Την ώρα που συζητείται ξανά το θέμα της ποσόστωσης στο γάλα για το χαλλούμι ΠΟΠ, νέο πονοκέφαλο για τους παραγωγούς και την ανταγωνιστικότητα του προϊόντος φαίνεται να δημιουργεί η παρουσία, στην αγορά, προϊόντων που φέρουν την επωνυμία grilled cheese, ωστόσο δεν προέρχονται από κυπριακά τυροκομεία. Σε επίσκεψη της «Κ» στην αγορά, διαπιστώθηκαν τουλάχιστον δύο περιπτώσεις προϊόντων που τοποθετούνται στα ψυγεία δίπλα από το χαλλούμι ΠΟΠ και το κυπριακό τυρί, και έχουν χώρα προέλευσης την Ελλάδα και την Ουγγαρία, ενώ πωλούνται σε χαμηλότερη τιμή και από το κυπριακό τυρί. Σημειώνεται ότι το κυπριακό τυρί παρασκευάζεται από αγελαδινό γάλα και με χαμηλά λιπαρά, ώστε να μην είναι άμεσος ανταγωνιστής του χαλλουμιού, αλλά να απευθύνεται σε διαφορετική κατηγορία καταναλωτών. Εξάλλου, και οι ίδιοι οι τυροκόμοι έχουν υπογραμμίσει την ανάγκη προώθησης του χαλλουμιού παρά ανταγωνιστικών του προϊόντων όπως είναι το κυπριακό τυρί, εφόσον αυτά δεν φαίνεται να έχουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι άλλων προϊόντων μιμητισμού που παράγονται σε χώρες του εξωτερικού και τα οποία παράγονται με χαμηλότερο κόστος παραγωγής. Από πλευράς Συνδέσμου Υπεραγορών, προκύπτει ότι μάλλον πρόκειται για μεμονωμένη περίπτωση, ενώ η ζήτηση του χαλλουμιού παραμένει ψηλά παρά την αύξηση του κόστους. Εγείρεται παράλληλα το ερώτημα για το τι γίνεται με τον τομέα της εστίασης και φιλοξενίας εφόσον δεν μπορεί να γνωρίζει ο καταναλωτής κατά πόσο το προϊόν που σερβίρεται ως χαλλούμι, φέρει τη σφραγίδα του ΠΟΠ στην συσκευασία του, είτε είναι κυπριακό τυρί είτε είναι προϊόν μιμητισμού που εισάγεται από το εξωτερικό.
Το συγκεκριμένο είναι μόνο ένα από τα ζητήματα της αλυσίδας παραγωγής και εμπορίας χαλλουμιού στην κυπριακή και κυρίως ξένη αγορά από τα οποία συζητήθηκαν στην πρόσφατη συνάντηση των εμπλεκόμενων πλευρών. Μεταξύ αυτών και η δυνατότητα που υπάρχει στα συσκευαστήρια να φέρνουν τυρί σχάρας από το εξωτερικό και να τα επανασυσκευάζουν αντικαθιστώντας τον κωδικό του τυροκομείου με τον κωδικό του συσκευαστηρίου και τοποθετώντας το στην αγορά ως κυπριακό προϊόν. Πρόκειται στην ουσία για ένα κενό στη νομοθεσία, το οποίο επίσης θα πρέπει να αξιολογηθεί και να τύχει κατάλληλου χειρισμού από τα αρμόδια υπουργεία.
Τα προϊόντα μιμητισμού και η γαλακτόσκονη συζητήθηκαν και κατά την πρόσφατη σύσκεψη του υπουργού Γεωργίας με όλους τους εμπλεκόμενους συνδέσμους και το ΚΕΒΕ.
