Ο πόλεμος στην Ουκρανία θα είναι σύντομα τριών μηνών. Οι δυνάμεις της Ρωσίας εξακολουθούν να είναι πολύ χαμένες από τους ελάχιστους στόχους που έθεσε ο Πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν και σε πολλούς τομείς οι γραμμές του μετώπου αρχίζουν να φαίνονται στατικές. Αλλά ύστερα από εβδομάδες έντονων βομβαρδισμών, οι αμυντικές γραμμές των Ουκρανών στα ανατολικά είναι επίσης υποβαθμισμένες.
Σχεδόν τρεις μήνες από την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανίας, πλέον αναδύονται δύο κύρια πεδία μάχης.
Οι Ρώσοι προσθέτουν μαχητική ισχύ στην προσπάθειά τους να καταλάβουν τις περιοχές Λουχάνσκ και Ντονέτσκ. Οι Ουκρανοί προσπαθούν και να τους συγκρατήσουν και να τους κόψουν. Πρόκειται για μια τρισδιάστατη σκακιέρα στρατιωτικού υπολογισμού, και τα φυσικά όρια που διαμορφώνονται από έναν ποταμό στην ανατολική Ουκρανία επηρεάζουν ήδη την πρόοδο κάθε πλευράς.
Οι ρωσικές δυνάμεις έχουν καταλάβει εδάφη, αλλά μόνο περιορισμένης έκτασης. Πολλά από τα κέρδη τους, ειδικά στον ουκρανικό Νότο, ήρθαν στις πρώτες μέρες της εισβολής και προσπάθησαν να τα εδραιώσουν. Στο επίκεντρο της σύγκρουσης – στη βιομηχανική ζώνη της περιοχής Λουχάνσκ – έχουν καταφύγει σε γενικούς βομβαρδισμούς.
Όπως είπε ένας Ουκρανός αξιωματούχος: «Οι Ρώσοι δεν αλλάζουν τακτική: Καταστρέφουν πόλεις και μόνο τότε μπαίνουν στην καμένη γη».
Αναφορές από τις ρωσικές χερσαίες δυνάμεις κάνουν λόγο για κακή πειθαρχία και ηθικό μεταξύ ορισμένων μονάδων.
Η Ρωσία εξακολουθεί να έχει λιγότερο από 100 τάγματα μάχης στην Ουκρανία, σύμφωνα με Αμερικανούς αξιωματούχους, και άλλες 20 λίγο πάνω από τα σύνορα. Κάθε τάγμα έχει περίπου 1.000 στρατιώτες, αλλά οι Αμερικανοί αξιωματούχοι εκτιμούν ότι πολλοί έχουν υποβαθμιστεί από περισσότερους από δύο μήνες συγκρούσεων.
Στο Λουχάνσκ και το Ντονέτσκ, δηλαδή τους κύριους στόχους της λεγόμενης ειδικής στρατιωτικής επιχείρησης της Ρωσίας, καμία πόλη δεν έχει ακόμη περιέλθει στον ρωσικό έλεγχο πέρα από τη Μαριούπολη – κι αυτή όχι πλήρως. Αυτό μπορεί να αλλάξει ύστερα από εβδομάδες ανελέητου βομβαρδισμού της βιομηχανικής ζώνης του Λουχάνσκ, μιας σειράς πόλεων που περιλαμβάνει το Σεβεροντονέτσκ και το Ρουμπίζνε. Φαίνεται τώρα ότι η ουκρανική αντίσταση στο Ρουμπίζνε έχει ουσιαστικά τελειώσει. Πίσω μένει ένα τοπίο από μπάζα, χωρίς νερό, ρεύμα ή ανθρώπους.
