BLOOMBERG, REUTERS
Αποφασισμένη φαίνεται πλέον η Ρωσία να υλοποιήσει την πρόταση που παρουσίασε μέσα στην εβδομάδα ο γενικός γραμματέας του κυβερνώντος κόμματος και να προχωρήσει σε κατάσχεση, ακόμη και κρατικοποίηση όσων δυτικών εταιρειών εγκαταλείπουν τη ρωσική αγορά. Παράλληλα, η ρωσική κυβέρνηση εκπονεί σχέδια για να δελεάσει άλλες δυτικές επιχειρήσεις ώστε να παραμείνουν εντός της χώρας και να μην κινδυνεύσει σημαντικός αριθμός θέσεων εργασίας.
Σύμφωνα με σχετικό ρεπορτάζ του Bloomberg, το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών παρουσίασε χθες τα βήματα με τα οποία θα περιέλθουν προσωρινά στον έλεγχο του ρωσικού κράτους όσες επιχειρήσεις εγκαταλείπουν τη χώρα και στις οποίες το ποσοστό ξένης ιδιοκτησίας υπερβαίνει το 25%. Πρώτα απ’ όλα ένα δικαστήριο της Μόσχας θα εξετάζει τα σχετικά αιτήματα μελών των διοικητικών συμβουλίων εταιρειών, ενώ άλλοι φορείς θα αναλάβουν να παρουσιάσουν υποψήφιους διευθυντές από τον ευρύτερο επιχειρηματικό κόσμο της χώρας. Στη συνέχεια το δικαστήριο θα «παγώνει» τις μετοχές των ξένων εταιρειών για να προστατεύει τόσο τις θέσεις εργασίας όσο και τα περιουσιακά στοιχεία. Ανάμεσα στους φορείς που ενδέχεται να αναλάβουν την προσωρινή διαχείριση των ξένων εταιρειών αναφέρεται η αναπτυξιακή τράπεζα VEB.RF. Στο μεταξύ, πάντως, θα προσφέρεται στους ιδιοκτήτες των εταιρειών η επιλογή να αποφασίσουν εντός προθεσμίας πέντε ημερών είτε την επανεκκίνηση της εταιρείας είτε την πώληση του μεριδίου τους.
Σε ανάρτησή του στο ρωσικό μέσο κοινωνικής δικτύωσης VKontakte ο Ντμίτρι Μεντβέντεφ, πρώην πρόεδρος της Ρωσίας, ανέφερε πως «η ρωσική κυβέρνηση σχεδιάζει ήδη μέτρα που προβλέπουν μεταξύ άλλων τις διαδικασίες πτώχευσης και κρατικοποίησης περιουσιακών στοιχείων ξένων εταιρειών που αναγκάστηκαν να φύγουν». Σύμφωνα με το ρωσικό υπουργείο Οικονομικών, πρόθεση της κυβέρνησης είναι κυρίως να πουλήσει ή να αναθέσει υπό διαχείριση τα περιουσιακά στοιχεία των εταιρειών και όχι να τις κρατικοποιήσει. Σε σχετική ανακοίνωσή του τονίζει πως «το σχέδιο έχει στόχο να ενθαρρύνει τις ξένες επιχειρήσεις να παραμείνουν στη χώρα ως έχουν και όχι να τις εξωθήσει να την εγκαταλείψουν».
Προς το παρόν παραμένουν, άλλωστε, στη Ρωσία ξένες επιχειρήσεις που δεν έχουν καταστήσει σαφείς τις προθέσεις τους. Η γαλλική αυτοκινητοβιομηχανία Renault, για παράδειγμα, που ελέγχει την AvtoVaz, δεν έχει αποκαλύψει τι θα πράξει. Η Danone, που ελέγχει εκτεταμένο δίκτυο εγχώριας παραγωγής γαλακτοκομικών στη Ρωσία, ανακοίνωσε ότι αναστέλλει τις περαιτέρω επενδύσεις στη χώρα, αλλά θα διατηρήσει την εγχώρια παραγωγή και τη διανομή των προϊόντων της.
