Προειδοποίηση ότι η Ρωσία επιχειρεί να πουλήσει κλεμμένα ουκρανικά σιτηρά σε χώρες που πλήττονται από ξηρασία στην Αφρική απηύθυναν οι Ηνωμένες Πολιτείες, σύμφωνα με δημοσίευμα των New York Times.
Κατά το δημοσίευμα, το οποίο επικαλείται τηλεγράφημα του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, στα Μέσα Μαΐου οι Ηνωμένες Πολιτείες έστειλαν προειδοποίηση σε 14 χώρες, κυρίως στην Αφρική, ότι τρία ρωσικά φορτηγά πλοία έφυγαν από λιμάνια κοντά στην Ουκρανία φορτωμένα με «κλεμμένα ουκρανικά σιτηρά». Η αμερικανική προειδοποίηση όξυνε το δίλημμα για τις αφρικανικές χώρες, πολλές από τις οποίες αισθάνονται ήδη παγιδευμένες μεταξύ Ανατολής και Δύσης.
Ο συναγερμός που σήμανε η Ουάσιγκτον ενίσχυσε τις κατηγορίες της ουκρανικής κυβέρνησης ότι η Ρωσία έχει κλέψει έως και 500.000 τόνους ουκρανικών σιτηρών, αξίας 100 εκατομμυρίων δολαρίων (περίπου 93 εκατ. ευρώ), από την έναρξη του πολέμου τον Φεβρουάριο. Μεγάλο μέρος τους μεταφέρθηκε με φορτηγά σε λιμάνια της Κριμαίας που ελέγχεται από τη Ρωσία και στη συνέχεια φορτώθηκε σε πλοία, ορισμένα από τα οποία έχουν βρεθεί στο στόχαστρο κυρώσεων της Δύσης, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους.
Στη Ρωσία ο επικεφαλής της Αφρικανικής Ένωσης
Την Παρασκευή, ο επικεφαλής της Αφρικανικής Ένωσης και πρόεδρος της Σενεγάλης, Μακί Σαλ, συναντήθηκε στη Ρωσία με τον Ρώσο πρόεδρο Βλαντιμίρ Πούτιν, σε μια προσπάθεια να εξασφαλίσει προμήθειες σιτηρών. Αναλυτές ανέφεραν ότι το ταξίδι, κατά το οποίο ο κ. Σαλ αναφέρθηκε στον «αγαπητό του φίλο Βλαντιμίρ», προσέφερε στον Ρώσο πρόεδρο ένα ακόμη εργαλείο στην προσπάθειά του να υπονομεύσει τη διεθνή απάντηση στη ρωσική εισβολή.
Ωστόσο, πολλά αφρικανικά κράτη είναι ήδη αμφίθυμα σχετικά με την εκστρατεία κυρώσεων της Δύσης κατά της Ρωσίας, για λόγους που περιλαμβάνουν -μεταξύ άλλων- την εξάρτησή τους από ρωσικά όπλα. Επιπλέον, η Αφρική είναι ιδιαίτερα ευάλωτη στην επισιτιστική κρίση.
Σε ό,τι αφορά τα σιτηρά, η Ρωσία και η Ουκρανία συνήθως παρέχουν περίπου το 40% των αναγκών της Αφρικής, στην οποία οι τιμές του σιταριού έχουν αυξηθεί κατά 23% τον τελευταίο χρόνο, σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη. Κατά τον ΟΗΕ, στο Κέρας της Αφρικής περισσότεροι από 17 εκατ. άνθρωποι έχουν επηρεαστεί από την επισιτιστική κρίση. Στη Σομαλία, δε, πάνω από 200.000 άνθρωποι βρίσκονται στα πρόθυρα του λιμού.
