Η αστραπιαία εισβολή της Ουκρανίας στη ρωσική επαρχία του Κουρσκ ξεπέρασε τις προσδοκίες ακόμη και εκείνων που τη σχεδίασαν.
Στις 12 Αυγούστου ο στρατηγός Ολεξάντρ Σίρκσι, ο αρχιστράτηγος της Ουκρανίας, ισχυρίστηκε ότι οι δυνάμεις του ελέγχουν περίπου 1.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ρωσικού εδάφους. Και ακόμα και αν ο όρος «έλεγχος» είναι υπερβολικός, σημειώνει στην ανάλυσή του ο Economist, μέσα σε επτά ημέρες οι Ουκρανοί κατέλαβαν σχεδόν ίσης έκτασης εδάφη με όσα κατάφερε η Ρωσία να καταλάβει από την αρχή του έτους με τεράστιο κόστος (περίπου 1.175 τετραγωνικά χιλιόμετρα).
Η Ουκρανία έχει καταφέρει να αιφνιδιάσει τον εχθρό, όπως είχε κάνει και η επίθεση του στρατηγού Σύρσκι εναντίον των ρωσικών δυνάμεων στο Χάρκοβο πριν από σχεδόν δύο χρόνια. Η Ουκρανία θεωρεί ότι απέδειξε ότι κάθε άλλο παρά παγιωμένη είναι η κατάσταση στο μέτωπο, αλλάζοντας ενδεχομένως τις ισορροπίες σε τυχόν μελλοντικές διαπραγματεύσεις.
Ο Μουζίκα προειδοποιεί ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να υποστεί τεράστιες απώλειες όταν η Ρωσία αντεπιτεθεί. Μέχρι στιγμής δεν έχει συγκεντρώσει τις δυνάμεις για να το πράξει. Η Ουκρανία έχει συλλάβει μεγάλο αριθμό αιχμαλώτων, κυρίως νεόπτωχους κληρωτούς ή άνδρες της Εθνικής Φρουράς, μιας στρατιωτικής δύναμης για το εσωτερικό της Ρωσίας. Ολοι τους παραδόθηκαν γρήγορα. Οι Ουκρανοί έχουν αντιμετωπίσει ελάχιστη αντίσταση από τους θύλακες πολιτών που έχουν μείνει πίσω. Δεκάδες χιλιάδες έχουν εγκαταλείψει την περιοχή, σύμφωνα με τον κυβερνήτη του Κουρσκ. Πολλοί έφυγαν με δική τους πρωτοβουλία, θυμωμένοι με τη χαοτική αντίδραση.
Η αποτυχία της Ρωσίας να εξαπολύσει ταχεία αντεπίθεση προβληματίζει ορισμένους Ουκρανούς αξιωματικούς. Αντί να μεταφέρει στρατεύματα από το Ντονμπάς στο Κουρσκ, το Κρεμλίνο μπορεί να σχεδιάζει μια ασύμμετρη απάντηση, όπως ένα μπαράζ ρουκετών κατά της κυβερνητικής συνοικίας στο Κίεβο.
Μέχρι στιγμής ο Βλαντίμιρ Πούτιν δεν αντιμετωπίζει μεγάλη πίεση από την κοινή γνώμη στο εσωτερικό: Οι Ρώσοι είναι ενήμεροι για την εισβολή, αλλά τα ελεγχόμενα από το κράτος μέσα ενημέρωσης μεταδίδουν μία υποτιθέμενη επιτυχή αντίσταση των ρωσικών δυνάμεων. Εκτός από μερικά άρθρα σε σχετικά ανεξάρτητες ειδησεογραφικές πηγές, οι εικόνες χάους δεν έχουν φθάσει στους περισσότερους πολίτες.
Ακόμα και οι στρατιωτικοί μπλόγκερ, οι οποίοι μερικές φορές ασκούν κριτική στις αποτυχίες του στρατού, είδαν την εισβολή στην πατρίδα κυρίως ως ένα ντροπιαστικό γεγονός που θα μπορούσε να ενώσει τους Ρώσους που θα απαιτήσουν εκδίκηση. Ενας εξ αυτών είπε ότι ήλπιζε πως η κατάσταση θα αφύπνιζε «τους κακομαθημένους Μοσχοβίτες που πίνουν ροφήματα με γεύση βατόμουρο».
Μεταξύ των Ρώσων της αντιπολίτευσης ή των εξόριστων, η εξέλιξη προκάλεσε ανάμεικτες αντιδράσεις.Ο Ιλάια Γιασίν, ένας πολιτικός της αντιπολίτευσης που απελευθερώθηκε στη Δύση σε μια ανταλλαγή κρατουμένων στις 2 Αυγούστου, κατηγόρησε τον Πούτιν για τους «θανάτους και την καταστροφή» στο Κουρσκ. Ενα άλλο στέλεχος της αντιπολίτευσης, ο Λεβ Σλόσμπεργκ, ο οποίος εξακολουθεί να βρίσκεται στη Ρωσία, δήλωσε ότι όποιος χαιρετίζει τις ουκρανικές στρατιωτικές επιτυχίες δεν θα πρέπει πλέον να θεωρεί τον εαυτό του Ρώσο πολιτικό.
Τι θα κάνει η Ουκρανία στη συνέχεια;
Η προέλαση ήταν τόσο γρήγορη και οι Ρώσοι ήταν τόσο αργοί στην ανταπόκρισή τους, ώστε η Ουκρανία μπορεί να επανεξετάζει τους στόχους της. Οι αρχικοί στόχοι ήταν να τονώσει το ηθικό του λαού της και να προσφέρει ανανεωμένη αυτοπεποίθηση στους δυτικούς υποστηρικτές της Ουκρανίας, υπογραμμίζοντας ότι αξίζει περισσότερη στρατιωτική υποστήριξη.
