Με την Ευρώπη να βρίσκεται εδώ και έναν χρόνο αντιμέτωπη με πόλεμο εντός των συνόρων της, η κούρσα της διαδοχής του Γενς Στόλτενμπεργκ στη θέση του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ έχει ήδη ξεκινήσει.
Ο Στόλτενμπεργκ αποτέλεσε παράγοντα σταθερότητας, καθώς οι δυτικές πρωτεύουσες έσπευδαν να στηρίξουν την Ουκρανία στην προσπάθειά της να αντιμετωπίσει τη ρωσική εισβολή. Η θητεία του όμως λήγει τον Σεπτέμβριο, με αποτέλεσμα να εντείνονται οι συζητήσεις σχετικά με το ποιος θα μπορούσε να τον διαδεχτεί.
Θα μπορούσε να είναι γυναίκα ή κάποιος από την Ανατολική Ευρώπη;
Τα σενάρια και ο «φρέσκος αέρας»
Ο πόλεμος της Μόσχας περιπλέκει σε μεγάλο βαθμό την απόφαση, στην οποία θα πρέπει να συναινέσουν και οι 30 ηγέτες των κρατών-μελών της Συμμαχίας.
Ο επόμενος γενικός γραμματέας θα πρέπει να αναλάβει τον δύσκολο ρόλο να παροτρύνει τις πρωτεύουσες των νατοϊκών χωρών να συνεχίσουν να προμηθεύουν με όπλα την Ουκρανία καθώς και να βοηθήσουν τη χώρα να ενισχύσει την άμυνά της – και όλα αυτά, αποφεύγοντας ταυτόχρονα την άμεση εμπλοκή της Συμμαχίας στις εχθροπραξίες. Λίγοι θα μπορούσαν να επωμιστούν αποτελεσματικά αυτό το καθήκον.
Το «γενικό συναίσθημα είναι ότι ήρθε ο καιρός για λίγο “φρέσκο αέρα”», ανέφερε ανώτατος διπλωμάτης του ΝΑΤΟ.
Είναι όμως πιθανόν οι σύμμαχοι να επιλέξουν την ασφαλή οδό και να προτιμήσουν τον Στόλτενμπεργκ.
Ανώτατος Ευρωπαίος διπλωμάτης συνόψισε όσα ακούγονται σχετικά με τον διάδοχο του νυν γενικού γραμματέα σε τρία επίπεδα, ανάλογα με το πόσο έντονα συζητείται το κάθε ενδεχόμενο.
Η παράταση της θητείας του Στόλτενμπεργκ είναι το επικρατέστερο σενάριο.
Σε δεύτερο επίπεδο, ως πιθανοί διάδοχοι θεωρούνται: ο Ολλανδός πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, η Εσθονή πρωθυπουργός Κάγια Κάλας και ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας.
Σύμφωνα με τον ίδιο διπλωμάτη, στην τρίτη ομάδα ονομάτων –τα οποία συζητούνται λιγότερο– είναι η Λιθουανή πρωθυπουργός Ινγκριντα Σιμόνιτε, η πρόεδρος της Σλοβακίας Ζουζάνα Καπουτόβα και η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.
Οι πιέσεις για γυναίκα γενική γραμματέα
Δεδομένου ότι όλοι οι γενικοί γραμματείς του ΝΑΤΟ ήταν μέχρι σήμερα άνδρες, υπάρχουν πιέσεις εντός της Συμμαχίας για να αναλάβει γυναίκα τον ρόλο.
«Ωρα για μια γυναίκα γενική γραμματέα», τόνισε ο ανώτατος διπλωμάτης της Συμμαχίας. «Εάν οι άνδρες προσπαθούν να κρατήσουν εσαεί τις θέσεις τους, δεν θα υπάρξει καμία ευκαιρία για δίκαιη αντιπροσώπευση των γυναικών».
Επιπλέον, κάποιοι σύμμαχοι ζητούν καλύτερη αντιπροσώπευση και με βάση τη γεωγραφική περιοχή. Ο Στόλτενμπεργκ, ο οποίος είναι γενικός γραμματέας από το 2014, είναι πρώην πρωθυπουργός της Νορβηγίας, ενώ οι πιο πρόσφατοι προκάτοχοί του ήταν από τη Δανία, την Ολλανδία και τη Βρετανία.
Σημειώνεται ότι η θητεία του Στόλτενμπεργκ πήρε παράταση τον περασμένο Μάρτιο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, ενώ πολλοί αξιωματούχοι θεωρούν πως είναι πολύ πιθανό να παραταθεί εκ νέου.
Ο Στόλτενμπεργκ εμπνέει εμπιστοσύνη. Παρά το γεγονός ότι κάποιες χώρες θα προτιμούσαν να δουν ένα νέο πρόσωπο σύντομα, ο Νορβηγός εξακολουθεί να θεωρείται ένας από τους λίγους αξιωματούχους που είναι σε θέση να διατηρήσουν την ψυχραιμία τους ακόμα και απέναντι στις πιο σοβαρές κρίσεις.
«Ο Στόλτενμπεργκ θέλει να παραμείνει», είπε ο διπλωμάτης.
Ωστόσο, στην περίπτωση που η θητεία του πάρει μικρή παράταση, η κούρσα της διαδοχής του θα μπορούσε να συμπέσει χρονικά με τις αλλαγές στα ανώτατα αξιώματα της Ε.Ε. το 2024, καθώς και με τις προεδρικές εκλογές των ΗΠΑ – κάτι που κάποιοι σύμμαχοι θα προτιμούσαν να αποφύγουν.
