Μια σειρά από προληπτικά και κατασταλτικά μέτρα μελετούν οι αρμόδιοι προκειμένου να βάλουν «φρένο» στους βανδαλισμούς των σχολικών εγκαταστάσεων. Το Υπουργείο Παιδείας, όπως λέχθηκε την Τετάρτη (04/05) στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Παιδείας από την αρμόδια Υπουργό, Αθηνά Μιχαηλίδου, θα καταθέσει σύντομα στη Βουλή ολοκληρωμένη πρόταση για την ασφάλεια των μαθητών και για την προστασία της δημόσιας περιουσίας. Χαρακτηριστικό παράδειγμα της σοβαρότητας της κατάστασης αποτελούν τα στοιχεία που παρουσίασε ενώπιον της Επιτροπής ο Βοηθός Αρχηγός της Αστυνομίας, Ιωάννης Γεωργίου, με βάση τα οποία από τις αρχές του 2022 έως σήμερα έχουν καταγραφεί 250 περιστατικά καταστροφών σε σχολεία, τα περισσότερα εκ των οποίων στη Λευκωσία. Ικανοποίηση φαίνεται να προκαλεί πάντως στους άμεσα εμπλεκόμενους το γεγονός ότι οι δράσεις εστιάζονται κυρίως στο επίπεδο της πρόληψης, με τις απόψεις να διίστανται γύρω από την αποτελεσματικότητα του μέτρου της τοποθέτησης καμερών. Διαφοροποιημένη φαίνεται να είναι η θέση της Επιτρόπου Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπως Μιχαηλίδου, η οποία υποστηρίζει πως οποιασδήποτε απόφασης θα πρέπει να προηγηθεί έρευνα.
Από τις αρχές του 2022 έως σήμερα έχουν καταγραφεί 250 περιστατικά καταστροφών σε σχολεία, τα περισσότερα εκ των οποίων στη Λευκωσία.
Τα μέτρα που εξετάζονται
Πρωταρχικός στόχος του Υπουργείου Παιδείας είναι επενδύσει στο επίπεδο της πρόληψης. Όπως ανέφερε στην «Κ» αρμόδια πηγή από το Υπουργείο, προσπάθεια είναι να αναπτύξουν οι μαθητές από πολύ νωρίς δεξιότητες και στάσεις για ένα ασφαλές σχολικό περιβάλλον ενώ απαιτείται και ενδυνάμωση των εκπαιδευτικών. Παράλληλα, συζητούνται και παθητικά μέτρα, όπως τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης, ο φωτισμός, τα συστήματα συναγερμού, η φύλαξη και τα κιγκλιδώματα. Το Υπουργείο τονίζει ότι οι ενέργειες πρέπει να είναι απόρροια ολοκληρωμένου σχεδιασμού και όχι μεμονωμένες και σπασμωδικές. Η κ. Αθηνά Μιχαηλίδου ανέφερε ενώπιον της Επιτροπής Παιδείας ότι «ο σχεδιασμός πρόληψης υπάρχει και λειτουργεί ήδη» και παραδέχθηκε ότι «τα μέτρα αντιμετώπισης δεν λειτουργούν όσο αποτελεσματικά θα θέλαμε». Ήδη, είπε, υπάρχουν κάποιες κάμερες σε κάποια σχολεία και ότι ο στόχος είναι να γίνουν πιο αποτελεσματικά τα υφιστάμενα μέτρα. Τόνισε ότι η βία χρήζει παράλληλης αντιμετώπισης σε διαφορετικά επίπεδα και ότι τα σοβαρότερα ζητήματα τα ζούμε στα σχολεία σε μη σχολικό χρόνο και κυρίως από άτομα που δεν είναι μαθητές. Διαβεβαίωσε επίσης ότι η ολοκληρωμένη πρόταση του Υπουργείου θα υποβληθεί πριν από το κλείσιμο της Βουλής διότι «είναι κάτι που πρέπει να υλοποιηθεί έστω και σε φάσεις από την επόμενη σχολική χρονιά». Αξίζει να σημειωθεί ότι η Υπουργός εξήγγειλε σύσκεψη για το θέμα με φορείς όπως με την Επίτροπο Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, την Υπουργό Δικαιοσύνης, τις σχολικές εφορείες, τη διοίκηση του Υπουργείου Παιδείας και τους γονείς.
