Η υποχώρηση της δημόσιας ενασχόλησης με την πανδημία σε βαθμό που να δίνεται η εντύπωση πως αποτελεί παρελθόν σε καμία περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί πως αντικατοπτρίζει την πραγματικότητα. Ο COVID-19 μετά από σχεδόν τρία χρόνια δείχνει να έχει γίνει κομμάτι της παγκόσμιας καθημερινότητας. Εξέλιξη στην οποία έχουν συμβάλει πρώτον η εμπειρία που έχει αποκομίσει η επιστημονική κοινότητα και δεύτερον τα επιστημονικά επιτεύγματα στο κομμάτι της θεραπείας. Στο παζλ της πανδημίας, σήμερα, κάποιος μπορεί να ισχυριστεί πως το μόνο που απομένει είναι να κηρύξει ο ΠΟΥ λήξει υγειονομικού συναγερμού. Κάτι που δεν αναμένεται να γίνει στο προσεχές διάστημα, τη στιγμή μάλιστα που παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων τους τελευταίους δυο μήνες και αναμένεται νέο κύμα με τις υποπαραλλαγές της Όμικρον. Ενδεικτικές των ανησυχιών που εκφράζονται είναι οι αυστηρές συστάσεις του Γραφείου Βιολογικών Απειλών Υγείας και Στρατηγικής Εμβολίων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) για θωράκιση του πληθυσμού με την 4η δόση των εμβολίων. Υπενθυμίζοντας πως η παγκόσμια κατάσταση έκτακτης ανάγκης συνεχίζεται ο ΕΜΑ θεωρεί πως επίκειται νέο κύμα της πανδημίας με τις παραλλαγές της Όμικρον BQ1 καιBQ1.1, να γίνονται το κυρίαρχο στέλεχος μέχρι τα μέσα Νοεμβρίου και τις αρχές Δεκεμβρίου. Με άγνωστο για την ώρα τον βαθμό μεταδοτικότητας αλλά και της σοβαρής νόσησης, οι επιστήμονες έχουν εντοπίσει στοιχεία που δείχνουν αυξημένη ικανότητα των νέων στελεχών να ξεφεύγουν από την ανοσία του εμβολιασμού και της φυσικής μόλυνσης, συμπεριλαμβανομένης της Όμικρον, και αντίστασης στα διαθέσιμα μονοκλωνικά αντισώματα.
Μετά από έξι μήνες εμφανίσθηκαν και πάλι περιστατικά με βαριές λοιμώξεις στο αναπνευστικό. Τα νούμερα για την ώρα είναι διαχειρίσιμα, όπως εξηγούν ειδικοί στην «Κ».
Με βάση τα επίσημα στοιχεία που δημοσιοποιεί σε εβδομαδιαία βάση το υπουργείο Υγείας, η εικόνα της Κύπρου τους τελευταίους δύο μήνες παρουσιάζει μια σταθερότητα. Τα νέα στελέχη BQ.1 και BQ.1.1 έχουν εντοπιστεί σε νέα κρούσματα, ωστόσο, η συντριπτική πλειοψηφία των νέων μολύνσεων (95%) είναι Όμικρον 5. Το ανησυχητικό για τους επιδημιολόγους στην Κύπρο εντοπίζεται κυρίως στο κομμάτι των σοβαρών νοσηλειών. Δείκτης που κινείται σε χαμηλά επίπεδα, για την ώρα, ωστόσο όπως επισημαίνεται δείχνει μια τάση που δεν μπορεί να μην τύχει της δέουσας προσοχής. Όπως επισήμανε, χαρακτηριστικά, πηγή από τη Μονάδα Επιδημιολογικής Επιτήρησης στην «Κ», τις τελευταίες δύο εβδομάδες έκαναν την επανεμφάνισή τους βαριά περιστατικά λοιμώξεων, τα οποία είχαν εξαφανιστεί τους τελευταίους έξι μήνες. Με βάση επίσημα στοιχεία η πλειοψηφία των νέων περιστατικών δεν έχουν ιστορικό προηγούμενης νόσησης. Το ποσοστό των επαναλοιμώξεων κυμαίνεται κοντά στο 30%.
Η 4η δόση
Αν κάποιος παρατηρήσει τα επίσημα στοιχεία για την πορεία της πανδημίας θα διαπιστώσει πως τις τελευταίες δύο εβδομάδες καταγράφεται μια αύξηση τόσο στα νέα κρούσματα όσο και στα περιστατικά που χρήζουν νοσηλείας. Μια πρώτη εξήγηση που δίδεται από τους επιστήμονες είναι πως βασική αιτία της αυξητικής τάσης είναι η μείωση του ποσοστού προστασίας του οργανισμού από τη μόλυνση του ιού. Βασικός παράγοντας θεωρείται το χαμηλό ποσοστό εμβολιασμών του πληθυσμού με την τέταρτη και σε κάποιες περιπτώσεις με την πέμπτη δόση των εμβολίων. Συγκεκριμένα έχει παρατηρηθεί πως σε ένα μεγάλο κομμάτι του πληθυσμού έχει παρέλθει ένας και πλέον χρόνος από τότε που έλαβαν την 3η δόση του εμβολίου χωρίς να ανανεώσουν την θωράκιση του οργανισμού. «Όσο απομακρυνόμαστε από την 3η δόση τόσο πιο ευάλωτος γίνεται ο οργανισμός».