Η γαλακτόσκονη
Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας, κάτι περισσότερο από 44,2 χιλιάδες τόνοι χαλλουμιού είχαν παραχθεί το 2022, εκ των οποίων γύρω στις 41 χιλιάδες τόνοι χαλλουμιού διατέθηκαν για εξαγωγές και 3,2 χιλιάδες τόνοι για την εγχώρια κατανάλωση. Σύμφωνα με πρόσφατο δημοσίευμα της εφημερίδας Φιλελεύθερος, φαίνεται ότι από το σύνολο των 44,2 χιλιάδων τόνων, 7 χιλιάδες τόνοι χαλλούμι παρήχθησαν από γαλακτόσκονη. Αυτό ήταν στα θέματα που απασχόλησαν και την συνάντηση υπουργού Γεωργίας με τους παραγωγούς στο Ινστιτούτο Γεωργικών Ερευνών το βράδυ της Δευτέρας, καθώς και τρόποι αντιμετώπισής του. Το συγκεκριμένο αναδεικνύει σοβαρά κενά στον έλεγχο του προϊόντος που κυκλοφορεί στην αγορά, τόσο από πλευράς υπουργείων αλλά και από την Boureau Veritas. Πηγές ανέφεραν στην «Κ» ότι περιπτώσεις χαλλουμιού με γαλακτόσκονη δεν εντοπίζονται στα μεγάλα τυροκομεία. Το ζήτημα σαφώς θα πρέπει να απασχολήσει το υπουργείο, τόσο του Εμπορίου όσο και το Γεωργίας. Ως αποτέλεσμα της συνάντησης αποφασίστηκε η εντατικοποίηση των ελέγχων για το θέμα της γαλακτόσκονης, καθώς πλέον είναι ηλίου φαεινότερο ότι όποιος έλεγχος γίνεται, παρουσιάζει κενά και σοβαρές αδυναμίες.
Μέχρι 34% το αιγοπρόβειο
Στο μεταξύ, σημαντικότερο θέμα για τη βιωσιμότητα του προϊόντος παραμένει η ποσόστωση γάλακτος. Σύμφωνα με το τελευταίο διάταγμα του υπουργείου Εμπορίου, ελάχιστο ποσοστό αιγοπρόβειου γάλακτος στο μίγμα χαλλουμιού για την περίοδο Οκτωβρίου-Ιανουαρίου είναι το 19%, κάτι που αποφασίστηκε στη βάση των δεδομένων παραγωγής που έχει στην κατοχή του το υπουργείο Γεωργίας και έχει ενώπιον της η «Κ». Σύμφωνα με τα στοιχεία, για το έτος 2022 παράχθηκαν 83,5 χιλιάδες λίτρα αιγοπρόβειου γάλακτος, εκ των οποίων το 95% αφορούσε την παραγωγή χαλλουμιού. Με βάση τις ποσότητες που διατέθηκαν κάθε μήνα, φαίνεται ότι η συμμετοχή του αιγοπρόβειου γάλακτος κυμάνθηκε ετησίως γύρω στο 27%, με χαμηλότερο ποσοστό να καταγράφεται τον μήνα Νοέμβριο. Τα στοιχεία δικαιολογούν περαιτέρω αύξηση της συμμετοχής του αιγοπρόβειου το επόμενο διάστημα. Υπενθυμίζεται ότι, με βάση το διάταγμα, αποφασίστηκε η αύξηση της συμμετοχής του αιγοπρόβειου γάλακτος στο 19% (από το 10%) για τους μήνες με χαμηλή παραγωγή γάλακτος (Οκτώβρης-Ιανουάριος), και στο 25% για τους υπόλοιπους μήνες του έτους, μέχρι και την λήξη της μεταβατικής περιόδου, το 2024. Τα στοιχεία που έχει ενώπιον της η «Κ» δείχνουν ότι αυτό το 25% τους μήνες από Φεβρουάριο μέχρι Σεπτέμβριο είναι μάλλον συντηρητικό, εφόσον ο μέσος όρος συμμετοχής του γάλακτος για τη μη ξηρά περίοδο ανέρχεται στο 31%, με το ποσοστό να φτάνει μέχρι και το 34% τους μήνες Απρίλιο και Μάιο.
