Του Παύλου Νεοφύτου
Ως ένα προοίμιο μίας μεγάλης συζήτησης, όπου θα καταγραφούν οι ενστάσεις και οι προβληματισμοί τόσο από πλευράς κοινοτήτων όσο και από πλευράς περιβαλλοντικών οργανώσεων και άλλων φορέων για τα αντισταθμιστικά μέτρα που αποφάσισε το Υπουργικό Συμβούλιο να παραχωρήσει στις κοινότητες του Ακάμα, μετά την εφαρμογή του νέου Τοπικού Σχεδίου, λειτούργησε η συνεδρίαση της Τετάρτης στην Επιτροπή Περιβάλλοντος της Βουλής. Μία πρώτη γεύση για τα θέματα που απασχολούν τις δύο πλευρές έδωσαν τα ερωτήματα που έθεσαν τα μέλη της Επιτροπής ενώπιον εκπροσώπων των Υπουργείων που ετοίμασαν τα μέτρα, συγκεκριμένα το Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος και το Υπουργείο Εσωτερικών. Μέσα από τις απαντήσεις οι τεχνοκράτες επιχείρησαν, πρώτον, να δώσουν εξηγήσεις σε θέματα για τα οποία οι τοπικές αρχές έχουν εκφρασει δημόσια τη δυσαρέσκειά τους, και είναι κυρίως οικονομικής φύσεως, και δεύτερον, να διασκεδάσουν ανησυχίες περιβαλλοντικών οργανώσεων, άλλων φορέων και μερίδας βουλευτών, για σύνδεση μέτρων με αρνητικές επιπτωσεις στο περιβάλλον. Αξίζει να σημειωθεί ότι στην αρχή της συζήτησης η εκπρόσωπος του Τμήματος Περιβάλλοντος διαβεβαίωσε την Επιτροπή ότι το Τμήμα συμφωνεί με τα αντισταθμιστικά μέτρα, αναφέροντας ότι στη δημιουργία τους συνέβαλε και το ίδιο.
Το ύψος της εκταρικής επιδότησης, τα έξοδα μεταφοράς μονάδων και το κόστος των δρόμων
Στον απόηχο αντιδράσεων εκ μέρους των τοπικών αρχών για το ύψος της επιδότησης γης, το οποίο ορίστηκε από το κράτος σε €60 ανά δεκάριο, με οροφή τα €6.600, και θα υλοποιηθεί μέσω εθνικών πόρων με ισχύ για μια πενταετία και επανεξέτασή του μετά το πέρας του καθορισμένου χρόνου, ο γενικός διευθυντής της Διεύθυνσης Περιβάλλοντος, Κώστας Χατζηπαναγιώτου, ανέφερε ότι το ποσό αυτό, που συνολικά ανά έτος υπολογίζεται στα €5.411.000, είναι εντός των δημοσιονομικών δυνατοτήτων του κράτους. Σε αυτό το σημείο, από πλευράς Υπουργείου ειπώθηκε ότι για το σύνολο των αντισταθμιστικών μέτρων, το ποσό που ενέκρινε το Υπουργικό Συμβούλιο είναι €35.816.500. Επίσης, με βάση τους υπολογισμούς του κράτους, θα δαπανούνται κατά μέσο όρο 8 εκατομμύρια ευρώ ανά έτος για την υλοποίηση των μέτρων. Τέλος, απέναντι στις αντιδράσεις των κοινοτήτων για το ύψος της εκταρικής επιδότησης (€60 ανά δεκάριο), ο κ. Χατζηπαναγιώτου τόνισε ότι το ποσό αυτό θα είναι επιπρόσθετο των εκταρικών επιδοτήσεων που ήδη ένας γεωργός αιτείται και λαμβάνει από τον Κυπριακό Οργανισμό Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ).
Όσον αφορά τη μεταφορά κτηνοτροβικών ή οχληρών βιοτεχνικών μονάδων σε Κτηνοτροφική Περιοχή και Βιοτεχνική Περιοχή εντός των διοικητικών ορίων των κοινοτήτων Νέου Χωριού και Ίνειας αντίστοιχα, δόθηκαν διαβεβαιώσεις από τον διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, Κυριάκο Κούνδουρο, ότι τα έξοδα θα τα αναλάβει εξολοκλήρου του κράτος.