«Αυτό δεν είναι δίλημμα»
Αντιμέτωπες με ένα τόσο μεγάλο ζήτημα, πολλές αφρικανικές χώρες είναι πιθανό να αγοράσουν σιτηρά που προμηθεύει η Ρωσία, ανεξάρτητα από το πού προέρχονται, δήλωσε ο Χασάν Κανένγιε, διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών HORN, ενός ερευνητικού φορέα στην Κένυα. «Αυτό δεν είναι δίλημμα», είπε και πρόσθεσε ότι η ανάγκη για φαγητό είναι τόσο σοβαρή που δεν τίθεται θέμα συζήτησης.
Ουκρανοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η λύση στην επισιτιστική κρίση της Αφρικής είναι να ασκηθεί μεγαλύτερη πίεση παγκοσμίως για τον τερματισμό του πολέμου. Υπάρχει μια «απλή απάντηση», είπε ο Τάρας Βισότσκι, αναπληρωτής υπουργός Γεωργίας της Ουκρανίας: «Σταματήστε τον πόλεμο».
Οι καταγγελίες των Ουκρανών
Ο κ. Βισότσκι και άλλοι Ουκρανοί υπουργοί κατηγορούν τη Ρωσία εδώ και μήνες ότι κλέβει σιτηρά από τα εδάφη που κατέχει στον νότο της Ουκρανίας. Όπως καταγγέλλουν, μεγάλο μέρος των σιτηρών έχει κλαπεί από αποθηκευτικούς χώρους σε κατεχόμενα τμήματα των περιοχών Ζαπορίζια, Χερσώνα, Ντονέτσκ και Λουγκάνσκ.
Οι πρώτες αναφορές για κλοπές σιτηρών εμφανίστηκαν στα μέσα Μαρτίου. Όπως τονίζουν οι ΝΥΤ, σχολιαστές ρωσικών κρατικών τηλεοπτικών σταθμών κομπάζουν δημόσια για τις κατασχέσεις, λέγοντας ότι η Ρωσία σκοπεύει να συνεχίσει αυτήν την τακτική. Οι Ρώσοι έκλεψαν επίσης γεωργικά μηχανήματα αξίας 15 έως 20 εκατομμυρίων δολαρίων, κατήγγειλε ο κ. Βισότσκι.
Μεγάλο μέρος των κλεμμένων σιτηρών, σύμφωνα με Ουκρανούς αξιωματούχους, καταλήγει σε λιμάνια όπως της Σεβαστούπολης, στη χερσόνησο της Κριμαίας, την οποία η Ρωσία έχει καταλάβει από το 2014. Στα τέλη Απριλίου, Ουκρανοί αξιωματούχοι δημοσίευσαν βίντεο με φορτηγά, τα οποία -κατά την ουκρανική πλευρά- ήταν γεμάτα σιτηρά. Σε μια ανάλυση του βίντεο, οι New York Times επιβεβαίωσαν ότι προέρχεται από την -κατεχόμενη από τη Ρωσία- Μελιτόπολη, με την οχηματοπομπή να κατευθύνεται νοτιοδυτικά, σε έναν κεντρικό δρόμο προς την Κριμαία.
#Russian occupiers are stealing #Ukrainian grain.
— Emine Dzheppar (@EmineDzheppar) May 1, 2022
Dozens of trucks loaded with Ukrainian grain are heading from occupied #Melitopol in #Zaporizhzhia region to the occupied #Crimea.
steal grain just like Soviets did during #Holodomor 1932-1933 in #Ukraine#StandWithUkraine pic.twitter.com/mfR1BV4uN7
Τα κλεμμένα σιτηρά και η Τουρκία
Την ίδια ώρα, τουλάχιστον 10 πλοία έχουν εξάγει κλεμμένα σιτηρά μέσω του λιμανιού της Σεβαστούπολης από τα τέλη Φεβρουαρίου, σύμφωνα με την ουκρανική πλευρά. Τον περασμένο μήνα, τρία ρωσικά πλοία που χαρακτηρίστηκαν από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ ως ύποπτα για μεταφορά κλεμμένων σιτηρών -τα Matros Koshka, Matros Pozynich και Mikhail Nenashev- πέρασαν από τα Στενά του Κερτς, που χωρίζουν την Κριμαία από τη Ρωσία, και διάφορα λιμάνια στην ανατολική Μεσόγειο.