Οι βαριές νοσηλείες
Παρά την ανησυχία που εκφράζεται για την επανεμφάνιση των βαριών νοσηλειών, οι επιστήμονες διευκρινίζουν πως οι αριθμοί όσων χρήζουν υποστήριξης είναι διαχειρίσιμος. Σε πραγματικά δεδομένα αυτό μεταφράζεται σε μια σχετική σταθερότητα των νέων κρουσμάτων με μικρή αύξηση στις νοσηλείες. Ωστόσο, οι επιστήμονες φαίνεται να παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή τις νέες παραλλαγές του ιού. Εδώ, όπως επισημαίνεται, υπάρχουν θετικά και αρνητικά. Λαμβάνοντας υπόψη πως το 95% των νέων κρουσμάτων αφορά το στέλεχος Όμικρον 5 τυχόν αύξηση των ποσοστών εμβολιασμού αφενός θα μειώσει τα νέα περιστατικά και αφετέρου θα δώσει χώρο στις νέες παραλλαγές του ιού BQ.1 και BQ.1.1, οι οποίες για την ώρα εντοπίζονται σε ένα ή δυο νέα περιστατικά την εβδομάδα. Τα βαριά περιστατικά αφορούν λοιμώξεις COVID-19 του αναπνευστικού και πνευμονίες. Ως επικίνδυνες ηλικίες θεωρούνται οι άνω των 65 ετών και με υποκείμενα νοσήματα.
Τα μέτρα
Αν υπάρχει κάτι θετικό στο σημερινό περιβάλλον της πανδημίας είναι πως το κομμάτι της διαχείρισης έχει αλλάξει επίπεδο. Η λογική των σκληρών μέτρων φαντάζει μακρινή και όπως επισημαίνεται από τους ειδικούς χωρίς επιστροφή. «Η αντιμετώπιση του COVID-19 έχει αλλάξει. Το όπλο των μέτρων έχει ξεπεραστεί. Έχουμε εμπειρία και αποτελεσματικές θεραπείες» έλεγε χαρακτηριστικά στην «Κ» πηγή από τη Μονάδα Επιδημιολογικής Επιτήρησης. Το ζητούμενο για τις αρμόδιες αρχές για αντιμετώπιση μιας ενδεχόμενης νέας έξαρσης του ιού είναι: Πρώτον ένας καλός μηχανισμός παρακολούθησης της πανδημίας και δεύτερον η παρακολούθηση και ο έλεγχος των νέων παραλλαγών του ιού. Υπό τις περιστάσεις η προσωπική ευθύνη των πολιτών παραμένει ψηλά στις συστάσεις των επιστημόνων, οι οποίοι επιμένουν στην διατήρηση των μέτρων προσωπικής υγιεινής με τη χρήση προστατευτικής μάσκας και καλή υγιεινή των χεριών.
Οι εκτιμήσεις για νέες παραλλαγές
Με στοιχεία από τον ΕΜΑ τα νέα μεταλλαγμένα στελέχη του κορωνοϊού έχουν ήδη κάνει την εμφάνισή τους σε 29 χώρες ωστόσο οι παραλλαγές της Όμικρον ΒΑ4/ΒΑ5 εξακολουθούν να κυριαρχούν στην Ευρώπη, με τις εκτιμήσεις για τις νέες παραλλαγές να μην είναι αισιόδοξες. Σύμφωνα το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης Λοιμώξεων- ECDC- οι νέες υποπαραλλαγές θα έχουν μολύνει το 80% του πληθυσμού μέχρι τον ερχόμενο Φεβρουάριο. Όπως ανακοινώθηκε από το Γραφείο Βιολογικών Απειλών Υγείας και Στρατηγικής Εμβολίων του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΜΑ) τις ερχόμενες εβδομάδες αναμένεται νέο κύμα με υποπαραλλαγές της Όμικρον. Όπως σημειώνεται από τον ΕΜΑ, οι μολύνσεις και οι νοσηλείες αυξάνονται σε ανθρώπους από 65 ετών και πάνω, με τα εμβόλια και τις ενισχυτικές δόσεις να θεωρούνται απαραίτητα όπλα προστασίας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με τα περιορισμένα διαθέσιμα στοιχεία, η BQ.1 έχει τη δυνατότητα να διαφεύγει σε σημαντικό βαθμό της ανοσολογικής απόκρισης, αλλά από την άλλη, δεν υπάρχουν ενδείξεις ότι σχετίζεται με μεγαλύτερο κίνδυνο σοβαρής νόσησης συγκριτικά με τις υποπαραλλαγές ΒΑ.4 και ΒΑ.5 της Όμικρον.