Στο μεταξύ, η ελβετική τράπεζα Citigroup, που έχει έκθεση περίπου 9,8 δισ. δολαρίων στη Ρωσία σε δάνεια και ενεργητικό, δεν έχει κατορθώσει να πουλήσει την εκεί μονάδα της λιανικής τραπεζικής. Η μονάδα της χρηματοδότησης συναλλαγών εμπορευμάτων είναι, άλλωστε, από τις λίγες που εξακολουθούν να χρηματοδοτούν συμφωνίες για την πώληση ρωσικού φυσικού αερίου. Στάση αναμονής και προβληματισμού φαίνεται, άλλωστε, να τηρούν οι ευρωπαϊκές τράπεζες UniCredito και Societe Generale που επίσης παραμένουν εντός Ρωσίας, σε αντίθεση με τις αμερικανικές τράπεζες, τους κολοσσούς της Wall Street που εγκαταλείπουν τη Ρωσία.
Για τη Ρωσία το ενδεχόμενο νέας μαζικής εξόδου ξένων εταιρειών δημιουργεί τον κίνδυνο περαιτέρω ελλείψεων εισαγόμενων προϊόντων και προπαντός την προοπτική να χαθούν 3 εκατ. θέσεις εργασίας των Ρώσων που εργάζονται είτε στο εξωτερικό είτε σε εγχώριες εταιρείες που έχουν σχηματίσει κοινοπραξίες με ξένες εταιρείες. Ενδεικτική περίπτωση είναι, για παράδειγμα, η εταιρεία ορκωτών λογιστών και συμβουλευτικών υπηρεσιών KPMG που απασχολεί συνολικά 4.500 άτομα σε Ρωσία και Λευκορωσία και τα οποία κινδυνεύουν να χάσουν τις θέσεις εργασίας τους. Υπολογίσιμα είναι, άλλωστε, τα φορολογικά έσοδα που θα χάσει το ρωσικό κράτος από την αποχώρηση μεγάλων επιχειρήσεων. Η ιαπωνική καπνοβιομηχανία Japan Tobacco, για παράδειγμα, έχει ανακοινώσει ότι θα εξακολουθήσει να προμηθεύει ρωσικά καταστήματα με τα προϊόντα της. Αν, όμως, εγκατέλειπε τη Ρωσία, το ρωσικό δημόσιο θα έχανε τους φόρους που σύμφωνα με υπολογισμούς οικονομολόγων του Reuters το 2020 αντιπροσώπευαν το 1,4% του ΑΕΠ της χώρας.
Και την ίδια στιγμή η ρωσική οικονομία αντιμετωπίζει ήδη τον υψηλότερο πληθωρισμό εδώ και δεκαετίες. Ανάμεσα στις εταιρείες που μέχρι στιγμής έχουν αντισταθεί στις πιέσεις και παραμένουν στη Ρωσία συγκαταλέγονται όμιλοι τροφίμων όπως οι Danone και Nestle. Αλλά και δυτικοί όμιλοι καταναλωτικών ειδών όπως οι Unilever και Procter & Gamble παραμένουν στη Ρωσία και δηλώνουν πως δεν είναι πρόθεσή τους να τιμωρήσουν τους απλούς ανθρώπους στη χώρα, καθώς δεν διαμορφώνουν αυτοί τις αποφάσεις του Βλαντιμίρ Πούτιν.
Ο κατάλογος των επιχειρήσεων διεθνούς εμβέλειας που εγκαταλείπουν τη Ρωσία εμπλουτίζεται πάντως καθημερινά, καθώς «παγώνουν» τις εργασίες τους ορισμένες από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις του κόσμου σε όλο το φάσμα της οικονομικής δραστηριότητας, από τις ενεργειακές μέχρι εκείνες των καταναλωτικών προϊόντων. Η λειτουργία τους καθίσταται ολοένα και δυσχερέστερη εξαιτίας των ελέγχων στις κινήσεις κεφαλαίου που έχει επιβάλει το Κρεμλίνο, ενώ την ίδια στιγμή ανησυχούν για το ενδεχόμενο να στιγματιστούν ως υποστηρικτές του Ρώσου προέδρου και της εισβολής στην Ουκρανία.
