Kathimerini.gr
ΤΖΑΝΑ ΡΑΝΤΟΟΥ, ΧΑΡΟΥΜΙ ΙΤΣΙΚΟΥΡΑ / BLOOMBERG
Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα αφήσει πίσω τους κινδύνους που απειλούν την οικονομική ανάπτυξη εξαιτίας του πολέμου στην Ουκρανία και θα τερματίσει τις αγορές ομολόγων μέσα στο καλοκαίρι, προλειαίνοντας, έτσι, το έδαφος για να προχωρήσει τον Δεκέμβριο στην πρώτη αύξηση των επιτοκίων έπειτα από μια δεκαετία.
Δεδομένου ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία έχει οδηγήσει τον πληθωρισμό σε επίπεδα σχεδόν τετραπλάσια από τον στόχο του 2%, η ΕΚΤ αναμένεται να ολοκληρώσει το πρόγραμμα αγορών ομολόγων τον Ιούλιο, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των οικονομολόγων. Το βασικό επιτόκιο καταθέσεων, που σήμερα βρίσκεται στο μείον 0,5%, αναμένεται να φτάσει στο 0% τον επόμενο Μάρτιο, όταν θα έχουν παρέλθει σχεδόν 9 χρόνια από την πρώτη φορά που η ΕΚΤ το οδήγησε σε αρνητικό έδαφος. Ενα τέτοιο χρονοδιάγραμμα των κινήσεων της ΕΚΤ θεωρούν, άλλωστε, πιθανότερο και οι μεγαλύτερες διεθνείς τράπεζες, όπως η Morgan Stanley που προβλέπει μια πρώτη μικρή αύξηση επιτοκίων τον Δεκέμβριο και στη συνέχεια σταδιακή συνεχή αύξηση του κόστους δανεισμού. Οι αγορές προεξοφλούν μια ακόμη πιο επιθετική στροφή σε περιοριστική νομισματική πολιτική, καθώς τα στοιχήματα κατατείνουν σε επιτόκια ήδη στο 0% στα τέλη του έτους. Η Goldman Sachs κάλεσε χθες ξανά την ΕΚΤ να προχωρήσει σε δύο αυξήσεις επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο και τον Δεκέμβριο.
Σε τεντωμένο σχοινί
Μέχρι στιγμής δεν έχει υλοποιηθεί η εσπευσμένη στροφή σε μια πιο «κανονική» νομισματική πολιτική την οποία εξήγγειλε στις αρχές του έτους η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ. Εχει, όμως, αλλάξει το οικονομικό τοπίο. Η ρωσική επίθεση απειλεί την Ευρωζώνη με το φάσμα της ύφεσης, καθώς οι κυβερνήσεις εξετάζουν εμπάργκο στον ενεργειακό κλάδο της Ρωσίας που θα πλήξει τις βιομηχανίες και θα οδηγήσει τις τιμές σε ακόμη μεγαλύτερη επιτάχυνση. Οι οικονομολόγοι θεωρούν τον πόλεμο και τον πληθωρισμό τους δύο μεγαλύτερους κινδύνους που απειλούν την ευρωπαϊκή οικονομία και θέτουν την ΕΚΤ ενώπιον σκληρού διλήμματος: αν αυξήσει τα επιτόκια για να ανακόψει την άνοδο των τιμών θα πλήξει ό,τι έχει απομείνει από την ανάκαμψη μετά την πανδημία, αν πάλι διατηρήσει σε ισχύ την πολιτική τόνωσης της οικονομίας μπορεί να δώσει ώθηση στο είδος πληθωρισμού που τα στελέχη της προσπαθούν απεγνωσμένα να αποφύγουν.
Οπως επισημαίνει ο Κλάους Βίστεζεν, οικονομολόγος με ειδίκευση σε θέματα Ευρωζώνης, στην Pantheon Macroeconomics, «ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει σαφέστατα επισπεύσει για την ΕΚΤ το ερώτημα αν πρέπει να λήξει ταχύτερα το πρόγραμμα στήριξης της οικονομίας».
