Παύλος Παπαδόπουλος
Την πρώτη εβδομάδα του πολέμου ο Αμερικανός στρατηγός Μπεν Χότζες τόλμησε να προβλέψει ότι η Ρωσία θα έφτανε στα όριά της σε περίπου ένα μήνα. Και μάλλον ξέρει καλά τη δουλειά του. Εχει υπηρετήσει ως διοικητής του στρατού των Ηνωμένων Πολιτειών στην Ευρώπη μεταξύ 2014 και 2018. Σήμερα κατέχει την Εδρα Pershing στις Στρατηγικές Σπουδές στο Κέντρο Ανάλυσης Ευρωπαϊκής Πολιτικής (CEPA) στην Ουάσιγκτον. Καθώς ο πόλεμος μόλις έκλεισε ένα μήνα, ο στρατηγός μίλησε στην «Κ» για την αρχική του πρόβλεψη και για το τι θα ακολουθήσει.
– Στις πρώτες μέρες του πολέμου προβλέψατε ότι σε ένα μήνα η Ρωσία θα έφτανε στο λεγόμενο «καθοριστικό σημείο». Τι σημαίνει αυτό; Εφτασε πράγματι η Ρωσία σε αυτό το σημείο;
– Ο Καρλ φον Κλάουζεβιτς (σ.σ. Πρώσος στρατηγός και θεωρητικός του πολέμου των αρχών του 19ου αιώνα) ανέπτυξε την ιδέα του «καθοριστικού σημείου» για να υπογραμμίσει το σημείο εκείνο μετά το οποίο ένας στρατός δεν μπορεί να συνεχίσει να προελαύνει. Και πράγματι, η Ρωσία έχει «κολλήσει» σε όλα τα μέτωπα. Μάλιστα οι Ουκρανοί τούς έχουν απωθήσει από ορισμένα σημεία. Ακόμα και αν η Μαριούπολη πέσει, δεν βλέπω την πιθανότητα να ανακτήσουν την ορμή τους. Τα προβλήματα οργάνωσης και ανεφοδιασμού δεν πρόκειται να επιλυθούν σύντομα. Σχεδόν 20.000 στρατιώτες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί. Πρόκειται για μεγάλο μέρος της Δύναμής τους.
– Υπονοείτε ότι η Ρωσία έχει ήδη ηττηθεί;
Ένα μήνα μετά τον πόλεμο, η Μόσχα έχει φτάσει στο «καθοριστικό σημείο», δηλαδή στο σημείο εκείνο μετά το οποίο ένας στρατός δεν μπορεί να συνεχίσει να προελαύνει.
– Το ότι έφτασαν στο «καθοριστικό σημείο» δεν σημαίνει ότι έχουν ηττηθεί. Δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσουν να δολοφονούν αθώους Ουκρανούς. Αλλά δεν πιστεύω ότι θα μπορέσουν να καταλάβουν την Οδησσό. Και είμαι σίγουρος ότι δεν μπορούν να καταλάβουν το Κίεβο. Οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι αντιμετωπίζουν προβλήματα και πρέπει να προσθέσουμε ότι οι καιρικές συνθήκες δεν πρόκειται να βελτιωθούν για άλλους δύο ή τρεις μήνες.
– Αρα, ποια είναι η συνέχεια;
– Ο λόγος που επιμένω στο «καθοριστικό σημείο» είναι επειδή, σύμφωνα με τον Κλάουζεβιτς, στο σημείο αυτό δημιουργούνται ευκαιρίες. Υπάρχει μια ευκαιρία για εμάς. Εχουμε τη δυνατότητα να αυξήσουμε και να επιταχύνουμε την παροχή βοήθειας που χρειάζονται οι Ουκρανοί. Είναι επίσης ευκαιρία να προσεγγίσουμε τον ρωσικό λαό – την 1η Απριλίου, 130.000 ρωσικές οικογένειες θα πρέπει να στείλουν τους γιους τους στον ρωσικό στρατό ως νεοσύλλεκτους. Θα μπορούσαμε να στείλουμε σε κάποιες από αυτές τις οικογένειες το μήνυμα ότι το παιδί τους θα γίνει τροφή για τα κανόνια στον ρωσικό στρατό που πολεμάει στην Ουκρανία. Θέλουν πράγματι τα παιδιά τους να καταλήξουν εκεί;
– Στην πράξη τι περιμένουμε ύστερα από αυτό το «καθοριστικό σημείο»; Ειρηνευτικές συνομιλίες ή επίθεση με χημικά;
– Πιθανότατα οι Ρώσοι θα προσπαθήσουν να ανακτήσουν τη δυναμική τους, αλλά δεν νομίζω πως αυτό είναι εφικτό. Μάλλον θα θελήσουν να εδραιώσουν τη θέση τους σε όσα εδάφη ήδη κατέχουν. Θα προσπαθήσουν να καταλάβουν τη Μαριούπολη. Και τότε, νομίζω πως θα επιχειρήσουν να αποσπάσουν το μέγιστο μέσα από διαπραγματεύσεις.
