Kathimerini.com.cy
Η μητρότητα αποτελεί σταθμό στη ζωή κάθε γυναίκας. Στη σύγχρονη εποχή όμως το να αποκτήσει μια γυναίκα ή ένα ζευγάρι βιολογικά παιδιά δεν είναι πάντα μια εύκολη διαδικασία. Αυτό οφείλεται σε διάφορους λόγου, κυρίως ιατρικούς και η παρένθετη μητρότητα αποτελεί μία λύση γι’ αυτές τις γυναίκες που αδυνατούν να κυοφορήσουν. Η νομικός Μικαέλενα Κοκκίνου εξηγεί τι σημαίνει παρένθετη μητρότητα και ποιο είναι το νομικό πλαίσιο στην Κύπρο.
–Τι προβλέπει ο νόμος για την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή;
–Ο περί της Εφαρμογής της Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής Νόμο (Ν. 69(Ι)/2015) («ο Νόμος») εφαρμόζεται σε ζευγάρια και μονήρη άτομα κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις ώστε να αντιμετωπίζεται η αδυναμία απόκτησης παιδιών με φυσικό τρόπο ή για να αποφεύγεται η μετάδοση σε παιδί σοβαρής ασθένειας.
–Σε ποια άτομα απευθύνεται ο νόμος;
–Εφαρμόζεται σε ενήλικα πρόσωπα μέχρι την ηλικία φυσικής ικανότητας αναπαραγωγής του υποβοηθούμενου προσώπου, δηλαδή η παρένθετη μητέρα πρέπει να είναι από 18 μέχρι 53 ετών.
–Όταν λέμε παρένθετη μητρότητα τι ακριβώς εννοούμε;
–Παρένθετη μητρότητα σύμφωνα με τον Νόμο σημαίνει την περίπτωση κατά την οποία μία γυναίκα κυοφορεί και γεννά (φέρουσα ή κυοφόρος), ύστερα από εξωσωματική γονιμοποίηση και μεταφορά εμβρύων, με χρήση γενετικού υλικού ξένου προς την ίδια, για λογαριασμό ενός ζευγαριού ή μονήρους γυναίκας, που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί αλλά αδυνατεί για ιατρικούς λόγους.
–Τι λέει ο Νόμος για την παρένθετη μητρότητα στην Κύπρο;
–Ο Νόμος ορίζει την παρένθετη μητρότητα ως τη μεταφορά στο σώμα άλλης γυναίκας εμβρύων ξένων προς την ίδια και η κυοφορία από αυτήν επιτρέπεται με διάταγμα δικαστηρίου που εκδίδεται πριν από την τοποθέτηση των εμβρύων στη μήτρα της παρένθετης μητέρας και εφόσον προηγηθεί η εξασφάλιση σχετικής έγκρισης του Συμβουλίου καθώς και η σύναψη γραπτής και χωρίς αντάλλαγμα συμφωνίας μεταξύ του ζευγαριού ή της μονήρους γυναίκας που επιδιώκει να αποκτήσει τέκνο και της γυναίκας που θα το κυοφορήσει, καθώς και του συζύγου της, στην περίπτωση που αυτή είναι έγγαμη.
–Ποια είναι η διαδικασία για ένα ζευγάρι ή μία μονήρη γυναίκα που θέλει να τεκνοποιήσει μέσω παρένθετης μητέρας;
–Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας πρέπει να υποβάλει αίτηση στο Συμβούλιο Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής («το Συμβούλιο») για την εξασφάλιση γραπτής έγκρισης. Το Συμβούλιο εκδίδει γραπτή έγκριση προκειμένου το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα να μπορεί ακολούθως να αιτηθεί στο Δικαστήριο την έκδοση διατάγματος παρένθετης μητρότητας αφού ικανοποιηθεί:
(α) Ότι υπάρχει επαρκής απόδειξη ότι η γυναίκα είναι ιατρικώς αδύνατο να κυοφορήσει.
(β) Ότι η γυναίκα που προσφέρεται να κυοφορήσει είναι –λαμβανομένης υπόψη της γενικής κατάστασης της υγείας της– κατάλληλη για κυοφορία.
(γ) Ότι τα ωάρια που θα εμφυτευθούν στην κυοφόρο θα πρέπει να μην ανήκουν στην ίδια αλλά να προέρχονται είτε από τη γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί είτε από δότρια, ώστε να αποφευχθεί στο μέλλον τυχόν διεκδίκηση της μητρότητας του παιδιού που θα γεννηθεί.