Η Ουκρανία ήθελε επίσης να πιέσει το Κρεμλίνο να εκτρέψει τα στρατεύματα από τη γραμμή του μετώπου στο εσωτερικό της, ειδικά στην περιοχή του Ντονέτσκ, όπου η Ρωσία κάνει προόδους κατά μήκος ενός άξονα μεταξύ των πόλεων Τορέτσκ, Ποκρόβσκ και Τσάσιβ Γιαρ. Από την έναρξη της εισβολής, η Ουκρανία έχει χάσει τον έλεγχο μέρους της πόλης Χροντίβκα, 15 χιλιόμετρα από το Ποκρόβσκ.
Οι τρεις επιλογές
Αν οι Ρώσοι αρχίσουν να αναπτύσσουν πιο ισχυρές δυνάμεις στην περιοχή, οι Ουκρανοί θα έχουν τρεις επιλογές, λέει ο Μικ Ράιαν, Αυστραλός στρατηγός εν αποστρατεία.
Η μαξιμαλιστική προσέγγιση θα είναι να προσπαθήσουν να κρατήσουν το έδαφος που έχουν καταλάβει –ή ακόμη και να προχωρήσουν περαιτέρω– προκειμένου να οδηγήσουν σε απόσπαση περισσότερων ρωσικών στρατευμάτων από την Ουκρανία, παρέχοντας ένα διαπραγματευτικό χαρτί σε τυχόν μελλοντικές διαπραγματεύσεις. Αλλά αυτό είναι ριψοκίνδυνο, επισημαίνει ο κ. Ράιαν. Θα ήταν δύσκολο για την Ουκρανία να διατηρήσει την κάλυψη ηλεκτρονικού πολέμου και αεράμυνας ακόμη και για τα στρατεύματα που είναι καλά τοποθετημένα σε μια τόσο ευρεία προεξοχή. Οι Ουκρανοί γνωρίζουν πόσο θανατηφόρες είναι οι ρωσικές βόμβες εναντίον σταθερών θέσεων. Το Κίεβο θα αναγκαζόταν να εκτρέψει πόρους από τη γραμμή του μετώπου μέσα στο έδαφός της, και οι απώλειες των δυνάμεών της στο Κουρσκ θα υπονόμευαν το τρέχον αφήγημα.
Μια δεύτερη επιλογή για την Ουκρανία θα ήταν να αποσυρθεί έως τα σύνορα, συντεταγμένα, διατηρώντας στρατεύματα και εξοπλισμό για την ανάκτηση ουκρανικού εδάφους μέσα στο επόμενο έτος. Σε αυτή την περίπτωση, η Ουκρανία θα έχει δείξει ότι μπορεί να πολεμήσει στη Ρωσία, υπονομεύοντας το αφήγημα μιας «αναπόφευκτης ρωσικής νίκης», που φαίνεται να κερδίζει τους λιγότερο αποφασισμένους συμμάχους της Ουκρανίας.
Μια τρίτη επιλογή θα ήταν η μερική απόσυρση σε μια θέση πιο αμυντική, κοντά στα ουκρανικά σύνορα, η οποία θα απαιτούσε λιγότερα στρατεύματα και θα υποστηριζόταν καλύτερα από το πυροβολικό και την υλικοτεχνική υποδομή. Θα αποτελούσε επίσης μια βάση για περαιτέρω επιθέσεις όταν θα δοθούν ευκαιρίες. Πηγή στο γενικό επιτελείο της Ουκρανίας μεταφέρει ότι αυτή είναι η πιο πιθανή επιλογή: κάποια υλικοτεχνικά μέσα (μηχανικές υποδομές, καύσιμα, κινητά νοσοκομεία, τρόφιμα και βάσεις επισκευής) έχουν ήδη μετακινηθεί αρκετά χιλιόμετρα εντός των ρωσικών συνόρων.
Παρά τις αρχικές αναφορές ότι η Ουκρανία θα μπορούσε να επιδιώξει να καταλάβει το πυρηνικό εργοστάσιο του Κουρσκ ή άλλες ευαίσθητες τοποθεσίες, η αντίδραση των συμμάχων της ήταν απρόσμενα θετική.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, η οποία έχει αντιταχθεί στις ουκρανικές επιθέσεις μη επανδρωμένων αεροσκαφών σε ρωσικά διυλιστήρια πετρελαίου και είναι αντίθετη στη χρήση αμερικανικών πυραύλων σε ρωσικό έδαφος, σχολίασε ότι η συγκεκριμένη επιχείρηση ήταν μια αποδεκτή χρήση αμερικανικού οπλισμού, συμπεριλαμβανομένων των τεθωρακισμένων οχημάτων Stryker. Η Γερμανία, η οποία συνήθως ανησυχεί για οτιδήποτε μπορεί να προκαλέσει κλιμάκωση από πλευράς της Ρωσίας, επισήμανε το δικαίωμα αυτοάμυνας της Ουκρανίας. Δεν υπήρξαν πολλά σημάδια για ιδιωτικές ή δημόσιες επιπλήξεις από συμμάχους προς τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η πρόκλησή του είναι τώρα να κεφαλαιοποιήσει την επιτυχία της περασμένης εβδομάδας σε κάτι μακροχρόνιο.
Πηγή: Economist