Σε σχέση με τις κάμερες, η Αστυνομία δήλωσε δεν έχει ένσταση στη χρήση τους ενώ η Επίτροπος Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα, Ειρήνη Λοϊζίδου-Νικολαΐδου, ανέφερε ότι η χρήση τους γίνεται υπό προϋποθέσεις. «Αναζητούμε το λιγότερο παρεμβατικό μέτρο για την ιδιωτικότητα των ανθρώπων και δη των παιδιών», εξήγησε. Σκοπός, είπε, είναι η επίτευξη της ασφάλειας των παιδιών και της περιουσίας του κράτους. Επιπλέον, διευκρίνισε ότι, αν υπάρχει σύστημα παρακολούθησης στα σχολεία χωρίς να εφαρμόζεται η νομοθεσία, αυτό είναι παράτυπο. Στα ιδιωτικά σχολεία υπάρχουν κάμερες, αλλά εκεί η νομοθεσία είναι σε άλλη βάση, επεσήμανε.
Τα κλειστά κυκλώματα τηλεόρασης, ο φωτισμός, τα συστήματα συναγερμού, η φύλαξη και τα κιγκλιδώματα, βρίσκονται ανάμεσα στα μέτρα που εξετάζονται.
Μελετημένα και κοστολογημένα μέτρα
«Για πρώτη φορά το Υπουργείο είπε κάτι που το ΑΚΕΛ λέει εδώ και πολλά χρόνια. Δεν φτάνουν μόνο τα μέτρα καταστολής, πρέπει να δοθεί έμφαση σε μια μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη πολιτική πρόληψης», δήλωσε στην «Κ» ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ και μέλος της Επιτροπής Παιδείας, Χρίστος Χριστοφίδης, τονίζοντας ότι πρέπει να ληφθούν και μέτρα καταστολής μελετημένα και κοστολογημένα. Είπε ότι «όσο παράγουμε νέους που θέλουν να καίνε σχολεία θα έχουμε πρόβλημα» φέρνοντας ως παράδειγμα τον εμπρησμό αιθουσών διδασκαλίας στο Γυμνάσιο Αγίου Στυλιανού στον Στρόβολο στα μέσα Απριλίου, σχολείο που όπως είπε έχει φωτισμό, κάμερες και φύλακα. «Η φρούρηση, όπως λέχθηκε και από την ΟΛΤΕΚ και την ΟΕΛΜΕΚ, σε αρκετά σχολεία που εφαρμόστηκε φαίνεται να λειτούργησε αποτρεπτικά. Οι κάμερες όχι τόσο, οι απόψεις διίστανται», πρόσθεσε και υποστήριξε ότι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος είναι η φρούρηση των σχολείων τις βραδινές ώρες. Μάλιστα, σύμφωνα με τον κ. Χριστοφίδη, η Βουλή έχει ψηφίσει νομοθεσία περί σχολικής παραβατικότητας εδώ και τρία χρόνια που προνοεί Επιτροπή Παρακολούθησης της Νεανικής Παραβατικότητας και της Βίας στα σχολεία η οποία ουδέποτε διορίστηκε.
Υπενθυμίζεται επίσης ότι σε προηγούμενο ρεπορτάζ της «Κ», ο Πρόεδρος των Σχολικών Εφορειών, Ντίνος Έλληνας, τάχθηκε κατά των σκέψεων για τοποθέτηση καμερών στα σχολεία υποστηρίζοντας πως με βάση την εμπειρία του το εν λόγω μέτρο δεν θα είναι αποτελεσματικό. «Εάν κάποιος μπει στο σχολείο με κουκούλα ή σπάσει τις κάμερες πώς θα τον εντοπίσουν;» διερωτήθηκε, τονίζοντας πως λύση στο πρόβλημα θα δώσει η ανθρώπινη φρούρηση. Ενώπιον της Επιτροπής, ο κ. Έλληνας είπε ότι ο συνδυασμός ιδιωτικής φύλαξης και αστυνόμευσης θα είναι αποτελεσματικός, υποδεικνύοντας ότι πρέπει να εξασφαλιστεί προϋπολογισμός για τη φύλαξη. Πάντως, θέση του Υπουργείου Παιδείας είναι ότι οι κάμερες λειτουργούν αποτρεπτικά και πως η Αστυνομία έχει αναπτύξει πλέον τέτοιους μηχανισμούς που μπορεί να εντοπίσει και να ταυτοποιήσει πρόσωπα με κουκούλα.
«Όσο παράγουμε νέους που θέλουν να καίνε σχολεία θα έχουμε πρόβλημα», δήλωσε ο Βουλευτής του ΑΚΕΛ και μέλος της Επιτροπής Παιδείας, Χ. Χριστοφίδης.