Φωτ.: Associated Press
Οι κατακτητές του – κυρίως Τσετσένοι μαχητές και η πολιτοφυλακή της αυτοαποκαλούμενης Λαϊκής Δημοκρατίας του Λουχάνσκ – κληρονομούν μια ερημιά. Αλλά η απώλεια του Ρουμπίζνε καθιστά πιο ευάλωτο το γειτονικό Σεβεροντονέτσκ, που ήταν μια πόλη 100.000 κατοίκων πριν από την εισβολή και κάπου 15.000 κάτοικοι τώρα κρύβονται στα υπόγεια. Κι αν η αντίσταση της Ουκρανίας δεν είναι πλέον επαρκής, θα χρειαστούν νέες αμυντικές γραμμές για να εμποδίσουν τη ρωσική προέλαση προς τα δυτικά.
Ο ποταμός – κλειδί
Ωστόσο, η ρωσική επίθεση από τον Βορρά ήταν πολύ λιγότερο επιτυχημένη. Εκεί που μπαίνει στο παιχνίδι ο Σεβέρσκι Ντονέτς: Ο ποταμός, που στριφογυρίζει σαν μαίανδρος, ξεκινά από τη Ρωσία και χύνεται στην Ουκρανία, σχηματίζοντας βάλτους, πλημμυρικές πεδιάδες και λίμνες με βότσαλα, κόβοντας βράχους από κιμωλία καθώς προχωρά. Με άλλα λόγια: ένας εφιάλτης για μια στρατιωτική επίθεση.
Οι Ρώσοι προσπάθησαν και προφανώς απέτυχαν να βάλουν αρκετούς πλωτήρες κατά μήκος του ποταμού σε μια προσπάθεια να περικυκλώσουν τα ουκρανικά στρατεύματα.
Δορυφορικές εικόνες που αναλύθηκαν από το CNN δείχνουν ότι τουλάχιστον τρεις γέφυρες καταστράφηκαν αυτή την εβδομάδα και οι Ρώσοι υπέστησαν μεγάλες απώλειες.
Πιο δυτικά, οι Ρώσοι φαίνεται να έχουν διασχίσει τον ποταμό, αλλά είναι πολύ νωρίς για να φανεί εάν αυτό είναι σε βιώσιμο και επαρκή αριθμό. Τον τελευταίο μήνα, από τότε που κατέλαβαν το Ιζιούμ, έχουν σημειώσει περιορισμένη πρόοδο παρά τις τεντωμένες ουκρανικές γραμμές. Και ο στρατηγικός τους στόχος, το Σλαβιάνσκ, έχει άμυνες σε βάθος.
Για να διατηρήσει μια επίθεση σε αυτήν την περιοχή, ο ρωσικός στρατός χρειάζεται προμήθειες και πρέπει να έρθουν από τα σύνορα. Η γραμμή τροφοδοσίας εκτείνεται από το Μέλγκοροντ στον ουκρανικό σιδηροδρομικό κόμβο Κουπιάνσκ και νοτιότερα.
Οι ουκρανικές δυνάμεις φαίνονται αποφασισμένες να διακόψουν αυτή τη χοάνη και έχουν σημειώσει πρόοδο στην ανακατάληψη εδαφών στα βόρεια και ανατολικά του Χάρκοβο. Στην πρώτη περίπτωση, αυτό μείωσε τα ρωσικά πυρά στην ίδια την πόλη. Και σε ορισμένα σημεία, οι ουκρανικές μονάδες βρίσκονται τώρα στη θέα των ρωσικών συνόρων και διαθέτουν ρωσικές γραμμές ανεφοδιασμού εντός της εμβέλειας του πυροβολικού.
Το βίντεο που εντοπίστηκε γεωγραφικά από το CNN έδειξε ότι πολλά κορυφαία ρωσικά άρματα μάχης T90M καταστράφηκαν καθώς ουκρανικές μονάδες έσπρωξαν ανατολικά προς το Siverskyi Donets. Τώρα ελέγχουν την πόλη Στάριι Σαλτίβ, σύμφωνα με ομάδα του CNN που βρέθηκε στην έρημη πόλη την Πέμπτη.
