Της Αλεξάνδρας Βουδούρη
Σε άμεσα αντίποινα προχώρησε η Ευρωπαϊκή Ενωση ελάχιστες ώρες μετά την επιβολή δασμών 25% από τον Ντόναλντ Τραμπ στις εισαγωγές ευρωπαϊκού χάλυβα και αλουμινίου, με τις δύο πλευρές πλέον να είναι αντιμέτωπες με εμπορικό «πόλεμο».
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε ανακοίνωσή της ανέφερε ότι τα μέτρα της θα επηρεάσουν αμερικανικά αγαθά ύψους 26 δισ. ευρώ, που ανταποκρίνονται στο πεδίο εφαρμογής των αμερικανικών δασμών στις ευρωπαϊκές εξαγωγές. Τα μέτρα, μάλιστα, θα τεθούν σε ισχύ από τον Απρίλιο, δίνοντας ουσιαστικά λίγο χρόνο για διαπραγματεύσεις με την Ουάσιγκτον.
«Η Ε.Ε θα πρέπει να ενεργήσει για να προστατεύσει τους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις της» τόνισε σε ανακοίνωσή της η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ,για να προσθέσει ότι «τα αντίμετρα που λαμβάνουμε σήμερα είναι ισχυρά αλλά αναλογικά. Καθώς οι ΗΠΑ εφαρμόζουν δασμούς αξίας 28 δισ. δολαρίων, απαντάμε με αντίμετρα αξίας 26 δισ. ευρώ».
Σε δύο στάδια τα «αντίποινα»
Η ίδια εξήγησε άλλωστε ότι τα αντίμετρα θα εισαχθούν σε δύο στάδια. «Από την 1η Απριλίου και πλήρως σε ισχύ από τις 13 Απριλίου. Εν τω μεταξύ, θα παραμείνουμε πάντα ανοιχτοί στη διαπραγμάτευση» ανέφερε.
«Είμαστε έτοιμοι να συμμετάσχουμε σε ουσιαστικό διάλογο. Εχω αναθέσει στον επίτροπο Εμπορίου Μάρος Σέφκοβιτς να συνεχίσει τις συνομιλίες του για να διερευνήσει καλύτερες λύσεις με τις ΗΠΑ», τόνισε η Φον ντερ Λάιεν.
Η απόφαση της Κομισιόν προχώρησε αμέσως μετά την έναρξη ισχύος των δασμών στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου στις ΗΠΑ σήμερα. Ο Τραμπ ανακοίνωσε πριν από έναν μήνα ότι θα επιβάλει δασμούς, ακυρώνοντας επί της ουσίας συμφωνίες που είχαν επιτευχθεί από τον προκάτοχό του, Τζο Μπάιντεν, και των εμπορικών εταίρων των ΗΠΑ, όπως και με την Ε.Ε., για να επιτρέψουν σε ορισμένες ποσότητες χάλυβα και αλουμινίου να εισέλθουν στη χώρα χωρίς δασμούς.
Τα επόμενα βήματα
Με τη σημερινή της απόφαση η Κομισιόν, ουσιαστικά, επαναφέρει τα αντίμετρα του 2018 και του 2020 κατά των ΗΠΑ και με άμεση ισχύ την 1η Απριλίου.
Η διαδικασία που ξεκίνησε η Κομισιόν ως «απάντηση» στους νέους αμερικανικούς δασμούς θα προχωρήσει βάσει του Κανονισμού επιβολής της Ε.Ε., θεωρώντας το μέτρο των ΗΠΑ ουσιαστικά ως μέτρο διασφάλισης, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.
Ως το πρώτο «βήμα» σε αυτή τη διαδικασία, μια διαβούλευση με τα ενδιαφερόμενα μέρη διάρκειας δύο εβδομάδων θα διαρκέσει έως τις 26 Μαρτίου.
Με βάση τα στοιχεία που έχει συγκεντρώσει, η Κομισιόν θα ολοκληρώσει την πρότασή της για την έγκριση αντιμέτρων και θα διαβουλευθεί με τα κράτη-μέλη στο πλαίσιο της λεγόμενης διαδικασίας «επιτροπολογίας» (comitology process).