Διχογνωμία
Η τράπεζα δεν αναμένεται, πάντως, να προβεί σε αλλαγή της νομισματικής της πολιτικής στη συνεδρίαση της επόμενης εβδομάδας. Δεν έχει ακόμη αποφασιστεί πώς ακριβώς θα γίνει η καθιερωμένη συνέντευξη Τύπου, δεδομένου ότι η κ. Λαγκάρντ βρέθηκε θετική στον κορωνοϊό. Οι δηλώσεις στις οποίες προέβησαν τελευταία οι αξιωματούχοι της τράπεζας καταδεικνύουν ότι οι περισσότεροι, αν όχι όλοι, συμφωνούν με τον τερματισμό του προγράμματος αγορών ομολόγων μέσα στο καλοκαίρι και με μια αύξηση των επιτοκίων στα τέλη του έτους. Από τον Μάρτιο, όμως, οπότε και διαφώνησαν για το πώς έπρεπε να αντιδράσουν στον πόλεμο, επικρατεί διχογνωμία ανάμεσά τους και ως προς το πότε πρέπει να αυξηθεί το κόστος δανεισμού.
Ο επικεφαλής της γερμανικής Bundesbank Χοακίν Νάγκελ και ο Ολλανδός ομόλογός του Κλάας Κνοτ θα προτιμούσαν μια αύξηση των επιτοκίων μέσα στον Σεπτέμβριο. Οι ομόλογοί τους του Βελγίου, της Σλοβενίας και της Αυστρίας θα ήθελαν δύο αυξήσεις εντός του έτους. Ο διοικητής της ΤτΕ Γιάννης Στουρνάρας εφιστά την προσοχή της ΕΚΤ σε ό,τι αφορά το «όπλο των επιτοκίων», ενώ ο Ιταλός ομόλογός του, Ιγνάτζιο Βίσκο, προειδοποιεί πως επίκειται μεγάλη επιδείνωση της οικονομίας. Και ο επικεφαλής των οικονομολόγων της ΕΚΤ, Φίλιπ Λέιν, τονίζει πως η ΕΚΤ πρέπει να είναι έτοιμη να μεταβάλει την πολιτική της είτε προς τη μια κατεύθυνση είτε προς την άλλη.
Μιλώντας στο Bloomberg, ο Κάρστεν Μπρζέσκι, οικονομολόγος της ING, που έχει προβλέψει πως μάλλον η ΕΚΤ θα προχωρήσει σε μια αύξηση επιτοκίων κατά 25 μονάδες βάσης τον Σεπτέμβριο, προειδοποιεί τώρα ότι η διαφαινόμενη περαιτέρω επιτάχυνση του πληθωρισμού μπορεί «να τρομοκρατήσει τόσο πολύ την τράπεζα», ώστε να την εξωθήσει να αυξήσει τα επιτόκια κατά 50 μονάδες βάσης. Και η Deutsche Bank έχει αναφερθεί στην πιθανότητα να αυξήσει η ΕΚΤ τα επιτόκια κατά 50 μ.β. Σύμφωνα δε με τον Φάμπιο Μπαλμπόνι, οικονομολόγο της HSBC Securities, όποιον δρόμο κι αν επιλέξει η ΕΚΤ δεν πρόκειται να αιφνιδιάσει τις αγορές την επόμενη εβδομάδα, αλλά ο πολύς λόγος που γίνεται για στροφή σε περιοριστική πολιτική ενδεχομένως θα βοηθήσει την τράπεζα να περιορίσει τον κίνδυνο των λεγόμενων δευτερογενών πληθωριστικών πιέσεων, διατηρώντας υπό σχετικό έλεγχο τα αιτήματα για αυξήσεις των μισθών.