Κάποιες φορές ελλιμενίστηκαν στην Τουρκία ή τη Συρία, σύμφωνα με τους ΝΥΤ. Άλλες φορές, σύμφωνα με ιστοσελίδες που παρακολουθούν τη θαλάσσια κυκλοφορία, έκλεισαν τους αναμεταδότες τους ενώ διέσχιζαν τη Μεσόγειο, πιθανώς για να κρύψουν τον τελικό προορισμό τους.
Ο προσδιορισμός της προέλευσης μιας αποστολής σιτηρών δεν είναι εύκολος, αλλά μια ένδειξη θα μπορούσε να είναι εάν η Ρωσία πουλά σε πολύ χαμηλή τιμή, δήλωσε ένας Αμερικανός αξιωματούχος. Αρκετοί ξένοι αξιωματούχοι δήλωσαν στο μεταξύ ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες τους ζήτησαν -σε πνεύμα συνεργασίας- να διασφαλίσουν ότι η χώρα τους δεν θα αγοράσει κλεμμένα ουκρανικά σιτηρά.
Η Τουρκία, όπως τονίζουν οι ΝΥΤ, βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών για τον εντοπισμό κλεμμένων ουκρανικών σιτηρών, επειδή τα ρωσικά πλοία που φεύγουν από την Κριμαία συνήθως διέρχονται από τα τουρκικά ύδατα. Την Παρασκευή, ο πρεσβευτής της Ουκρανίας στην Τουρκία κάλεσε τις αρχές να ερευνήσουν την προέλευση των σιτηρών που μεταφέρθηκαν από τη Ρωσία. Εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών της Τουρκίας δεν απάντησε σε αίτημα των ΝΥΤ για σχόλιο.
«Εάν η Δύση προσφέρει εναλλακτικές, θα την ακούσουν»
Στην Ουάσιγκτον, εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας ανέφερε ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν πληροφορίες πως οι ρωσικές δυνάμεις καταστρέφουν τακτικά εγκαταστάσεις οι οποίες χρησιμοποιούνται για την αποθήκευση σιτηρών στην ανατολική Ουκρανία. Επιπλέον, ο ρωσικός ναυτικός αποκλεισμός κατέστησε αδύνατες εξαγωγές σιτηρών από την Ουκρανία. Ουκρανοί αξιωματούχοι υποστηρίζουν ότι περίπου 20 εκατομμύρια τόνοι σιτηρών παραμένουν στο λιμάνι της Οδησσού, τη στιγμή που ρωσικά πολεμικά πλοία παραμένουν στη Μαύρη Θάλασσα.
Για πολλούς Ουκρανούς, η κλοπή των σιτηρών -και η παράνομη εξαγωγή τους- θυμίζουν τον λιμό του 1932-33 όταν η Ουκρανία ήταν μέρος της Σοβιετικής Ένωσης. Τέσσερα εκατομμύρια άνθρωποι πέθαναν τότε από την πείνα.
Σε μεγάλο μέρος της Αφρικής, οποιαδήποτε πίεση της Δύσης για τα σιτηρά που προέρχονται από τη Ρωσία είναι πιθανό να αποτύχει, εκτός εάν η Δύση μπορούσε να γεφυρώσει το έλλειμμα σιτηρών, δήλωσε ο διευθυντής του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών HORN, Χασάν Κανένγιε. «Εάν η Δύση μπορέσει να προσφέρει εναλλακτικές, θα την ακούσουν», είπε. «Αλλά οποιαδήποτε υστερία, θα ωθήσει τις χώρες αυτές πιο βαθιά στην αγκαλιά της Ρωσίας».
Με πληροφορίες από New York Times