(δ) Ότι υπογράφηκε γραπτή δήλωση σύμφωνα με την οποία όλα τα εμπλεκόμενα πρόσωπα δέχονται να υποβληθούν στην συγκεκριμένη μέθοδο και ότι δεν έχει συμφωνηθεί οποιοδήποτε οικονομικό αντάλλαγμα.
(ε) Ότι τόσο η γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί όσο και η παρένθετη μητέρα έχουν κατοικία ή τη συνήθη νόμιμη διαμονή τους στη Δημοκρατία.
(στ) Ότι έχουν υποβληθεί σε ψυχολογική αξιολόγηση τόσο η γυναίκα που πρόκειται να κυοφορήσει το παιδί όσο και το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που επιδιώκει να αποκτήσει παιδί. Η ψυχολογική αξιολόγηση περιλαμβάνεται σε έκθεση εγγεγραμμένου ψυχίατρου την οποία το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα υποβάλλει στον καθορισμένο από το Συμβούλιο τύπο.
(ζ) Για τα αποτελέσματα των ιατρικών εξετάσεων που το Συμβούλιο καθορίζει για τη γυναίκα που πρόκειται να κυοφορήσει το παιδί και το ζευγάρι ή τη μονήρη γυναίκα που επιδιώκει να το αποκτήσει και
(η) Ότι το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα και η γυναίκα που προτίθεται να κυοφορήσει το παιδί δεν έχουν καταδικαστεί για αδικήματα που προβλέπονται στον περί της Πρόληψης και της Καταπολέμησης της Σεξουαλικής Κακοποίησης, της Σεξουαλικής Εκμετάλλευσης Παιδιών και της Παιδικής Πορνογραφίας Νόμο, και για τον σκοπό αυτό προσκομίζουν πιστοποιητικό.
Τo Δικαστήριο εκδίδει διάταγμα παρένθετης μητρότητας αφού πρώτα ικανοποιηθεί ότι το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα έχει εξασφαλίσει τη γραπτή έγκριση του Συμβουλίου. Όταν εκδοθεί το διάταγμα και πριν από τη σύλληψη του εμβρύου για σκοπούς υλοποίησης παρένθετης μητρότητας, υπογράφεται γραπτή συμφωνία μεταξύ της παρένθετης μητέρας και του συζύγου της, σε περίπτωση που αυτή είναι παντρεμένη και του ζευγαριού που έχει τελέσει νόμιμα γάμο και που επιδιώκει την απόκτηση τέκνου ή της μονήρους γυναίκας.
–Ποιος καταβάλει τις δαπάνες και αποζημιώσεις και τι περιλαμβάνουν;
–Το ζευγάρι ή η μονήρης γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί με τη μέθοδο της παρένθετης μητρότητας οφείλει να καταβάλει τις δαπάνες που απαιτούνται για την επίτευξη της εγκυμοσύνης (φάρμακα και διαδικασία εξωσωματικής γονιμοποίησης), της κυοφορίας (για παρακολούθηση της κύησης και εξέτασης προγεννητικού ελέγχου), του τοκετού και της λοχείας. Επιπλέον καταβάλλει και κάθε θετική ζημιά της κυοφόρου εξαιτίας αποχής της από την εργασία καθώς και τις αμοιβές για εξαρτημένη εργασία, τις οποίες αποστερήθηκε λόγω απουσίας με σκοπό την επίτευξη εγκυμοσύνης, και λόγω της κυοφορίας, του τοκετού και της λοχείας. Το μέγιστο ύψος των καλυπτόμενων δαπανών και η χρονική περίοδος για την οποία καταβάλλονται αποζημιώσεις καθορίζεται με διάταγμα από τον υπουργό Υγείας. Σε περίπτωση που υπάρξουν έξοδα λόγω τυχόν επιλόχειων επιπλοκών, αυτές πρέπει να καταβληθούν από το ζευγάρι ή τη μονήρη γυναίκα που επιθυμεί να αποκτήσει παιδί μέσω παρένθετης μητέρας νοουμένου ότι τα έξοδα αυτά τεκμηριωθούν κατάλληλα από τους παροχείς των σχετικών ιατρικών υπηρεσιών.