Όχι σε σχολεία φρούρια
Ικανοποιημένοι από τα μέτρα που μελετώνται φαίνεται να είναι και οι γονείς. Ο Πρόεδρος της Παγκύπριας Συνομοσπονδίας Γονέων Μέσης Εκπαίδευσης, Λοΐζος Κωνσταντίνου, δήλωσε στην «Κ» ότι τα μέτρα που μελετώνται ήταν εισηγήσεις που κατατέθηκαν από την Συνομοσπονδία, χαιρετώντας το γεγονός ότι πρόκειται για μέτρα που πρέπει να ληφθούν άμεσα και αφορούν την ασφάλεια αλλά και για μέτρα παιδαγωγικά και κοινωνικά. Ξεκαθάρισε ότι «δεν θέλουμε τα σχολεία μας φρούρια» και σημείωσε πως το μεγάλο πρόβλημα παρατηρείται το βράδυ, μετά τα μεσάνυχτα. Σε σχέση με τις κάμερες, ο κ. Κωνσταντίνου επεσήμανε πως το εν λόγω μέτρο μπορεί να λειτουργήσει εάν εφαρμοστεί σωστά, δηλαδή να τοποθετηθεί ένας ικανοποιητικός αριθμός καμερών στα σχολεία που να τα καλύπτει πλήρως. «Έχουμε παράδειγμα που έπιασαν κουκουλοφόρους από κάμερες, στο Γυμνάσιο Παλλουριώτισσας. Μπήκαν δύο άτομα μέσα, τους έπιασαν, όπως διαφάνηκε ήταν δύο μαθητές από το Γυμνάσιο Αγλαντζιάς και τους επιβλήθηκε ποινή». Εξέφρασε την άποψη ότι αν γίνει ένας συνδυασμός μέτρων με κάμερες, φύλακες και φωτισμό τότε θα υπάρξει ελαχιστοποίηση των φαινομένων παραβατικότητας.
Η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού δήλωσε στην «Κ» ότι δεν κλήθηκε στην συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας, λέγοντας ότι η Βουλή «κάνει συχνά τέτοιες παραλήψεις».
Έρευνα πριν τις αποφάσεις
Από την πλευρά της η Επίτροπος Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού, Δέσπω Μιχαηλίδου, δήλωσε στην «Κ» πως η βία και η νεανική παραβατικότητα είναι φαινόμενο πολυσύνθετο με πολλούς και πολυπαραγωντικούς λόγους. Πρόκειται, όπως εξήγησε, για ένα κοινωνικό φαινόμενο που παρατηρείται σε ολόκληρη την Ευρώπη και είναι απότοκο της οικονομικής και κλιματικής κρίσης, των συνεπειών του πολέμου στην Ουκρανία, των οικογενειακών καταστάσεων και δυσκολιών. «Όλα αυτά προϋποθέτουν πρόληψη. Βεβαίως, οποιαδήποτε προληπτικά μέτρα δεν αποδίδουν άμεσα, τα αποτελέσματα φαίνονται σε βάθος χρόνου, γι’ αυτό τρέχουμε να λάβουμε κατασταλτικά μέτρα. Όταν η κατάσταση φτάσει στο σημείο που παρουσιάζεται σε ορισμένα σχολεία είναι αντιληπτό ότι κάποια μέτρα πρέπει να ληφθούν. Πάγια θέση του γραφείου είναι ότι όποιο μέτρο ληφθεί πρέπει να ληφθεί κατόπιν έρευνας. Είναι παραδεκτό ότι υπάρχει αύξηση των περιστατικών, η έρευνα θα διεξαχθεί για να δούμε τις αιτίες και ποια είναι τα πιο πρόσφορα μέτρα, τα λιγότερα κατασταλτικά που θα λειτουργήσουν για το συμφέρον του παιδιού, όχι μόνο αυτών που υφίστανται τους βανδαλισμούς αλλά και αυτών που ασκούν τη βία». Η Επίτροπος ξεκαθάρισε πως δεν είναι υπέρ των πολλών μέτρων όπως τα ψηλά κάγκελα και οι κάμερες. «Εκείνο που παρατηρείται είναι ότι οι βανδαλισμοί γίνονται τη νύχτα ή σε περιόδους αργίας. Πολύ εύκολα θα μπορούσαμε να έχουμε φύλακες κατά τις νυχτερινές ώρες. Οι κάμερες πρέπει να χρησιμοποιούνται πάντοτε υπό τους όρους που θέτει ο Νόμος περί Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων. Από εκεί και πέρα είναι θέμα Παιδείας, ξεκινά από την οικογένεια και συνεχίζει στο σχολείο. Συμπεριφορές βιαιότητας είτε στο δρόμο, είτε κατά την οδήγηση, είτε στο γήπεδο είναι η εικόνα της κοινωνίας η οποία αντανακλά στα παιδιά μας. Όλα αυτά, αν δεν σκύψουμε να τα δούμε και προσφεύγουμε πάντα στα μέτρα δεν νομίζω ότι θα φέρουν καρπούς». Αξίζει να σημειωθεί πως η κ. Μιχαηλίδου δεν κλήθηκε στην συνεδρία της Επιτροπής Παιδείας, με την ίδια να λέει ότι ότι η Βουλή «κάνει συχνά τέτοιες παραλήψεις».
