Kathimerini.gr
Eίναι ο ιθύνων νους πίσω από το νέο αμυντικό δόγμα του Ισραήλ – ο ταξίαρχος με την τεσσαρακονταετή σταδιοδρομία στις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, στο υπουργείο Αμυνας και το Συμβούλιο Εθνικής Ασφαλείας, που ανέλαβε κατ’ εντολήν του Μπέντζαμιν Νετανιάχου να συντάξει το πλήρες σχέδιο μεταρρύθμισης του IDF προκειμένου να μπορεί να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το νέο περιβάλλον ασφαλείας που διαμορφώθηκε μετά την 7η Οκτωβρίου.
Ο Τζέικομπ Νέιγκελ μιλάει σήμερα στην «Κ» και εξηγεί τις κατευθυντήριες γραμμές του σχεδίου που καταρτίστηκε υπό την καθοδήγησή του. «Η εποχή της αυτοσυγκράτησης τελείωσε. Από εδώ και πέρα θα πλήττουμε όσους επιδιώκουν να βλάψουν το Ισραήλ πριν καν υλοποιήσουν τα σχέδιά τους», λέει. Προσθέτει μάλιστα πως η νέα πραγματικότητα απαιτεί διαρκή ετοιμότητα και στρατηγική ταχύτατα προσαρμόσιμη και ευέλικτη, για να είναι εφικτή η άμεση αντιμετώπιση οποιασδήποτε αναδυόμενης απειλής, από όπου και αν προέρχεται.
Η έκθεση του κ. Νέιγκελ προκάλεσε αίσθηση, κυρίως λόγω της διαρροής ότι σε αυτήν ζητεί την ετοιμότητα του Ισραήλ για πιθανό πόλεμο με την Τουρκία. Στη διάρκεια της συζήτησης και της συνέντευξης που ακολούθησε με την «Κ», παρότι ο ταξίαρχος ρωτήθηκε, προτίμησε να μην κατονομάσει συγκεκριμένες χώρες, λέγοντας ότι «κάθε φορά που το κάνω, δημιουργούνται πρωτοσέλιδα».
– Η επιτροπή στην οποία είστε επικεφαλής προτείνει ένα νέο στρατιωτικό δόγμα για τις ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις, το οποίο θα βασίζεται στην ετοιμότητα για επίθεση. Μας το εξηγείτε;
– Στο παρελθόν, μόνον δύο Ισραηλινοί πρωθυπουργοί ανέπτυξαν εθνική στρατηγική ασφαλείας, ο Μπεν Γκουριόν το 1953 και ο Νετανιάχου το 2018. Για δεκαετίες το εθνικό δόγμα ασφαλείας του Ισραήλ βασιζόταν σε τέσσερις βασικούς πυλώνες. Αποτροπή, έγκαιρη προειδοποίηση, άμυνα και επίθεση. Ωστόσο, τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου αποτέλεσαν σημείο καμπής. Συνειδητοποιήσαμε ότι όταν αντιμετωπίζουμε τρομοκρατικές οργανώσεις, η έννοια της αποτροπής πρέπει να επαναπροσδιοριστεί. Η έγκαιρη προειδοποίηση, αν και παραμένει απολύτως απαραίτητη, πρέπει να εξελιχθεί ώστε να αντιμετωπίζει αποτελεσματικότερα τις νέες απειλές. Για πολλά χρόνια η προσέγγιση ασφαλείας του Ισραήλ –χωρίς να κρίνουμε αν ήταν σωστή ή λανθασμένη– έδινε προτεραιότητα στην αυτοσυγκράτηση και την άμυνα. Η επιτυχία συχνά καθοριζόταν από τη διατήρηση της ηρεμίας, την αποφυγή κλιμάκωσης και την έλλειψη αντιποίνων, ακόμη και όταν δεχόμασταν επίθεση. Θέλω να σας πω καθαρά ότι αυτή η εποχή τελείωσε. Η νέα στρατηγική του Ισραήλ επικεντρώνεται σε δύο βασικές αρχές: την πρόληψη και την επίθεση. Η πρόληψη σημαίνει να διασφαλίσουμε ότι κανένας εχθρός, είτε πρόκειται για κράτος είτε για τρομοκρατική οργάνωση, δεν θα παραβιάσει τα σύνορά μας. Η επίθεση σημαίνει προληπτική δράση – να πλήττουμε όσους επιδιώκουν να βλάψουν το Ισραήλ πριν υλοποιήσουν τα σχέδιά τους.
