Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Αμεση και χωρίς περιστροφές –όπως άλλωστε είχε προειδοποιήσει εδώ και καιρό τις ΗΠΑ– ήταν η χθεσινή αντίδραση της Ευρωπαϊκής Ενωσης στους δασμούς 25% από τον Ντόναλντ Τραμπ στις ευρωπαϊκές εισαγωγές αλουμινίου και χάλυβα, πυροδοτώντας την έναρξη του εμπορικού πολέμου μεταξύ των δύο πλευρών.
Τα αντίμετρα που ανακοίνωσε –λίγες μόνον ώρες μετά την εφαρμογή των αμερικανικών δασμών– η Κομισιόν αναμένεται να επηρεάσουν τις εισαγωγές αμερικανικών προϊόντων στην Ε.Ε. αξίας 26 δισ. ευρώ, ώστε να αντισταθμίσουν την αντίστοιχη ζημία για τις ευρωπαϊκές εισαγωγές. «Λυπούμαστε βαθιά για την απόφαση. Οι δασμοί είναι φόροι. Είναι κακοί για τις επιχειρήσεις και ακόμη χειρότεροι για τους καταναλωτές», τόνισε η πρόεδρος της Κομισιόν, για να προσθέσει ότι «προκαλούν αβεβαιότητα στην οικονομία. Διακυβεύονται θέσεις εργασίας. Ανεβαίνουν οι τιμές σε Ευρώπη και ΗΠΑ».
Ο πρόεδρος Τραμπ χρησιμοποίησε σκληρές εκφράσεις για την Ε.Ε. κατά τη συνάντησή του με τον Ιρλανδό ηγέτη Μισέλ Μάρτιν στον Λευκό Οίκο. Ανέφερε ότι η Ε.Ε. μεταχειρίστηκε πολύ άσχημα τις ΗΠΑ στον τομέα του εμπορίου επί πολλά χρόνια και τώρα ήρθε η σειρά της Αμερικής. Ερωτηθείς αν θα ανταποδώσει τα μέτρα της Ε.Ε., απάντησε: «Φυσικά και θα απαντήσω».
Η εφαρμογή των αντιποίνων των Βρυξελλών έναντι της επίμονης εμπορικής ατζέντας προστατευτισμού του Τραμπ θα κινηθεί σε δύο φάσεις: Την 1η Απριλίου θα επανέλθουν τα υπό αναστολή αντίμετρα που ίσχυαν μεταξύ 2018-2020, κατά την πρώτη θητεία δηλαδή του Τραμπ, και αφορούν προϊόντα όπως ουίσκι, σκάφη και μοτοσικλέτες Harley-Davidson, προκειμένου να καλυφθούν οικονομικές ζημίες ύψους 8 δισ. ευρώ. Εως τα μέσα Απριλίου η Ε.Ε. θα επιβάλει νέο γύρο αντιμέτρων, που θα επηρεάσουν τις αμερικανικές εξαγωγές αξίας έως και 18 δισ. ευρώ, ώστε να φθάσουν συνολικά στα 26 δισ. ευρώ και να αντισταθμίσουν τη συνολική κλίμακα των αμερικανικών δασμών με τρόπο «αναλογικό», σύμφωνα με Ευρωπαίους αξιωματούχους.
Σε αυτή τη δεύτερη φάση αναμένεται να στοχοποιηθούν βιομηχανικά προϊόντα από χάλυβα και αλουμίνιο, κλωστοϋφαντουργικά προϊόντα, δερμάτινα είδη, οικιακές συσκευές, οικιακά εργαλεία, πλαστικά και προϊόντα ξύλου, καθώς και γεωργικά προϊόντα όπως πουλερικά, βόειο κρέας, ορισμένα θαλασσινά, ξηροί καρποί, αυγά, λαχανικά, φασόλια σόγιας, γαλακτοκομικά, ζάχαρη και τσίχλες.
Ανώτατος Ευρωπαίος αξιωματούχος εξήγησε, μάλιστα, ότι τα προϊόντα και η προέλευσή τους δεν είναι καθόλου τυχαία, καθώς έχουν στόχο συγκεκριμένες πολιτείες όπου κυριαρχεί το Ρεπουμπλικανικό Κόμμα όπως η Λουιζιάνα, από όπου μάλιστα κατάγεται ο πρόεδρος της Βουλής των Αντιπροσώπων Μάικ Τζόνσον. «Θέλουμε να εξασφαλίσουμε πίεση εντός του αμερικανικού συστήματος, ώστε να αρθούν οι δασμοί», τόνισε ο ίδιος, ενώ σχολίασε παράλληλα ότι τα δικά μας μέτρα είναι «έξυπνα» σε αντίθεση με τα αμερικανικά, μια και στοχεύουν σε προϊόντα «που μπορούμε να εισαγάγουμε με χαμηλότερο επίσης κόστος, από αλλού, όπως από την Αργεντινή».
