Βασίλης Κωστούλας
Η πικρή γεύση του πολέμου εντείνει τις πιέσεις για εμπάργκο στις εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία. Είναι μια λογική σκέψη, αν αναλογιστεί κανείς ότι η Ευρώπη, αγοράζοντας ρωσικό αέριο και πετρέλαιο, πληρώνει τα 2/3 των στρατιωτικών εξόδων της Ρωσίας στην Ουκρανία. Όμως μια τέτοια απόφαση θα είχε βαρύ κόστος.
Το βασικό γεωοικονομικό σενάριο μέχρι στιγμής υπαγορεύει ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία θα διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους και πως η ακρίβεια θα κορυφωθεί μέσα στο 2022, με τάση σταδιακής αποκλιμάκωσης από το 2023. Παρ’ όλα αυτά, η Ευρωζώνη θα καταγράψει θετικούς ρυθμούς ανάπτυξης στη διετία. Όμως η υπόθεση αυτή λαμβάνει ως δεδομένο ότι θα συνεχιστούν οι εισαγωγές ενέργειας από τη Ρωσία στην Ευρώπη. Διαφορετικά, τα δεδομένα αλλάζουν.
Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο έλυσε την άσκηση και κατέληξε ότι το εμπάργκο της Ευρώπης στο πετρέλαιο και το αέριο της Ρωσίας θα οδηγούσε σε ακόμη υψηλότερες τιμές, οι οποίες με τη σειρά τους θα στερούσαν ένα επιπλέον 3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ το 2023. Το ΔΝΤ μας περιέγραψε, με άλλα λόγια, την ύφεση. Σημειωτέον, η πρόβλεψη για την ανάπτυξη στην Ευρωζώνη με τις στρόφιγγες ανοιχτές είναι 2,8% το 2022 και 2,3% το 2023. Επομένως, η κατάσταση που βιώνει σήμερα η ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση η ελληνική οικονομία δεν είναι το χειρότερο δυνατό σενάριο. Η ζημιά θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη αν σταματούσαν οι προμήθειες από την Gazprom.
Βεβαίως, το εμπάργκο είναι όπλο και στα χέρια της Ρωσίας. Αν και υπάρχουν αυξημένες πιθανότητες ότι δεν θα το χρησιμοποιήσει. Ένα δίκτυο εξαγωγών που βασίζεται σε αγωγούς δεν το μετακινείς σε εναλλακτικές αγορές από τη μια μέρα στην άλλη. Ούτε το σφραγίζεις όταν η οικονομία σου ήδη υποφέρει από κυρώσεις. Και μάλλον δεν το διακινδυνεύεις όταν διεξάγεις έναν πόλεμο που σου κοστίζει 1 δισ. ευρώ ημερησίως. Μέχρι αποδείξεως του εναντίου.
Η αλληλεξάρτηση είναι εντυπωσιακή. Στους δύο μήνες του πολέμου, η Ρωσία έχει εισπράξει 63 δισ. ευρώ από τις εξαγωγές ορυκτών καυσίμων. Τα 44 δισ. ευρώ προήλθαν από την Ευρωπαϊκή Ενωση, η οποία εισήγαγε το 71% των ρωσικών εξαγωγών μετά την εισβολή στην Ουκρανία.
Πολλοί θα ήθελαν εμπάργκο στη Ρωσία αυτές τις ώρες και αποτελεί όντως μια επιλογή στα χέρια της Ευρώπης. Αλλά είναι καλό να γνωρίζουμε όλοι τις συνέπειες.