– Αυτή η στρατηγική μετατόπιση που προτείνετε δεν εμπεριέχει κάποιους κινδύνους για την άμυνα του Ισραήλ και μάλιστα σε μια εποχή αυξημένων προκλήσεων;
– Πολλοί είναι αυτοί που δεν ερμήνευσαν ορθά την έκθεσή μου. Δεν προτείνω την εγκατάλειψη της άμυνας. Μέχρι τώρα –και αυτό είναι βασισμένο σε πρόχειρες εκτιμήσεις, καθώς η ακριβής κατανομή του αμυντικού προϋπολογισμού δεν δημοσιοποιείται– διαθέταμε περίπου 40% για άμυνα και 60% για επιθετικές δυνατότητες. Οπως ανέφερα, τώρα μετατοπίζουμε την έμφασή μας προς την προληπτική δράση, αντί για την αμυντική προετοιμασία. Η πρόθεσή μου είναι να προσαρμόσω αυτή την ισορροπία σε περίπου 70% επίθεση και 30% άμυνα. Μιλάμε λοιπόν για μια μικρή ανακατανομή πόρων, μόλις 10%. Αυτή η αλλαγή δεν σημαίνει ότι δεν θα συνεχίζουμε να χτίζουμε και να ενισχύουμε την άμυνά μας. Πρέπει να καταλάβουμε όμως ότι μερικές φορές η καλύτερη άμυνα είναι μια ισχυρή επίθεση. Ενα βασικό μέρος αυτής της στρατηγικής μετατόπισης αφορά τον επαναπροσδιορισμό του τρόπου με τον οποίο προστατεύουμε τα σύνορά μας. Τα γεγονότα της 7ης Οκτωβρίου δεν πρέπει ποτέ να επαναληφθούν. Δεν μπορούμε να βασιζόμαστε αποκλειστικά στις πληροφορίες. Η προσέγγισή μας πρέπει να ενσωματώνει πολλαπλά επίπεδα προστασίας για τη διασφάλιση τόσο των πολιτών μας όσο και των συνόρων μας.
– Μπορεί η οικονομία του Ισραήλ να αντέξει αυτές τις αλλαγές; Ζητάτε μεγάλη αύξηση των πόρων.
– Η ασφάλεια ενός κράτους απαιτεί μια ισχυρή οικονομία και μια ισχυρή οικονομία εξαρτάται από την ασφάλεια. Η ισορροπία βρίσκεται μεταξύ της προστασίας της ποιότητας ζωής και της διατήρησης της ίδιας της ζωής. Ενδεχόμενη ήττα σε έναν πόλεμο δεν είναι επιλογή για εμάς. Μια ήττα θα ήταν η τελευταία μας. Η ύψιστη προτεραιότητά μας πρέπει να είναι η διασφάλιση της ασφάλειας του λαού μας, μόνο τότε μπορούμε να επικεντρωθούμε στη βελτίωση της ποιότητας ζωής. Το Ισραήλ εισήλθε σε αυτή τη σύγκρουση με μια εξαιρετικά ισχυρή οικονομία. Ακόμη και ύστερα από έναν χρόνο πολέμου, σχεδόν όλοι οι βασικοί οικονομικοί δείκτες δείχνουν ότι η οικονομία μας παραμένει ανθεκτική. Αυτή η δύναμη μας επιτρέπει να υποστηρίξουμε τις στρατηγικές προσαρμογές που προτείνω, χωρίς να διακυβεύεται η οικονομική μας σταθερότητα.
– Η επιτροπή σας ανέδειξε –όπως ήταν αναμενόμενο– το Ιράν ως τη μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ. Πώς θα πρέπει να αντιμετωπίσετε αυτή την απειλή, ποιες είναι οι προτάσεις σας;
– Θα μπορούσαμε να συζητάμε ώρες για το Ιράν. Το Ιράν είναι αναμφισβήτητα η μεγαλύτερη απειλή για το Ισραήλ. Δυστυχώς γι’ αυτούς –αλλά ευτυχώς για εμάς– το δόγμα του Χαμενεΐ στοχεύει στην καταστροφή του Ισραήλ μέσω συμβατικού πολέμου, με την απειλή των πυρηνικών όπλων. Γι’ αυτόν τον λόγο στην Τεχεράνη υπάρχει ένα ρολόι που μετράει αντίστροφα μέχρι το έτος 2040, τότε που, όπως ισχυρίζονται, το Ισραήλ θα πάψει να υπάρχει. Δεν θα επιτρέψουμε να συμβεί αυτό. Η αναχαίτιση του Ιράν είναι επιτακτική ανάγκη.