Σκοπός της Ε.Ε. παρ’ όλα αυτά είναι η εμπλοκή σε διαπραγματεύσεις, με τη Φον ντερ Λάιεν να δίνει εντολή στον αρμόδιο επίτροπο Μάρος Σέφκοβιτς για επανάληψη των συνομιλιών, ώστε να βρεθεί λύση με την Ουάσιγκτον. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Αντόνιο Κόστα και του Γερμανού καγκελαρίου Ολαφ Σολτς, χθες στο Βερολίνο, όπου επισήμαναν την ανάγκη να αποφευχθεί η κλιμάκωση, με τον δεύτερο ωστόσο να χαρακτηρίζει «λάθος» την απόφαση του Τραμπ, που θα «απαντηθεί άμεσα».
Στον χορό των αντιποίνων εισήλθε χθες και ο Καναδάς, ανακοινώνοντας δασμούς ύψους 20,67 δισ. δολαρίων σε αμερικανικά προϊόντα, με έναρξη ισχύος σήμερα το πρωί έναντι των αμερικανικών περιοριστικών μέτρων στον χάλυβα και στο αλουμίνιο, με τον υπουργό Οικονομικών της χώρας Ντομινίκ Λε Μπλαν να χαρακτηρίζει την κίνηση των ΗΠΑ «αδικαιολόγητη, άδικη και παράλογη». Τα αμερικανικά προϊόντα που επηρεάζονται από τους καναδικούς δασμούς περιλαμβάνουν υπολογιστές, αθλητικό εξοπλισμό και προϊόντα από χυτοσίδηρο.
Απογοήτευση Στάρμερ
Την απογοήτευσή του για την επιβολή δασμών στον χάλυβα και στο αλουμίνιο από τις ΗΠΑ εξέφρασε και ο πρωθυπουργός της Βρετανίας, Κιρ Στάρμερ, ο οποίος δεν απέκλεισε αντίμετρα, επιμένοντας, ωστόσο, στην ανάγκη επίτευξης εμπορικής συμφωνίας.
Μετά τον καταιγισμό διεθνών αντιδράσεων, η πρώτη επίσημη απάντηση εκ μέρους της Ουάσιγκτον ήρθε από τον Αμερικανό ΥΠΕΞ Μάρκο Ρούμπιο, που ισχυρίστηκε ότι οι δασμοί δεν επιβλήθηκαν «για να τιμωρήσουν», αλλά διότι η παραγωγή χάλυβα και αλουμινίου συνιστά «ανησυχία εθνικής ασφάλειας» για τις ΗΠΑ, ενώ ο υπουργός Εμπορίου Χάουαρντ Λούτνικ σημείωσε ότι οι οικονομικές πολιτικές του Τραμπ «αξίζουν τον κόπο» ακόμη και αν οδηγήσουν σε ύφεση.
Εξαπλώνεται το κίνημα μποϊκοτάζ στο «made in USA»
Τα αμερικανικά υποβρύχια που αναπτύσσονται στα ανοιχτά των νορβηγικών ακτών θα πρέπει στο εξής να βρουν νέο προμηθευτή καυσίμων. Η εταιρεία Haltbakk Bunkers, ο Νο 1 φορέας εκμετάλλευσης στα λιμάνια της Νορβηγίας, ανακοίνωσε πρόσφατα ότι σταματά να προμηθεύει τα πλοία του αμερικανικού πολεμικού ναυτικού, αντιδρώντας με τον τρόπο αυτό στη δημόσια σύγκρουση μεταξύ του Ουκρανού προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι και του Ντόναλντ Τραμπ στον Λευκό Οίκο. Δεν είναι η μόνη εταιρεία που ύψωσε «τείχος» στην Ουάσιγκτον μετά την απόφαση του Τραμπ να επιβάλει δασμούς στους εμπορικούς εταίρους των ΗΠΑ με στόχο, όπως λέει, να κάνει «ξανά σπουδαία την Αμερική» και να ενισχύσει την εγχώρια παραγωγή. Από την Ευρώπη μέχρι τον Καναδά, το κίνημα για μποϊκοτάζ των αμερικανικών προϊόντων εξαπλώνεται ραγδαία, με συντονισμένες αποφάσεις, κινήσεις πολιτών, αλλά και εκστρατείες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που βοηθούν τους καταναλωτές να επιλέξουν προϊόντα που δεν είναι «made in USA». Το αντιαμερικανικό αίσθημα περιλαμβάνει ακόμη και πολιτιστικά προϊόντα. Ο διάσημος Γερμανός βιολονίστας Κρίστιαν Τέτσλαφ ανακοίνωσε εσχάτως ότι ο ίδιος και το κουαρτέτο του ακύρωσαν την καλοκαιρινή περιοδεία τους στις ΗΠΑ. «Φαίνεται να υπάρχει μια σιωπή ή μια άρνηση για όλα αυτά που συμβαίνουν», είπε ο Τέτσλαφ, περιγράφοντας την οργή του για την αυταρχική πολιτική του Τραμπ και την απάντηση της αμερικανικής ελίτ στην αυξανόμενη δημοκρατική κρίση της χώρας. «Νιώθω απόλυτο θυμό. Δεν μπορώ απλώς να πάω και να κάνω περιοδεία».
