Ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας Ατζέι Μπάνγκα καλείται να υπερασπιστεί έναν από τους βασικούς μοχλούς της φιλελεύθερης διεθνούς τάξης ενάντια στον πρόεδρο Τραμπ, ο οποίος τον περασμένο μήνα διέταξε μια κυβερνητική αναθεώρηση, που θα μπορούσε να οδηγήσει τις ΗΠΑ να παραιτηθούν ως ο κορυφαίος φορέας χρηματοδότησης του 81χρονου ιδρύματος.
Ωστόσο, ο Μπάνγκα έχει επιχειρήματα και ατράνταχτα στοιχεία με το μέρος του για να προσελκύσει ξανά τις ΗΠΑ. Εκ πρώτης όψεως αντιμετωπίζει μια δύσκολη μάχη. Ο Λευκός Οίκος και το Τμήμα Κυβερνητικής Αποτελεσματικότητας του Ελον Μασκ έχουν σχεδιάσει δραστικές περικοπές στα προγράμματα βοήθειας των ΗΠΑ και ανακοίνωσαν σχέδια αποχώρησης από τη Συμφωνία του Παρισιού για το Κλίμα και τον ΠΟΥ. Το εκτελεστικό διάταγμα του Φεβρουαρίου διέταξε επανεξέταση όλων των διακυβερνητικών οργανισμών στους οποίους ανήκουν και παρέχουν χρηματοδότηση οι ΗΠΑ. Αυτό σηματοδοτεί ένα διάλειμμα από το παρελθόν. Διαδοχικές κυβερνήσεις των ΗΠΑ μέχρι σήμερα έβλεπαν λογική την υποστήριξη της Παγκόσμιας Τράπεζας, η οποία έλαβε χρηματοδότηση 117 δισ. δολαρίων το 2024 και χρησιμοποιεί τα δάνεια για να βοηθήσει τις φτωχότερες χώρες να ανακάμψουν από πολέμους, καταστροφές και, πιο πρόσφατα, να διαχειριστούν την κλιματική αλλαγή.
Η ατζέντα του Τραμπ «Πρώτα η Αμερική» διαφωνεί με την ιδέα ότι ο πλούσιος κόσμος έχει την ευθύνη να βοηθήσει τους υπόλοιπους, ιδιαίτερα στο θέμα της υπερθέρμανσης του πλανήτη. Τα καλά νέα για τον Μπάνγκα είναι ότι έχει κάποια πιθανά αντεπιχειρήματα να αναπτύξει. Πρώτον, το υβριδικό μοντέλο χρηματοδότησης αντιπροσωπεύει μια σχετικά αποτελεσματική δομή, από την οπτική των πλούσιων χρηματοδοτών. Για κάθε 1 δολάριο των ΗΠΑ οι άλλοι μέτοχοι βάζουν 4 δολάρια. Στη συνέχεια, υπάρχει η Διεθνής Τράπεζα για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (IBRD), η οποία χρησιμοποιεί το κεφάλαιό της έως και τέσσερις φορές μέσω εκδόσεων ομολόγων για την παροχή δανείων. Το 2024, η τράπεζα δάνεισε 33,5 δισ. δολάρια σε χώρες μεσαίου εισοδήματος. Μόλις τα δάνεια επιστραφούν, ο οργανισμός μπορεί να ανακυκλώσει το κεφάλαιό του σε νέα έργα.
Τέλος, ο Μπάνγκα μπορεί να θίξει ένα από τα βασικά θέματα του Τραμπ: τη μετανάστευση. Η Παγκόσμια Τράπεζα υπολογίζει ότι 1,2 δισεκατομμύριο νέοι θα γίνουν σε ηλικία εργασίας την επόμενη δεκαετία στον λεγόμενο Παγκόσμιο Νότο, όρος που περιγράφει χώρες με χαμηλότερο εισόδημα, αλλά με μόνο 420 εκατ. περισσότερες θέσεις εργασίας να δημιουργούνται την ίδια περίοδο. Δεδομένου ότι ο Τραμπ έχει καταστήσει βασικό στόχο του την αντιμετώπιση της παράνομης μετανάστευσης στις ΗΠΑ, δεν έχει νόημα να αποχωρήσει από έναν οργανισμό που επικεντρώνεται σταθερά στη δημιουργία θέσεων εργασίας σε αυτές τις χώρες. Και από οικονομική άποψη, ελάχιστα μπορούν να κερδίσουν ο Τραμπ και ο Ρούμπιο. Το καταστατικό της τράπεζας λέει ότι τα αποχωρούντα μέλη αποπληρώνονται πλήρως μόνον όταν τελειώσει το τελευταίο δάνειο που δίνουν, κάτι που μπορεί να πάρει δεκαετίες.
Ακόμη πιο περίεργο, το μερίδιο 16% της Ουάσιγκτον σημαίνει ότι είναι το μόνο κράτος παγκοσμίως που μπορεί να εμποδίσει τις αποφάσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Αν αποχωρούσε, θα άνοιγε την πόρτα για την Κίνα, η οποία εδώ και καιρό ζητούσε αύξηση στο 6% της συμμετοχής της για να ανταποκριθεί στην οικονομική επιρροή της.
Η αποχώρηση από την Παγκόσμια Τράπεζα, με άλλα λόγια, θα έδινε την πρωτοβουλία στους εχθρούς των ΗΠΑ, ενώ θα προσέφερε ελάχιστα οφέλη και ενδεχομένως θα ενίσχυε τη μετανάστευση με την πάροδο του χρόνου. Αυτό είναι ένα σημαντικό μήνυμα που πρέπει να μεταφέρει ο Μπάνγκα στον Λευκό Οίκο.