Εξάλλου ο κ. Κούνδουρος αναφέρθηκε στα ποσά που θα διαθέσει το Τμήμα για το αντισταθμιστικό μέτρο «Σχεδιασμός και υλοποίηση βασικού οδικού δικτύου σε Οικιστικές Ζώνες». Όπως ανάφερε, θα απαιτηθεί κατά το 2024 το ποσό των 100,000 ευρώ για την αποτύπωση της περιοχής, και ακολούθως περίπου 2 – 2,5 εκατομμύρια ευρώ για τα επόμενα δύο έτη, για τη χάραξη του βασικού οδικού δικτύου. Για τη βιοτεχνική περιοχή, που όπως σημείωσε θα περιλαμβάνει με βάση τις ανάγκες 10 – 12 βιοτεχνικά υποστατικά, έχει προβλεφθεί το ποσό των 100 χιλιάδων ευρώ για απαλλοτρίωση γης και 1 εκατομμύριο ευρώ ετησίως, για δύο έτη, για τη διαμόρφωση της βιοτεχνικής περιοχής και ανέγερση ορισμένων μικρών υποστατικών. «Όλα αυτά θα καλυφθούν μέσω του αναπτυξιακού προϋπολογισμού του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, που στοχευμένα κάθε χρόνο βλέπει κατά προτεραιότητα πού θα αφιερώσει τους πόρους του. Είναι ποσά τα οποία είναι διαχειρίσιμα, πιστεύω, και απόλυτα στοχευμένα», τόνισε ο κ. Κούνδουρος.
620 ενστάσεις από ιδιώτες και κοινότητες – Οι προϋποθέσεις έγκρισης
Στις 620 συνολικά ανήρθε ο αριθμός των ενστάσεων επί του Τοπικού Σχεδίου, τόσο από τις ιδιότητες όσο και από τις κοινότητες, σύμφωνα με τον διευθυντή του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Έκανε λόγο για έναν αναμενόμενο αριθμό, λίγο πιο πάνω από τον μέσο όρο των ενστάσεων που λαμβάνεται από αριθμό κοινοτήτων, όπως αυτός του Ακάμα. Παράλληλα σημείωσε ότι ήδη ξεκίνησε η καταγραφή και αξιολόγησή των ενστάσεων, ώστε να διαπιστώσουν κατά πόσο κάποιες από αυτές είναι δυνατό να ικανοποιηθούν. Σε αυτό το σημείο διευκρίνισε ότι για να ικανοποιηθεί μία ένσταση, πρέπει να είναι πλήρως τεκμηριωμένη και να αφορά ζητήματα, τα οποία είναι συμβατά τόσο με την περιβαλλοντική γνωμοδότηση όσο και με τις βασικές αρχές του Σχεδίου Ανάπτυξης.
Καθησυχασμοί για «στιάδια», κτηνοτροφικές μονάδες, αλάτι, αναρρίχηση και βιοτεχνίες
Απέναντι στις ανησυχίες, που έχει δημιουργήσει το αντισταθμιστικό μέτρο της μελέτης, καταγραφής, αποτύπωσης και ανάδειξης των «στιαδιών», ανησυχίες, που, όπως τόνισε ο πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, Χαράλαμπος Θεοπέμπτου, πηγάζουν από την ήδη εμφάνιση στην περιοχή παράνομων κτισμάτων με τον τίτλο «στιάδι» -θέμα μου ανάδειξε δημοσιογραφικά η «Κ»-, ο κ. Κούνδουρος διαβεβαίωσε ότι «τέθηκε η ανησυχία ενώπιόν μας, ότι υπάρχει η προδιάθεση τα ''στιάδια'' να αποτελέσουν κατοικίες. Δεν είναι αυτή η πρόθεσή μας, αλλά η διατήρηση της κληρονομιάς και παράδοσής μας. Είναι αναπόσπαστα στοιχεία του τοπίου του Ακάμα. Και δεν τίθεται θέμα να υποκινήσουμε τους ιδιώτες ιδιοκτήτες να τα μετατρέψουν σε κατοικίες». Όσον αφορά τα παράνομα υποστατικά, είπε ότι έχουν καταγραφεί και λαμβάνονται ήδη μέτρα από την Επαρχιακή Διοίκηση Πάφου, σε συνεργασία με το επαρχιακό γραφείο του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως. Τόνισε ότι αυτά τα φαινόμενα δεν είναι επιτρεπτά και θα καταβληθεί κάθε δυνατή προσπάθεια, ώστε να αποτραπούν.
Εξάλλου, σε σχέση με την Κτηνοτροφική Περιοχή που θα δημιουργηθεί στο Νέο Χωριό, εκ μέρους του Τμήματος Πολεοδομίας και Οικήσεως, η ανώτερη λειτουργός, Νατάσα Κασπαρή, διαβεβαίωσε ότι σε καμία περίπτωση δεν θα δημιουργηθούν σε αυτήν επισκέψιμα αγροκτήματα, αλλά θα εξυπηρετεί καθαρά κτηνοτροφικούς σκοπούς.
Από πλευράς Τμήματος Περιβάλλοντος διευκρινιστηκε ότι τόσο για την αξιοποίηση του θαλασσινού αλατιού στην περιοχή της Λάρας εντός του ΕΔΠ Ακάμα από την Κοινότητα Ίνειας όσο λαο για την αξιοποίηση των Βράχων της Ίνειας για δραστηριότητες αναρρίχησης, θα προηγηθούν περιβαλλοντικές μελέτες.
