Αναστασία Τσούγκα
Ανευ εκπλήξεων ολοκληρώθηκε η συνεδρίαση της Παρασκευής στις Βρυξέλλες για την αντιμετώπιση των υψηλών ενεργειακών τιμών, καθώς οι Ευρωπαίοι υπουργοί Ενέργειας ήρθαν σε συμφωνία επί των εύκολων σημείων της πρότασης της Επιτροπής, αλλά απέτυχαν να επιλύσουν τις διαφορές τους στο κρίσιμο ζήτημα του πλαφόν στο φυσικό αέριο, που προωθείται από 15 κράτη με πρωτοβουλία της Ελλάδας, της Ιταλίας, της Πολωνίας και του Βελγίου.
Η απόφαση της Επιτροπής να μη συμπεριλάβει το αίτημα των «15» στα σχέδιά της για την επερχόμενη νομοθετική πρόταση δημιούργησε έντονη δυσαρέσκεια μεταξύ των υποστηρικτών. Ωστόσο, η Επιτροπή επέμεινε στην αρνητική στάση της, επαναλαμβάνοντας ότι ένα πλαφόν στο φυσικό αέριο ενέχει μεγάλο ρίσκο για τον εφοδιασμό και ότι αποτελεί ριζοσπαστική λύση που θα οδηγούσε σε μια εκτεταμένη παρέμβαση στην αγορά φυσικού αερίου, η οποία θα απαιτούσε μακρά προετοιμασία και τη μείωση της ζήτησης του φυσικού αερίου από τα κράτη-μέλη πολύ περισσότερο από το 15% που έχουν ήδη συμφωνήσει. Αντιθέτως, υποστήριξε τη μείωση της κατανάλωσης και την επαναδιαπραγμάτευση με τους αξιόπιστους εταίρους εφοδιασμού, όπως η Νορβηγία και η Αλγερία, για την επίτευξη χαμηλότερων τιμών στις εισαγωγές.
«Είχαμε μια ειλικρινή συζήτηση και υπάρχουν διαφορετικές απόψεις, αλλά και κοινό έδαφος», δήλωσε σχετικά σε συνέντευξη Τύπου, μετά τη λήξη του συμβουλίου, η επίτροπος Ενέργειας Κάντρι Σίμσον. «Το πλαφόν στις τιμές χονδρικής του φυσικού αερίου είναι μία θεμιτή πρόταση, αλλά χρειάζεται μεγάλη παρέμβαση», πρόσθεσε. «Έχουμε ζητήσει περισσότερες πληροφορίες από τα κράτη-μέλη και έχουμε εκφράσει την πρόθεσή μας να εφαρμόσουμε πλαφόν για το φυσικό αέριο που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας», κατέληξε.
Παράλληλα, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Δανία συνεχίζουν να αντιτάσσονται στο πλαφόν στο φυσικό αέριο, διότι, όπως ισχυρίζονται, θα αποτελούσε κίνδυνο για την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού και για τις προοπτικές της Ε.Ε. να προσελκύσει εισαγωγές φυσικού αερίου για τον χειμώνα. Οπως ανέφεραν διπλωματικές πηγές, πριν από την έναρξη της συνεδρίασης οι υπουργοί Ενέργειας της Ελλάδας, του Βελγίου, της Πολωνίας, της Ιταλίας, της Ισπανίας, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Γαλλίας είχαν άτυπη συνάντηση σε μια προσπάθεια να γεφυρωθούν οι διαφορές.
Εξάλλου, αν και η Γερμανία μπλοκάρει κοινές ευρωπαϊκές λύσεις που θα μείωναν το ενεργειακό κόστος, το Βερολίνο προχώρησε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα στη λήψη μέτρων σε εθνικό επίπεδο, προκαλώντας ισχυρές αντιδράσεις. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός της Ιταλίας Μάριο Ντράγκι επέκρινε την απόφαση του Βερολίνου να επιβάλει πλαφόν στην τιμή του φυσικού αερίου στη γερμανική αγορά, εκδίδοντας παράλληλα 200 δισ. ευρώ σε νέο χρέος.
«Δεν μπορούμε να χωριζόμαστε ανάλογα με τον ελεύθερο δημοσιονομικό χώρο που έχουμε, χρειαζόμαστε αλληλεγγύη» δήλωσε ο Ντράγκι, σύμφωνα με το ιταλικό πρακτορείο ANSA. «Κανένα κράτος-μέλος της Ε.Ε. δεν μπορεί να προσφέρει αποτελεσματικές λύσεις μακροπρόθεσμα ακολουθώντας μοναχικό δρόμο, αν δεν έχουμε μια κοινή στρατηγική, ακόμη και αυτά που φαίνονται λιγότερο ευάλωτα από οικονομική σκοπιά», πρόσθεσε.
Μέτρα εξοικονόμησης ρεύματος και εισφορά λόγω υπερκερδών
Η πολιτική συμφωνία των υπουργών Ενέργειας για την καταπολέμηση της συνεχιζόμενης ανόδου των ενεργειακών τιμών, που θα υιοθετηθεί επίσημα με γραπτή διαδικασία πιθανότατα έως το τέλος της ερχόμενης εβδομάδας, περιλαμβάνει μέτρα για τη μείωση της ζήτησης της ηλεκτρικής ενέργειας κατά τις ώρες αιχμής, μέτρα για την είσπραξη των πλεονασματικών εσόδων από την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και τη συνεισφορά αλληλεγγύης από τα υπερκέρδη των επιχειρήσεων ορυκτών καυσίμων, τα οποία θα ανακατευθυνθούν προς τη στήριξη καταναλωτών και επιχειρήσεων.
Αναλυτικότερα, θέτει έναν εθελοντικό στόχο μείωσης της κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργειας κατά 10% και έναν υποχρεωτικό στόχο μείωσης 5% για την κατανάλωση κατά τις ώρες αιχμής. Προβλέπει, επίσης, ένα πλαφόν στα έσοδα των παραγωγών ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ, πυρηνικά και λιγνίτη στα 180 ευρώ/MWh. Τέλος, η προσωρινή εισφορά αλληλεγγύης για τα απροσδόκητα κέρδη των επιχειρήσεων ορυκτών καυσίμων θα επιβάλλεται με συντελεστή τουλάχιστον 33% επί των πλεονασμάτων φορολογητέων κερδών.
Ως προς τα μέτρα στήριξης για τις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις για τις ενεργειακές τιμές λιανικής, το συμβούλιο συμφώνησε ότι τα κράτη-μέλη μπορούν να ορίσουν προσωρινά μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας σε αυτές. Συμφώνησαν επίσης ότι μπορούν κατ’ εξαίρεση και προσωρινά να ορίσουν μια τιμή για την προμήθεια ηλεκτρικής ενέργειας υπό του κόστους της.
Σημειώνεται ότι τα μέτρα είναι προσωρινά και θα ισχύουν από την 1η Δεκεμβρίου 2022 έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023. Οι στόχοι μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας θα ισχύουν έως τις 31 Μαρτίου 2023. Το υποχρεωτικό ανώτατο όριο των εσόδων από την αγορά θα ισχύει έως τις 30 Ιουνίου 2023. Τα κράτη-μέλη εισήγαγαν ειδικές εξαιρέσεις για την Κύπρο και τη Μάλτα.
Οι διαβουλεύσεις αναμένεται να συνεχιστούν την ερχόμενη Παρασκευή σε συνάντηση των αρχηγών των εθνικών κυβερνήσεων στην Πράγα στις 7 Οκτωβρίου.