Και πάλι ο ποταμός είναι ένα φυσικό εμπόδιο, και σε αυτόν τον τομέα μπορεί να εμποδίσει την περαιτέρω πρόοδο της Ουκρανίας. Αλλά η ουκρανική αντεπίθεση έχει ήδη οδηγήσει τους Ρώσους να αποσύρουν κάποιες μονάδες για να προστατεύσουν τη δυτική τους πλευρά και να κρατήσουν έως και 20 τάγματα πίσω στο Μπέλγκοροντ.
Φωτ.: Associated Press
Όπως λέει ο Μικ Ράιαν, πρώην στρατηγός των ΗΠΑ, οι Ουκρανοί «έθεσαν τους διοικητές της Ρωσίας στα «άκρα ενός διλήμματος» καθώς εξαντλούν σιγά σιγά τη μαχητική τους ισχύ στα ανατολικά».
Όμως ο κ. Ράιαν δεν περιμένει μια πιο φιλόδοξη ουκρανική επίθεση, η οποία θα εξαντλούσε τους ήδη εκτεταμένους πόρους. «Οι Ουκρανοί πιθανότατα θα συνεχίσουν το συνεχές “τσιμπολόγημα” των Ρώσων για να πάρουν πίσω το έδαφός τους, αντί για μια γενική επίθεση σε όλα τα μέτωπα», έγραψε στο Twitter.
Ένας πολύ διαφορετικός πόλεμος στον Νότο
Το σκηνικό είναι λιγότερο δυναμικό στον Νότο, όπου οι εμπροσθοφυλακές δεν είναι τόσο κινητικές. Οι Ρώσοι εξακολουθούν να ελέγχουν σημαντικές αγροτικές περιοχές σε Χερσώνα και Ζαπορίζια, ωστόσο οι προσπάθειές τους να κερδίσουν εδάφη βορειότερα είναι σποραδικές.
Στη Χερσώνα, για παράδειγμα, η λαϊκή αντίσταση έχει υποχωρήσει, εν μέρει επειδή εκτιμάται ότι ένα ποσοστό περίπου 45% του πληθυσμού έχει εκκενώσει την περιοχή.
Οι Ρώσοι συνεχίζουν τις πυραυλικές επιθέσεις στην Οδησσό και άλλες παράκτιες περιοχές, χωρίς προφανή στόχος πέραν της τρομοκράτησης των αμάχων και με μικρό «επιχειρησιακό σχεδιασμό», όπως λέγεται στη στρατιωτική γλώσσα.
Οποιαδήποτε απόπειρα επίθεσης κατά της πόλης από την ξηρά ή τη θάλασσα δεν μοιάζει ιδιαίτερα πιθανή, ειδικά μετά τη βύθιση της ρωσικής ναυαρχίδας Moskva.
Oι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες υποβαθμίζουν το ενδεχόμενο ο ρωσικός στρατός να επιχειρήσει να καταλάβει το σύνολο των ουκρανικών ακτών. Και αυτό γιατί αυτό θα απαιτούσε μια πλήρη κινητοποίηση εντός της Ρωσίας, μια διαταγή που δεν έχει δώσει ακόμη ο Πούτιν.
Αντ΄αυτού, πρόθεση των Ρώσων φαίνεται πως είναι να εδραιώσουν τον έλεγχο τους σε έναν χερσαίο διάδρομο που εκτείνεται από τα σύνορα προς την Κριμαία, προσπαθώντας να ενσωματώσουν τη Χερσώνα στον «ρωσικό κόσμο», μέσω της θέσπισης ρωσικών διαβατηρίων, καθιερώνοντας το ρούβλι ως νόμισμα και ορίζοντας μια διοίκηση – μαριονέτα στην περιοχή.