Για την κριτική, που συνδέεται με τη δημιουργία Βιοτεχνικής Περιοχής στα διοικητικά όρια της κοινότητας της Ίνειας, συγκεκριμένα ότι απομακρύνονται οι παραδοσιακές οικοτεχνίες από τον πυρήνα της κοινότητας, ο κ. Κούνδουρος είπε δεν είναι αυτή η πρόθεση της κυβέρνησης. «Το Σχέδιο επιτρέπει και παροτρύνει τη συνύπαρξη οικοτεχνιών, θέλει τους πυρήνες των κοινοτήτων ως μέτρο προώθησης των μικρών αυτών επιχειρήσεων. Μιλάμε καθαρά για μικρό και συγκεκριμένο αριθμό οχληρών αναπτύξεων (10 – 12 υποστατικά), οι οποίες θα στεγαστούν σε αυτήν τη μικρή βιοτεχνική ζώνη που θα δημιουργηθεί», πρόσθεσε.
Τα κρεβατάκια και οι ομπρέλες στον νότιο κόλπο της Λάρας
Στη συζήτηση υπησείλθε και το θέμα του κόμβου εξυπηρέτησης επισκεπτών στον νότιο κόλπο της Λάρας, αλλά και το ενδεχόμενο τοποθέτησης κοντά σε αυτό θαλάσσιων κρεβατιών και ομπρελών. Σύμφωνα με τα μέτρα της κυβέρνησης, ο κόμβος θα αξιοποιείται οικονομικά από την κοινότητα της Ίνειας. Μετά από δημοσιεύματα στον Τύπο για το σημείο του κόμβου, ο κ. Χατζηπαναγιώτου διευκρίνισε ότι ο κόμβος θα βρίσκεται σε απόσταση 100 μέτρων από την παραλία και πάνω σε ύψωμα. Όσον αφορά την τοποθέτηση κοντά σε αυτόν, θαλάσσιων κρεβατιών και ομπρελών, κάτι που μέσω γνωμοδότησης απορρίπτει η περιβαλλοντική αρχή, αλλά συνεχίζει να διεκδικεί το Κοινοτικό Συμβούλιο Ίνειας, ο βουλευτής του ΑΚΕΛ, Νίκος Κέττηρος, ζήτησε να ξεκαθαρίσει οριστικά το καθεστώς που στο τέλος θα επικρατήσει, ενώ ο εκπρόσωπος του Τμήματος Αλιείας είπε ότι «θεωρούμε πως το θέμα με το ενδεχόμενο για κρεβατάκια και τις ομπρέλες έχει αποκλειστεί, με βάση τη γνωμοδότηση από την περιβαλλοντική αρχή».
Γενικός Ελεγκτής: Να παρθούν μέτρα για να αρθούν όλες οι παρανομίες
Σε έκθεση του 2022 της Ελεγκτικής Υπηρεσίας αναφέρθηκε στην τοποθέτησή του ο γενικός ελεγκτής, Οδυσσέας Μιχαηλίδης. Τονίζοντας ότι είναι βασικό στοιχείο η δεσμευτικότητα των περιβαλλοντικών γνωατεύσεων, είπε ότι η Έκθεση αναδεικνύει το θέμα των παράνομων υποστατικών στην περιοχή, που πρέπει να απομακρυνθούν, όπως εστιατόρια και αναψυκτήρια. Επίσης αναφέρθηκε στην περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων, με κοινοτάρχη που προσπαθούσε να περάσει δρόμος μπροστά από «στιάδι» ιδιοκτησίας τους. Τόνισε ότι θα πρέπει να παρθούν μέτρα για να αρθούν όλες οι παρανομίες. Για το θέμα των αποζημιώσεων, ο Οδυσσέας Μιχαηλίδης αναφέρθηκε στην πολύ μεγάλη κινητικότητα στις αγοραπωλησίες περιουσιών στην περιοχή του Ακάμα, ειδικά μετά την περίοδο του 2016, όταν άρχισε να διαφαίνεται ότι θα επιτρέπονταν αναπτύξεις. Επικαλούμενος την Έκθεση της Ελεγκτικής Υπηρεσίας, σημείωσε ότι σημαντικές αγορές έγιναν από επιχειρηματίες και νομικά πρόσωπα. Επομένως, είπε, δεν μπορούν κάποιοι να λένε ότι «τις περιουσίες τις βρήκαμε από τον παππού μας», ζητώντας να μη βάζουν ορισμένοι μπροστά τους ντόπιους.
Σύμφωνα με τον Πρόεδρο της Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής, Χαράλαμπο Θεοπέμπτου, θα γίνει για το ίδιο θέμα μία δεύτερη συνεδρίαση, όπου θα συμμετέχουν οι τοπικές αρχές, οι Περιβαλλοντικές Οργανώσεις και άλλοι αρμόδιοι φορείς, για να καταθέσουν τις απόψεις τους για τα αντισταθμιστικά μέτρα που αποφάσισε να παραχωρήσει η κυβέρνηση και να γίνει συζήτηση.