– Αποκλείετε βιολογική ή χημική επίθεση;
– Δεν αμφιβάλλω ότι το σκέφτονται. Ο Πούτιν έχει χρησιμοποιήσει νευροτοξικό παράγοντα απέναντι σε Ρώσους αντιφρονούντες (σ.σ. υπόθεση Σεργκέι Σκριπάλ, επίθεση με Νόβιτσοκ στo Σάλσμπερι της Αγγλίας το 2018). Αλλά το ερώτημα σήμερα είναι το εξής: Για ποιο λόγο να το κάνει; Οι Ρώσοι γνωρίζουν ότι εάν χρησιμοποιήσουν χημικά όπλα θα είναι πολύ δύσκολο για τις δυτικές χώρες να μην εμπλακούν πιο ενεργά στον πόλεμο, και αυτό θα είναι μια κακή εξέλιξη για τη Ρωσία. Και τώρα μπορείτε να με ρωτήσετε: «Τι θα λέγατε για τα πυρηνικά όπλα;».
– Διαβάζετε τη σκέψη μου;
– Δεν ήταν δύσκολο. Αλλά θα σας απαντούσα με την ίδια ερώτηση: Για ποιο σκοπό; Για ποιο λόγο; Είμαι βέβαιος ότι το Κρεμλίνο δεν θέλει να πολεμήσει ενάντια στο ΝΑΤΟ. Και νομίζω πως οι άνθρωποι που υποστηρίζουν τον Πούτιν μάλλον έχουν αρχίσει να σκέφτονται ότι πρέπει να υπάρχει ζωή και μετά τον Πούτιν. Πρέπει να υπάρχει μέλλον μετά το τέλος αυτής της κρίσης.
– Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι ο πρόεδρος Πούτιν και πολλοί Ρώσοι θεωρούν την Ουκρανία κομμάτι της Ρωσίας.
– Τότε γιατί δολοφονούν χιλιάδες Ουκρανούς, αφού είναι δικοί τους άνθρωποι;
– Γιατί ο πόλεμος στην Ουκρανία είναι γι’ αυτούς ένας εμφύλιος πόλεμος.
– Αν ισχύει αυτό, τότε θα πρέπει να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες. Γι’ αυτό πιστεύω ότι βρισκόμαστε στο «καθοριστικό σημείο». Πρέπει να υπενθυμίσουμε σε όλο τον κόσμο ότι πρόκειται για έναν πόλεμο ανάμεσα στη δημοκρατία και στην απολυταρχία. Είναι αστείο που είμαστε τόσο διστακτικοί και ανησυχούμε για την κλιμάκωση, όταν οι Ρώσοι κλιμακώνουν συνεχώς. Δημιουργούν τις δικές τους προφάσεις για να κάνουν ό,τι θέλουν. Δεν θέλουμε μια άλλη Σρεμπρένιτσα (σ.σ. πόλη της Βοσνίας όπου έγινε η Σφαγή της Σρεμπρένιτσα το 1995), όπου ο στρατός έμεινε άπραγος και επέτρεψε τη δολοφονία ανθρώπων. Φοβάμαι όμως ότι αν δεν κάνουμε περισσότερα, αυτό τελικά θα συμβεί.
Να βοηθήσουμε την Ουκρανία
– Τι σημαίνει «να κάνουμε περισσότερα» για την Ουκρανία;
― Εάν θέλουμε να σταματήσουμε τις δολοφονίες και τις καταστροφές, πρέπει να εστιάσουμε στην παροχή βοήθειας στην Ουκρανία. Για παράδειγμα, πρέπει να τους δώσουμε ένα οπλικό σύστημα που μπορεί να ανοίξει τρύπα σε ένα ρωσικό πλοίο που εκτοξεύει πυραύλους εναντίον πόλεων.
– Προβλέπετε ότι ο πόλεμος θα διαρκέσει πολύ;
― Σίγουρα θα συνεχιστεί για το υπόλοιπο του έτους.
– Το κόστος συσσωρεύεται, όχι μόνο για τη Ρωσία, αλλά και για τη Δύση. Το κόστος ζωής αυξάνεται και η ανάπτυξη υποχωρεί. Και πώς θα αντιμετωπίσουμε την επικείμενη επισιτιστική κρίση;
― Αυτό είναι πολύ σοβαρό πρόβλημα. Οι άνθρωποι στη Μέση Ανατολή και στην Αφρική, ακόμη και στην Κίνα, εξαρτώνται από τα σιτηρά που εισάγονται από την Ουκρανία. Θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το πρόβλημα, αλλά και το πρόβλημα της προσφυγικής κρίσης. Ξέρετε, η Ουκρανία μπορεί να μην είναι σε θέση να ενταχθεί στην Ε.Ε. σύντομα, αλλά η Ε.Ε. πρέπει να ενταχθεί αμέσως στην Ουκρανία για να βοηθήσει να ξαναχτιστεί η χώρα. Διαφορετικά, τα εκατομμύρια των προσφύγων, ήδη πάνω από 3 εκατομμύρια, θα υποφέρουν και ακόμα περισσότεροι, 5 ή 6 εκατομμύρια, θα φθάσουν στις χώρες της Ε.Ε. Πρέπει να βοη-θήσουμε αυτούς τους ανθρώπους να επιστρέψουν στα σπίτια τους.