Μόλις ολοκληρωθεί αυτή η διαδικασία, η Κομισιόν στοχεύει να έχει τεθεί σε ισχύ η νομική πράξη που επιβάλλει τα αντίμετρα έως τα μέσα Απριλίου.
Τι σημαίνουν τα αντίμετρα
Συνολικά, τα αντίμετρα της Ε.Ε. θα μπορούσαν να ισχύουν για εξαγωγές αγαθών των ΗΠΑ αξίας έως και 26 δισ. ευρώ, που αντιστοιχούν στο οικονομικό πεδίο εφαρμογής των αμερικανικών δασμών.
Στο μεταξύ, η Ε.Ε. παραμένει έτοιμη να συνεργαστεί με την αμερικανική κυβέρνηση για την εξεύρεση λύσης μέσω διαπραγματεύσεων. Τα προαναφερθέντα μέτρα μπορούν να αντιστραφούν ανά πάσα στιγμή εάν βρεθεί μια τέτοια λύση, αναφέρεται στη σχετική ανακοίνωση.
Τι συνέβη το 2018 – 2020
Τον Ιούνιο του 2018, η πρώτη αμερικανική κυβέρνηση υπό τον πρόεδρο Τραμπ εισήγαγε δασμούς στα 6,4 δισεκατομμύρια ευρώ* (8 δισεκατομμύρια ευρώ με βάση τις ροές και τις αξίες του 2024) των ευρωπαϊκών εξαγωγών χάλυβα και αλουμινίου.
Τον Ιανουάριο του 2020, ακολούθησαν πρόσθετοι δασμοί, οι οποίοι επηρέασαν περίπου 40 εκατ. ευρώ των εξαγωγών ορισμένων παραγώγων προϊόντων χάλυβα και αλουμινίου της ΕΕ. Σε απάντηση, τον Ιούνιο του 2018, η ΕΕ εισήγαγε τα αντίμετρα της για εξαγωγές 2,8 δισεκατομμυρίων ευρώ από τις ΗΠΑ στην ΕΕ* (μια παρόμοια απάντηση της ΕΕ ακολούθησε το δεύτερο σύνολο τιμολογίων των ΗΠΑ το 2020).
Τα υπόλοιπα μέτρα επανεξισορρόπησης, που επηρεάζουν τις εξαγωγές αξίας έως 3,6 δισεκατομμυρίων ευρώ, είχαν προγραμματιστεί να τεθούν σε ισχύ την 1η Ιουνίου 2021. Μετά από συζητήσεις με τις ΗΠΑ σχετικά με το δασμολογικό σύστημα ποσοστώσεων για τους εξαγωγείς της ΕΕ, η ΕΕ ανέστειλε τα μέτρα αυτά έως τις 31 Μαρτίου 2025, προκειμένου να δοθεί χώρος στα μέρη να βρουν μια πιο μακροπρόθεσμη λύση.
Στις 10 Φεβρουαρίου 2025, οι ΗΠΑ ανακοίνωσαν ότι θα επιβάλουν δασμούς 25% στις εισαγωγές χάλυβα και αλουμινίου και παράγωγων προϊόντων.
Η πρόεδρος φον ντερ Λάιεν προειδοποίησε τότε ότι οι δασμοί αυτοί είναι «κακοί για τις επιχειρήσεις, χειρότεροι για τους καταναλωτές» και θα προκαλέσουν συνεπή και αναλογική ευρωπαϊκή «απάντηση».
Οι αμερικανικοί δασμοί έως και 25% θα ισχύουν για χάλυβα και αλουμίνιο βιομηχανικής επεξεργασίας καθώς και άλλα ημικατεργασμένα και τελικά προϊόντα χάλυβα και αλουμινίου, αλλά και για τα παράγωγα εμπορικά προϊόντα τους (από εξαρτήματα μηχανημάτων έως βελόνες πλεξίματος), που καλύπτουν έως και 26 δισεκατομμύρια ευρώ αξίας εξαγωγών της Ε.Ε. προς τις ΗΠΑ.