Ωστόσο, οι πληρεξούσιοι της Μόσχας κυβερνούν υπό δυσμενείς συνθήκες, καθώς οι υγειονομικές και κοινωνικές υπηρεσίες έχουν υποβαθμιστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Και υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι οι ρωσικές δυνάμεις μεταχειρίζονται την περιοχή όπως οι Βάνδαλοι στην Αρχαία Ρώμη, κλέβοντας τα πάντα, από τρακτέρ μέχρι εκθέματα μουσείων. Συνεπώς, δεν καταγράφεται σοβαρή προσπάθεια διακυβέρνησης.
Πόλεμος φθοράς
Λίγοι περιμένουν ένα ολοκληρωτικό πλήγμα από οποιαδήποτε πλευρά τους επόμενους μήνες. Ένας πόλεμος φθοράς φαίνεται πιο πιθανός καθώς τα όπλα που παρέχουν οι ΗΠΑ και οι σύμμαχοί τους αλλάζουν την ισορροπία στο πεδίο της μάχης. Τα πρώτα αμερικανικά οβιδοβόλα που βρίσκονται ήδη στην πρώτη γραμμή.
Η επικεφαλής των αμερικανικών υποηρεσιών πληροφοριών, Έιβριλ Χέινς, δήλωσε αυτή την εβδομάδα ότι «καθώς τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία πιστεύουν ότι μπορούν να συνεχίσουν να σημειώνουν πρόοδο στρατιωτικά, δεν βλέπουμε μια βιώσιμη διαπραγματευτική πορεία προς τα εμπρός, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα».
Φωτ.: Associated Press
«Η αβέβαιη φύση της μάχης, η οποία εξελίσσεται σε πόλεμο φθοράς, σε συνδυασμό με την πραγματικότητα ότι ο Πούτιν αντιμετωπίζει μια αναντιστοιχία μεταξύ των φιλοδοξιών του και των σημερινών συμβατικών στρατιωτικών δυνατοτήτων της Ρωσίας, πιθανότατα σημαίνει ότι οι επόμενοι μήνες θα μπορούσαν να μας δουν να κινούμαστε σε μια πιο απρόβλεπτη και πιθανώς κλιμακούμενη τροχιά».
Ίσως ο μεγαλύτερος κίνδυνος για την Ουκρανία είναι ότι ένας πόλεμος όπως αυτός – ουσιαστικά στα ίδια μέτωπα που βλέπουμε σήμερα – θα ήταν βιώσιμος, αν και σκληρός, για τη Ρωσία. Ωστόσο, θα έπληττε την ουκρανική οικονομία, η οποία ήδη αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 45% φέτος, σύμφωνα με την Παγκόσμια Τράπεζα.
Ο κ. Πούτιν θα μπορούσε στη συνέχεια να περιμένει μια ευκαιρία για να πάρει ένα ακόμη κομμάτι από μια χώρα για την οποία πιστεύει ότι δεν έχει δικαίωμα ύπαρξης.
Υπάρχει ο πρόσθετος κίνδυνος, αν όχι ακόμη προφανής, ότι η αίσθηση του επείγοντος της Δύσης να στηρίξει την Ουκρανία με μετρητά και όπλα μπορεί να εξασθενήσει εάν η σύγκρουση καταλήξει σε στασιμότητα, όπως συνέβη στη Συρία.
Ωστόσο η πορεία της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία έχει ήδη αψηφήσει τις περισσότερες προσδοκίες. Πλησιάζει η ώρα που κρίσιμες αποφάσεις ή λάθη και από τις δύο πλευρές μπορεί να επηρεάσουν την έκβασή της.
Σύμφωνα με τα λόγια του Κινέζου στρατηγού Σουν Τζου: «Η ευκαιρία να διαασφαλιστούμε έναντι της ήττας βρίσκεται στα δικά μας χέρια, αλλά η ευκαιρία να νικήσουμε τον εχθρό παρέχεται από τον ίδιο τον εχθρό».
Πηγή: CNN