Η πιο σημαντική έως σήμερα συντονισμένη «κίνηση οργής» έπληξε την αυτοκινητοβιομηχανία ηλεκτρικών αυτοκινήτων Tesla, που ανήκει στον στενό συνεργάτη του Τραμπ, Ελον Μασκ. Περίπου το 15% της αξίας της «εξαφανίστηκε» μόνο τη Δευτέρα, ενώ σε ολόκληρη την Ευρώπη οι πωλήσεις EV μειώνονται κατακόρυφα.
Η καθίζηση της Tesla στην Ευρώπη έχει καταγραφεί εδώ και καιρό, όπως και το μποϊκοτάζ των Καναδών καταναλωτών, οι οποίοι απαντούν μαζικά στους εμπορικούς δασμούς και στις πιέσεις του Τραμπ να γίνει ο Καναδάς η «51η πολιτεία» της Αμερικής· την περασμένη εβδομάδα, ωστόσο, υπήρχαν καθημερινές αναφορές για πολιτιστικές και άλλες μορφές μποϊκοτάζ και αποεπένδυσης.
Στον Καναδά, όπου ο αμερικανικός εθνικός ύμνος αποδοκιμάζεται συχνά κατά τη διάρκεια αγώνων χόκεϊ με αμερικανικές ομάδες, εμφανίστηκαν ακόμη και εφαρμογές με ονόματα όπως «buy beaver», «maple scan» και «is this Canadian» που δίνουν στους καταναλωτές τη δυνατότητα να σκανάρουν και να απορρίπτουν τα προϊόντα «made in Usa», από αλκοόλ μέχρι σος για πίτσες. Στοιχεία που δημοσιεύθηκαν αυτήν την εβδομάδα δείχνουν ότι ακόμη και ο αριθμός των Καναδών που πραγματοποιούν οδικά ταξίδια στις ΗΠΑ είχε μειωθεί κατά 23% σε σύγκριση με τον Φεβρουάριο του 2024.
Κι ενώ ο Καναδάς και το Μεξικό βρίσκονται στην πρώτη γραμμή του εμπορικού πολέμου του Τραμπ, το κίνημα μποϊκοτάζ είναι ορατό πολύ πέρα από τις χώρες αυτές. Στη Σουηδία, περίπου 40.000 χρήστες έχουν ενταχθεί σε μια ομάδα στο Facebook που καλεί σε μποϊκοτάζ των αμερικανικών εταιρειών – ειρωνικά συμπεριλαμβανομένου του ίδιου του Facebook. Και στη Δανία, όπου υπάρχει εκτεταμένος θυμός για την απειλή του Τραμπ να θέσει την αυτόνομη επικράτεια της Γροιλανδίας υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ, η μεγαλύτερη εταιρεία παντοπωλείου, ο όμιλος Salling, βάζει πλέον στα ευρωπαϊκά προϊόντα ένα μαύρο αστέρι για να επιτρέπει στους καταναλωτές να τα επιλέγουν πιο εύκολα. «Διευκολύνουμε τις αγορές για ευρωπαϊκές μάρκες», έγραψε ο διευθύνων σύμβουλός της, Aντερς Χαγκ, στο LinkedIn. Ενώ τα μποϊκοτάζ ήταν μια γνωστή τακτική στο παρελθόν –στοχεύοντας το απαρτχάιντ στη Νότια Αφρική και την ισραηλινή κατοχή παλαιστινιακών εδαφών– αυτό που είναι εντυπωσιακό είναι πόσο γρήγορα η δεύτερη κυβέρνηση Τραμπ έγινε στόχος της οργής των καταναλωτών όσο και των εταιρειών. Ο ίδιος ο Τραμπ αυτή την εβδομάδα αναφέρθηκε για πρώτη φορά στο θέμα, επικρίνοντας τον αντίκτυπο του μποϊκοτάζ κατά της Tesla.
Η Zόι Γκάρντερ, διοργανώτρια του Συνασπισμού «Stop Trump» στο Ηνωμένο Βασίλειο, πιστεύει ότι το «τσουνάμι» της οργής δεν θα κοπάσει εύκολα. «Πολλά από αυτά που βλέπουμε προκύπτουν αυθόρμητα, ακόμη και μέσα από το TikTok. Οι άνθρωποι είναι τόσο εξαγριωμένοι και θέλουν να ανακτήσουν την εξουσία τους. Ηδη σε όλη την Ευρώπη βλέπουμε τις πωλήσεις των Tesla να πέφτουν σε γκρεμό, επειδή ο Μασκ ενσαρκώνει μέρος της κυβέρνησης Τραμπ, τόσο την κουλτούρα του ρατσισμού όσο και την οικονομική πλευρά της».