Η στρατηγική του Χαμενεΐ ήταν να ανάψει έναν «δακτύλιο φωτιάς» γύρω από το Ισραήλ, χρησιμοποιώντας τη Χεζμπολάχ, τη Χαμάς και άλλες δυνάμεις δι’ αντιπροσώπου. Ωστόσο, παρά τα δισεκατομμύρια δολάρια που έλαβαν –πόροι που θα μπορούσαν να έχουν βελτιώσει τη ζωή του ιρανικού λαού– αυτές οι ομάδες τελικά απέτυχαν. Και ενώ αυτή η αποτυχία είναι θετική για εμάς, δημιουργεί ταυτόχρονα νέες προκλήσεις. Πιθανόν ο ηγέτης του Ιράν να επιχειρήσει να ανασυντάξει τις δυνάμεις του, να βρει νέες στρατηγικές ή ακόμη και να εξετάσει τη χρήση πυρηνικών όπλων. Δεν πιστεύω ότι θα κάνει αυτή την επιλογή τώρα, αλλά ίσως περιμένει να δει πώς θα ενεργήσει ο πρόεδρος Τραμπ τώρα που αναλαμβάνει καθήκοντα.
Η κατασκευή μιας πυρηνικής βόμβας απαιτεί τρία βασικά στοιχεία: σχάσιμο υλικό, ένα σύστημα οπλοποίησης και έναν αξιόπιστο μηχανισμό μεταφοράς, κυρίως πυραύλους. Για χρόνια εστιάσαμε στην παρεμπόδιση του εμπλουτισμού ουρανίου και ενώ αυτό παραμένει κρίσιμο, δεν είναι πλέον αρκετό. Πρέπει τώρα να στοχεύσουμε και στην ανάπτυξη των συστημάτων οπλοποίησης και των πυραυλικών δυνατοτήτων του Ιράν. Επιπλέον, πρέπει να εργαστούμε για την αποδυνάμωση του ιρανικού καθεστώτος – όχι για την άμεση ανατροπή του, αλλά για τη μείωση της ισχύος του σε τέτοιον βαθμό, ώστε ο ίδιος ο ιρανικός λαός να αναγνωρίσει την ανάγκη αλλαγής.
– Εκτός από το Ιράν, ποιες άλλες σημαντικές απειλές βλέπετε σε αυτό το περιβάλλον που μεταβάλλεται διαρκώς σε ό,τι αφορά τα θέματα ασφαλείας;
– Προτιμώ να μην αναφέρω άλλες χώρες ονομαστικά. Oταν το κάνω, βλέπουμε πολλά πρωτοσέλιδα. Το είδαμε πρόσφατα. Αυτό που έχω να πω είναι ότι μετά την 7η Οκτωβρίου το Ισραήλ πρέπει να είναι προετοιμασμένο για αιφνίδιες μεταβολές στα θέματα που άπτονται της ασφαλείας του. Ακόμη και με χώρες που δεν βρίσκονται σε σύγκρουση μαζί μας σήμερα, όπως η Αίγυπτος και άλλες, πρέπει να διατηρούμε μια βαθιά κατανόηση των εξελίξεων και να παραμένουμε έτοιμοι να προσαρμόσουμε τις στρατηγικές μας, εάν χρειαστεί. Αυτό απαιτεί τη δημιουργία μιας αμυντικής δύναμης υψηλής ευελιξίας, ικανής να μετατοπίζει την εστίαση απρόσκοπτα από το ένα μέτωπο σε άλλο. Η ετοιμότητά μας πρέπει να είναι διαρκής και προσαρμόσιμη, διασφαλίζοντας ότι μπορούμε να ανταποκριθούμε αποτελεσματικά σε οποιαδήποτε αναδυόμενη απειλή άμεσα.
– Αναφέρατε την Αίγυπτο, τι γίνεται με άλλες γειτονικές χώρες, όπως η Συρία και ο Λίβανος που υφίστανται δομικές πολιτικές και στρατιωτικές αλλαγές;
– Φυσικά, η Συρία, ο Λίβανος, η Γάζα και η Ιορδανία παραμένουν περιοχές με τις οποίες πρέπει να διασφαλίζουμε την ασφάλεια των συνόρων μας. Πρέπει να παραμένουμε σε επαγρύπνηση απέναντι σε εξελισσόμενες απειλές και μεταβολές στην περιοχή. Στη Συρία, το Ισραήλ ενήργησε αποφασιστικά, στοχεύοντας και εξουδετερώνοντας σημαντικούς στρατιωτικούς στόχους για να μην πέσουν στα χέρια τρομοκρατικών ομάδων.
Στον Λίβανο η Χεζμπολάχ έχει υποστεί σημαντικές απώλειες, αλλά διατηρεί ακόμη τη δυνατότητα να εξαπολύει επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ. Είναι κρίσιμο να αποτρέψουμε το Ιράν από τον εκ νέου εξοπλισμό της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και να αποτρέψουμε τη Χαμάς από την ανασυγκρότηση των στρατιωτικών ικανοτήτων της στη Γάζα. Η διατήρηση αυτών των ομάδων σε αποδυναμωμένη κατάσταση είναι απαραίτητη για τη διατήρηση της περιφερειακής σταθερότητας και της ασφάλειας του Ισραήλ.
