Kathimerini.gr
Εχουν παρέλθει τρεις εβδομάδες από την ημέρα που η Ουάσιγκτον επέβαλε εμπάργκο στο ρωσικό πετρέλαιο, μετατρέποντας την ενεργειακά πλούσια Ρωσία σε ένα είδος «παρία» της παγκόσμιας αγοράς πετρελαίου.
Εκτοτε πετρελαϊκές εταιρείες, οίκοι διαπραγμάτευσης, ναυτιλιακές και τράπεζες αποφεύγουν ό,τι έχει σχέση με τη Ρωσία και τους υδρογονάνθρακές της, ενώ διατυπώνονται σχεδόν καθημερινά εκτιμήσεις και προβλέψεις για τη συνεπακόλουθη ύφεση στη ρωσική οικονομία.
Σύμφωνα όμως με σχετικό ρεπορτάζ του CNN, φαίνεται πως υπάρχουν πολλοί επίδοξοι αγοραστές του ρωσικού πετρελαίου, αλλά το εμπόριο διεξάγεται μέσα σε μια καλά μεθοδευμένη μυστικότητα. Ενώ ο πόλεμος στην Ουκρανία συνεχίζεται επί 35 ημέρες, τα ρωσικά δεξαμενόπλοια μοιάζει σαν να εξαφανίζονται όλο και συχνότερα, καθώς δεν καταγράφονται από τα συστήματα ανίχνευσης.
Οπως αναφέρει το αμερικανικό ειδησεογραφικό δίκτυο, τα ρωσικά δεξαμενόπλοια απενεργοποιούν επί αρκετές ώρες τους αναμεταδότες τους, το σύστημα δηλαδή με το οποίο είναι εξοπλισμένα για τον εντοπισμό τους σε περίπτωση κινδύνου και για την αποφυγή ατυχημάτων.
Στόχος τους είναι να μην ανιχνευτούν, ώστε να αποφύγουν τις κυρώσεις. Πρόκειται για τακτική γνώριμη στους Αμερικανούς αξιωματούχους και τις αρμόδιες αρχές, για ένα είδος παραπλάνησης με σκοπό την αποφυγή των κυρώσεων. Από τη στιγμή που άρχισε ο πόλεμος στην Ουκρανία, αυτή η «σκοτεινή δραστηριότητα», όπως την αποκαλεί το CNN, έχει αυξηθεί κατά 600% σε σύγκριση με τα αντίστοιχα επεισόδια προ του πολέμου.
Το αμερικανικό δίκτυο επικαλείται στοιχεία της εταιρείας προγνωστικών και μυστικών πληροφοριών Windward, ο διευθύνων σύμβουλος της οποίας αποκάλυψε ότι «έχει καταγραφεί μεγάλη αύξηση των ρωσικών δεξαμενόπλοιων που απενεργοποιούν τους αναμεταδότες και τα συστήματα εντοπισμού τους» και υπογράμμισε πως «ο ρωσικός στόλος έχει αρχίσει να κρύβει τις συντεταγμένες του και τις εξαγωγές της χώρας».
Η Windward αναφέρει ειδικότερα πως την εβδομάδα μέχρι το Σάββατο 12 Μαρτίου κατεγράφησαν 33 περιστατικά «σκοτεινής δραστηριότητας» από ρωσικά δεξαμενόπλοια που μετέφεραν πετροχημικά και παράγωγα πετρελαίου. Σύμφωνα με την εν λόγω εταιρεία, που σημειωτέον χρησιμοποιεί συστήματα τεχνητής νοημοσύνης για να ανιχνεύει κινήσεις της βιομηχανίας θαλάσσιων μεταφορών, τα περιστατικά αυτά αντιπροσωπεύουν αύξηση κατά 236% σε σύγκριση με τον μέσο όρο μιας εβδομάδας των προηγούμενων 12 μηνών.
Είναι άγνωστο πού καταλήγουν 4,5 εκατ. βαρέλια ρωσικού πετρελαίου την ημέρα.
Οι διεθνείς κανόνες απαιτούν από πλοία και δεξαμενόπλοια να έχουν σε λειτουργία τους αναμεταδότες τους σχεδόν συνεχώς. Βεβαίως τα πλοία καταφεύγουν συχνά στην απενεργοποίηση των αναμεταδοτών και για λόγους ασφαλείας όταν διέρχονται από περιοχές στις οποίες υπάρχει κίνδυνος πειρατείας.
Σύμφωνα, όμως, με τη Windward, είναι σαφές πως τώρα πρόκειται για πλοία που προσπαθούν να ξεφύγουν από τα ραντάρ. Ανάλογες συμπεριφορές έχουν καταγραφεί την προηγούμενη δεκαετία από δεξαμενόπλοια που μετέφεραν ιρανικό πετρέλαιο ή πετρέλαιο από τη Βενεζουέλα, καθώς είχε επιβληθεί εμπάργκο στις δύο αυτές χώρες. Οπως τονίζει ο Αντι Λίποου, πρόεδρος της συμβουλευτικής Lipow Oil Associates, «η Ρωσία ακολουθεί το παράδειγμα της Βενεζουέλας και του Ιράν, με μια μικρή διαφορά». Η διαφορά είναι ότι ο Λευκός Οίκος απαγόρευσε τις εισαγωγές ρωσικού πετρελαίου στις ΗΠΑ, αλλά όχι σε άλλες χώρες.
Ωστόσο, οι εταιρείες δεν θέλουν να στιγματιστούν ως συνεργάτες της Ρωσίας και τελικά προκύπτει ένα ντε φάκτο εμπάργκο. «Θα ήταν καταστροφή στο επίπεδο των δημοσίων σχέσεων», επισημαίνει ο Ρόμπερτ Γιόγκερ, αντιπρόεδρος της Mizuho Securities, ενώ ο Λίποου τονίζει πως οι ναυτιλιακές φορτίου δεν θέλουν να εντοπιστούν μεταφέροντας ρωσικό πετρέλαιο, καθώς «θα μπουν σε μαύρη λίστα για μεγάλο χρονικό διάστημα και δεν θα μπορούν να δραστηριοποιηθούν πιθανώς ούτε στο μέλλον».
Μοιραία περιβάλλει μυστικότητα τον προορισμό αυτών των δεξαμενόπλοιων και του ρωσικού πετρελαίου που μεταφέρουν. Σύμφωνα με την εταιρεία δεδομένων της αγοράς ενέργειας Rystad Energy, είναι άγνωστο πού καταλήγουν 4,5 εκατ. βαρέλια ρωσικού πετρελαίου την ημέρα. Αναλυτές της αγοράς εκτιμούν, πάντως, πως ο προορισμός τους είναι τα διυλιστήρια της Κίνας και της Ινδίας, δύο ενεργοβόρων χωρών και πιστών πελατισσών του ρωσικού πετρελαϊκού κλάδου.
