WILLIAM J. BROAD / THE NEW YORK TIMES
Την ανησυχία των ειδημόνων προκαλούν οι πρόσφατες δηλώσεις του Πούτιν για πιθανότητα χρήσης πυρηνικών όπλων στον πόλεμο στην Ουκρανία. Η Δύση φοβάται ότι εάν ο Πούτιν αισθανθεί αποκλεισμένος ενδέχεται να πυροδοτήσει ένα από τα μικρότερα πυρηνικά όπλα της Ρωσίας, σπάζοντας ταμπού 76 ετών μετά τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι.
Αναλυτές εξηγούν ότι τα ρωσικά στρατεύματα έχουν εκπαιδευθεί στη μετάβαση από συμβατικά όπλα σε πυρηνικά, για την ανάκτηση της πρωτοβουλίας στο πεδίο της μάχης. «Οι πιθανότητες είναι μικρές, αλλά αυξανόμενες. Ο πόλεμος δεν πάει καλά για τους Ρώσους και η πίεση της Δύσης ενισχύεται», λέει ο ειδικός των πυρηνικών όπλων Ούλριχ Κουν του Πανεπιστημίου του Αμβούργου. Η Ουάσιγκτον αναμένει περισσότερες «πυρηνικές πρωτοβουλίες» από μέρους του Πούτιν τις επόμενες εβδομάδες. «Η Μόσχα θα ενισχύσει την εξάρτησή της από την πυρηνική δύναμη αποτροπής της, σε μια προσπάθεια να προειδοποιήσει έμμεσα τη Δύση», λέει ο αντιστράτηγος Σκοτ Μπερίερ, επικεφαλής της υπηρεσίας DIA.
Ο απόστρατος πτέραρχος Τζέιμς Κλάπερ, πρώην διευθυντής εθνικής ασφάλειας του προέδρου Ομπάμα, λέει ότι η Μόσχα έχει χαλαρώσει τον πήχυ για τη χρήση πυρηνικών όπλων, με το ρωσικό επιτελείο να τα θεωρεί χρήσιμο εργαλείο. «Δεν φοβήθηκαν να χτυπήσουν τον αντιδραστήρα της Ζαπορίζια, τον μεγαλύτερο της Ευρώπης. Αυτό είναι ενδεικτικό της ρωσικής χαλαρότητας σε ό,τι αφορά τα πυρηνικά όπλα», λέει ο Κλάπερ.
Ο απόστρατος Αμερικανός πτέραρχος Τζέιμς Κλάπερ λέει ότι το ρωσικό επιτελείο τα θεωρεί πλέον χρήσιμο εργαλείο.
Ο πρόεδρος Πούτιν ανακοίνωσε τον περασμένο μήνα ότι θέτει σε κατάσταση ετοιμότητας το ρωσικό πυρηνικό οπλοστάσιο, προετοιμάζοντας ουσιαστικά το ρωσικό επιτελείο για διαταγή εκτόξευσης πυρηνικών όπλων. Παρότι τα πυρηνικά όπλα πεδίου μάχης είναι λιγότερο καταστροφικά από τα βαλλιστικά συστήματα, κάθε χρήση τέτοιου συστήματος είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα προκαλέσει απάντηση από άλλες πυρηνικές δυνάμεις.
Δυσοίωνα σενάρια
Σε περίπτωση ρωσικής χρήσης πυρηνικών όπλων πεδίου μάχης, οι ΗΠΑ θα μπορούσαν να απαντήσουν με περιορισμένο πλήγμα από υποβρύχιο με στόχο ακατοίκητη έκταση στη Σιβηρία ή εναντίον ρωσικής στρατιωτικής βάσης στο εσωτερικό της αχανούς χώρας. Αμυντικοί αναλυτές εκτιμούν ότι σε ένα πιο δυσοίωνο σενάριο, ο Πούτιν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν ο πόλεμος στην Ουκρανία επεκτεινόταν σε γειτονικά κράτη-μέλη του ΝΑΤΟ. Ειδικοί του πυρηνικού αφοπλισμού εκφράζουν σήμερα αμφιβολίες κατά πόσον οι προβλέψεις των παλαιότερων συνθηκών περιορισμού των πυρηνικών όπλων είναι σήμερα ικανές να προλάβουν τον όλεθρο.
90 εκατ. νεκροί σε λίγες ώρες
Παγκόσμια εξοπλιστική κούρσα έχει ξεκινήσει για τον σχεδιασμό και την ανάπτυξη νέας γενιάς πυρηνικών πεδίου μάχης. Παρότι τα οπλικά αυτά συστήματα είναι λιγότερο καταστροφικά από εκείνα του Ψυχρού Πολέμου, οι σύγχρονες εκτιμήσεις δείχνουν ότι βόμβα με το ήμισυ της ισχύος αυτής στη Χιροσίμα θα κατέστρεφε το κέντρο του Μανχάταν και θα σκότωνε μισό εκατομμύριο ανθρώπους. Τα όπλα αυτά υποσκάπτουν το ταμπού γύρω από τη χρήση πυρηνικών όπλων και είναι ικανά να δυσχεράνουν την παρούσα κρίση. Η λιγότερο καταστροφική τους φύση μπορεί να τροφοδοτήσει την ψευδαίσθηση ελεγχόμενης πυρηνικής σύρραξης. Σε προσομοίωση που διεξήγαγαν ειδικοί του Πενταγώνου, θερμοπυρηνική ανταλλαγή μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ, που ξεκινά με περιορισμένο βομβαρδισμό στην Ουκρανία, μπορεί να εξελιχθεί σε πόλεμο με 90 εκατομμύρια νεκρούς μέσα σε λίγες ώρες. Τα πυρηνικά όπλα πεδίου μάχης δεν διέπονται από διεθνείς συνθήκες και οι υπερδυνάμεις έχουν έτσι τη δυνατότητα να κατασκευάζουν και να αναπτύσσουν όσα επιθυμούν. Η Ρωσία διαθέτει περίπου 2.000 τέτοιες κεφαλές, ενώ οι ΗΠΑ διαθέτουν 100 επί ευρωπαϊκού εδάφους.
