ΑΝΤΡΙΟΥ ΚΡΑΜΕΡ / THE NEW YORK TIMES
Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωναν εδώ και πολλούς μήνες ότι δεν προτίθενται να δώσουν ούτε σπιθαμή γης στους Ρώσους στο πλαίσιο κάποιας συνθήκης ειρήνευσης. Τώρα, καθώς η Ουκρανία έρχεται αντιμέτωπη με την εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην αμερικανική προεδρία, αναγκάζονται να μελετήσουν ξανά τα σχέδια μιας πιθανής διαπραγμάτευσης, θέτοντας πλέον τις εγγυήσεις ασφαλείας ως τον κατεξοχήν αδιαπραγμάτευτο όρο.
Με τις ουκρανικές δυνάμεις να χάνουν έδαφος στα ανατολικά, δύο υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι επισήμαναν ότι τα συμφέροντα της Ουκρανίας που θα τεθούν υπό συζήτηση δεν θα αφορούν πλέον τόσο τα εδαφικά όρια, στα οποία διεξάγονται ακόμη μάχες, αλλά το τι εγγυήσεις μπορεί να λάβει η χώρα πως η ειρήνη θα κρατήσει. «Οι συζητήσεις θα πρέπει να βασιστούν σε εγγυήσεις», τόνισε ο Ρόμαν Κοστένκο, διευθυντής της Επιτροπής Αμυνας και Πληροφοριών του ουκρανικού κοινοβουλίου. «Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό για την Ουκρανία αυτή τη στιγμή». Ενας άλλος αξιωματούχος, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας λόγω του ευαίσθητου χαρακτήρα των ζητημάτων, το έθεσε πιο ευθέως: «Το εδαφικό ζήτημα είναι εξαιρετικά σημαντικό, όμως παραμένει δεύτερο. Το πρώτο ερώτημα είναι οι εγγυήσεις ασφαλείας που θα λάβουμε».
Τα σύνορα της Ουκρανίας καθορίζονται αυτή τη στιγμή από τη διακήρυξη της ανεξαρτησίας το 1991. Η Ρωσία έχει καταλάβει έκτοτε περίπου το 20% της χώρας, όμως το Κίεβο δεν θα δεχθεί να αποκηρύξει επίσημα τις εδαφικές του κτήσεις παραχωρώντας τες στη Ρωσία, όπως ξεκαθαρίζει ο Κοστένκο. Τον Οκτώβριο, ο πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι σημείωσε, συζητώντας για μια πιθανή συμφωνία με τη Ρωσία: «Ολοι καταλαβαίνουμε πως όποιον δρόμο και να πάρουμε, νομικά κανένας δεν θα αναγνωρίσει τις κατεχόμενες περιοχές ως μέρος άλλων χωρών».
Ο σκεπτικισμός για την αφοσίωση που θα δείξει η Ρωσία σε μια πιθανή συμφωνία βρίσκεται βαθιά ριζωμένος στη συνείδηση των Ουκρανών, οι οποίοι έχουν πικρή εμπειρία από τις ανακωχές του 2014 και του 2015 που ακολούθησαν τις μάχες με φιλορωσικές δυνάμεις στα ανατολικά σύνορα. Οι συμφωνίες δεν είχαν καταφέρει τότε να αποτρέψουν τις περαιτέρω εχθροπραξίες που «σιγόβραζαν» έως την ημέρα της εισβολής, τον Φεβρουάριο του 2022.
Αξιωματούχοι της κυβέρνησης έχουν δηλώσει ότι ένα αξιοσέβαστο οπλοστάσιο (αποτελούμενο από όπλα που θα στείλει η Δύση) θα επέτρεπε στην Ουκρανία να επιστρέψει γρήγορα ένα ρωσικό χτύπημα, πράγμα που θα λειτουργούσε κατευναστικά στην ένταση μεταξύ των δύο. Βέβαια, οι εγγυήσεις ασφαλείας είναι ένα ακανθώδες ζήτημα. Oταν η Ουκρανία και η Ρωσία προσπάθησαν να καθίσουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων το 2022, οι Ρώσοι διαφώνησαν στο πιο καίριο στοιχείο: μια συμφωνία μεταξύ της Ουκρανίας και άλλων χωρών να σπεύσουν σε βοήθειά της εάν δεχθεί επίθεση στο μέλλον.
Μια «μάρκα» για το διαπραγματευτικό πόκερ αποτελεί αυτή τη στιγμή η νοτιοδυτική ρωσική περιφέρεια του Κουρσκ, την οποία η Ουκρανία κατέλαβε αιφνιδίως τον Αύγουστο και κρατάει με δυσκολία έως και σήμερα. Ωστόσο, Αμερικανοί αξιωματούχοι ενημερώνουν πως αυτή τη στιγμή περίπου 50.000 Ρώσοι και Βορειοκορεάτες στρατιώτες προετοιμάζονται για μια μαζική έφοδο και απώθηση των ουκρανικών στρατευμάτων από την περιοχή. Προς το παρόν, η Ουκρανία χάνει έδαφος τόσο γρήγορα όσο σχεδόν τις πρώτες ημέρες της εισβολής. Η Ρωσία έχει τελειοποιήσει μια αποτελεσματική, αν και δαπανηρή τακτική, να προοδεύει μέσω μικρών επιθέσεων πεζικού «ανταλλάσσοντας» άνδρες με τετραγωνικά γης.
Αλλά η εξασφάλιση μιας ευνοϊκής διευθέτησης για την Ουκρανία ενώ η Ρωσία προχωράει θα ήταν εξαιρετικά δύσκολη, υπογράμμισε ο Αντρέι Ζαγκορόντνιουκ, πρώην υπουργός Αμυνας της Ουκρανίας. Οι Ρώσοι διαπραγματευτές είναι απίθανο να επιμείνουν μόνο για το έδαφος που είχε ήδη καταλάβει ο στρατός τους. «Οποιος βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση είναι και αυτός που θέτει τους όρους», είπε. «Ο,τι ισχύει για τις επιχειρήσεις, ισχύει και για τα κράτη».
