Kathimerini.gr
Γιάννης Παλαιολόγος
ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ – ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΗ. Οι καθυστερήσεις στην εκστρατεία εμβολιασμού βλάπτουν σοβαρά την υγεία – και την οικονομία. Το γεγονός αυτό γίνεται αυξανόμενα αισθητό στην Ε.Ε., καθώς η αργή πρόοδος στην εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού σε σύγκριση με άλλα μέρη του ανεπτυγμένου κόσμου (Ηνωμένες Πολιτείες, Ηνωμένο Βασίλειο, Ισραήλ) οδηγεί σε παράταση των lockdowns και απειλεί με αναβολή της ανάκαμψης.
Για χώρες που εξαρτώνται από τον τουρισμό, όπως η Ελλάδα, η επιτάχυνση της διαδικασίας καθίσταται ακόμα πιο επείγουσα, ώστε να μπορέσουν ώς το καλοκαίρι να μετακινούνται ελεύθερα οι περισσότεροι Ευρωπαίοι – και να ταξιδέψουν στον Νότο για τις διακοπές τους. Κρίσιμος παράγοντας σε αυτό θα είναι και η έγκαιρη εφαρμογή του Digital Green Pass, του πανευρωπαϊκού ψηφιακού πιστοποιητικού εμβολιασμού, η διαμόρφωση του οποίου αντιμετωπίζει τεχνικά αλλά και πολιτικά εμπόδια.
Σύμφωνα με το Bloomberg Vaccine Tracker, έως τις 2 Μαρτίου η Ε.Ε. (πληθυσμός 446 εκατ.) είχε χορηγήσει 34.514.884 δόσεις εμβολίων κατά της COVID-19. Οι Ηνωμένες Πολιτείες (πληθυσμός 332 εκατ.) είχαν χορηγήσει 78.631.601 και το Ηνωμένο Βασίλειο (68 εκατ.) είχε χορηγήσει 21.322.717 δόσεις. Ο μέσος όρος ημερήσιων δόσεων κατά το τελευταίο επταήμερο στην Ε.Ε. ήταν 935.339, έναντι 1.942.788 στις ΗΠΑ και 394.821 στο Ηνωμένο Βασίλειο. Προχθές, ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν δήλωσε ότι η χώρα του θα έχει αρκετά εμβόλια για όλους τους ενήλικους Αμερικανούς ώς το τέλος Μαΐου – δύο μήνες νωρίτερα από τον αρχικό στόχο. Η κυβέρνηση του Μπόρις Τζόνσον σχεδιάζει να αρχίσει τους εμβολιασμούς των ατόμων ηλικίας 40-49 ετών στα μέσα Απριλίου και να έχει δώσει τη δυνατότητα εμβολιασμού σε όλους τους ενηλίκους ώς το τέλος Ιουλίου. Στην Ε.Ε. ο στόχος παραμένει να έχει εμβολιαστεί το 70% του ενήλικου πληθυσμού μέχρι το τέλος του καλοκαιριού.
Οι καθυστερήσεις –αρχικά στην υπογραφή των συμφωνιών, στη συνέχεια στην έγκριση των εμβολίων από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΜΑ)– έχουν οδηγήσει σε ρήγματα στην κοινή ευρωπαϊκή στρατηγική: η Σλοβακία αυτή την εβδομάδα έγινε η δεύτερη χώρα μετά την Ουγγαρία που προμηθεύτηκε εμβόλια από τη Ρωσία (μη εγκεκριμένα από τον ΕΜΑ). Το ίδιο αναμένεται να κάνει και η Τσεχία, ενώ η Πολωνία βρίσκεται σε συζητήσεις με το Πεκίνο για κινεζικά εμβόλια, επίσης μη κεντρικά εγκεκριμένα (η Ουγγαρία έχει ήδη αγοράσει και από την Κίνα). Παράλληλα, ο καγκελάριος της Αυστρίας Σεμπάστιαν Κουρτς, που μεταβαίνει σήμερα στο Ισραήλ μαζί με την πρωθυπουργό της Δανίας για να συζητήσουν το ενδεχόμενο μελλοντικής συνεργασίας όσον αφορά την παραγωγή εμβολίων, δήλωσε ότι για τα εμβόλια δεύτερης γενιάς τα κράτη-μέλη δεν πρέπει να εξαρτώνται αποκλειστικά από την Ε.Ε. Σε αρκετές περιπτώσεις, πάντως, η ευθύνη για τις καθυστερήσεις βαρύνει τις ίδιες τις κυβερνήσεις, των οποίων η έλλειψη προετοιμασίας ή οι λανθασμένες ρυθμιστικές αποφάσεις έχουν αφήσει μεγάλο αριθμό εμβολίων αχρησιμοποίητα στις αποθήκες.
Σύμφωνα με τις χειμερινές προγνώσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οικονομία της Ε.Ε. αναμένεται να μεγεθυνθεί κατά 3,8% φέτος, με την ανάκαμψη να ξεκινάει στο β΄ τρίμηνο και να αποκτά δυναμική στο δεύτερο μισό του έτους. Ωστόσο χθες η Επιτροπή, στις κατευθυντήριες γραμμές που εξέδωσε για τη δημοσιονομική πολιτική πέραν του 2021, σηματοδότησε ότι θα στηρίξει την παράταση της ισχύος της γενικής ρήτρας διαφυγής [general escape clause], που αναστέλλει τους κανόνες του Συμφώνου Σταθερότητας και Ανάπτυξης, και για το 2022.
Βασικό κριτήριο
Η τελική απόφαση θα ληφθεί, από κοινού με το Συμβούλιο της Ε.Ε. (τα κράτη-μέλη), τον Μάιο, μετά τη δημοσίευση των εαρινών προβλέψεων της Κομισιόν. Ωστόσο, όπως ανακοινώθηκε, το βασικό κριτήριο για την επαναφορά εν ισχύι των κανόνων του ΣΣΑ θα είναι η επιστροφή στα προ κρίσης επίπεδα ΑΕΠ, που αναμένεται για την Ε.Ε. συνολικά στα μέσα του 2022 και για ορισμένες χώρες (Ισπανία, Ιταλία) ακόμη αργότερα. Οπως αναφέρεται στο σχετικό ανακοινωθέν, η Ευρώπη παραμένει «σφιχτά στον κλοιό» της πανδημίας και ο ρυθμός της ανάκαμψης θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της εκστρατείας εμβολιασμού. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, η τροχιά του ευρωπαϊκού ΑΕΠ θα παραμείνει χαμηλότερη από ό,τι ήταν προ πανδημίας τουλάχιστον μέχρι το 2025.
Ως μέτρο σύγκρισης, η αμερικανική οικονομία αναμένεται να επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα έως το τέλος του 2021, σύμφωνα με πρόσφατη δημοσκόπηση οικονομολόγων που διενήργησε το Reuters. Για τη βρετανική οικονομία, η Τράπεζα της Αγγλίας –πιο αισιόδοξη ομολογουμένως από άλλους– μιλάει για τις αρχές του 2022.