Εκπρόσωπος της Συμμαχίας αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα μελλοντικά σχέδια του Στόλτενμπεργκ. Ερωτηθείς από το BBC τον Δεκέμβριο σχετικά με το ζήτημα της διαδοχής, ο Στόλτενμπεργκ είπε τα εξής: «Αυτή τη στιγμή εστιάζω στις ευθύνες μου», προσθέτοντας: «Δεν κάνω εικασίες για το τι θα συμβεί μετά το πέρας της θητείας μου».
Το ανατολικό μέτωπο και η… δυτική απροθυμία
Παράλληλα, ορισμένοι θεωρούν τους υποψηφίους από χώρες της Ανατολικής Ευρώπης μια ιδιαίτερα καλή επιλογή για τον ρόλο του γενικού γραμματέα.
Ηδη πριν από την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, υπήρχαν φωνές εντός της Συμμαχίας που ζητούσαν επιλογή γενικού γραμματέα από το ανατολικό μέτωπο. Κάποιοι αξιωματούχοι στην περιοχή υποστηρίζουν μάλιστα ότι ο πόλεμος ενέτεινε ακόμα περισσότερο τις εκκλήσεις για διάδοχο του Στόλτενμπεργκ από μια χώρα όπως η Εσθονία ή η Λιθουανία.
«Οι χώρες της περιοχής αυτής ήταν πρωτοπόρες σε ό,τι αφορά τις δαπάνες για τη στρατιωτική ενίσχυση καθώς και την ώθηση της Συμμαχίας να βελτιώσει την άμυνά της», δήλωσε αξιωματούχος από χώρα της Βαλτικής.
Παράλληλα, τις προδιαγραφές για τη θέση του γενικού γραμματέα φαίνεται να πληροί και η Καπούτοβα από τη Σλοβακία, παρόλο που το όνομά της ακούγεται λιγότερο στους κύκλους του ΝΑΤΟ.
Ενας άλλος υποψήφιος είναι ο πρόεδρος της Ρουμανίας, Κλάους Γιοχάνις. Ενδέχεται όμως να βρει μπροστά του εμπόδια από τη γειτονική Ουγγαρία, καθώς και διαφωνίες από εκείνους που θα προτιμούσαν γυναίκα για τη θέση.
Κάποιες δυτικές πρωτεύουσες, ωστόσο, δεν εμφανίζονται αυτή τη στιγμή πρόθυμες να υποστηρίξουν υποψηφίους από το ανατολικό μέτωπο της Συμμαχίας –και ειδικά από τις χώρες της Βαλτικής– καθώς είναι πιο επιρρεπείς στην υιοθέτηση πιο φιλοπόλεμης προσέγγισης, δεδομένου ότι οι εχθροποραξίες λαμβάνουν χώρα πολύ κοντά στα σύνορά τους.
Το… δυτικό μέτωπο
Οι δυτικές χώρες του ΝΑΤΟ αποτελούν για κάποιους συμμάχους μια αξιόπιστη επιλογή για την ηγεσία της Συμμαχίας.
Ο Βρετανός υπουργός Αμυνας Μπεν Ουάλας χαίρει μεγάλου σεβασμού και έχει αναφέρει στο παρελθόν ότι θεωρεί τον ρόλο του γενικού γραμματέα «ωραία δουλειά». Ωστόσο, πολλές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες –και ιδιαίτερα το Παρίσι– αναμένονται να εναντιωθούν σε κάποιον υποψήφιο από το Λονδίνο και να επιμείνουν στην επιλογή ενός υποψηφίου από την Ε.Ε.
Μια άλλη πιθανότητα που συζητείται στις Βρυξέλλες θα ήταν η επιλογή ενός ακόμα γενικού γραμματέα από την Ολλανδία. Οι πολιτικοί της χώρας αποτελούσαν ανέκαθεν δημοφιλή επιλογή για τον ρόλο, τον οποίο και διατήρησαν στο παρελθόν για τρεις θητείες, που καλύπτουν ένα διάστημα 21 ετών.
Οι Ολλανδοί θεωρούνται σοβαροί σε ό,τι αφορά τα ζητήματα Αμυνας, αλλά όχι επιρρεπείς στην κλιμάκωση όπως οι αξιωματούχοι των χωρών της Βαλτικής. Τα ονόματα των πιθανών υποψηφίων από την Ολλανδία είναι τα εξής: ο πρωθυπουργός Μαρκ Ρούτε, η αντιπρόεδρος της κυβέρνησης και υπουργός Οικονομικών Σίγκριντ Κάαγκ και η υπουργός Αμυνας Κάισα Ολόνγκρεν.
Ερωτηθείς για τις εν λόγω εικασίες, ο Ρούτε δήλωσε ότι επιθυμεί να αποχωρήσει τελείως από την πολιτική και να κάνει κάτι εντελώς διαφορετικό. Επιπλέον, οι δύο Ολλανδοί υπουργοί δεν εξέφρασαν κάποιο ενδιαφέρον για τον ρόλο του γενικού γραμματέα.
Παράλληλα, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, η οποία έχει χρηματίσει στο παρελθόν υπουργός Αμυνας της Γερμανίας, θα μπορούσε να λάβει στήριξη από τις δυτικές πρωτεύουσες που δεν θα ήθελαν να αναλάβει τον ρόλο κάποιος από την ανατολική πτέρυγα του ΝΑΤΟ, αλλά παραμένει ασαφές εάν η ίδια ενδιαφέρεται για τη θέση.
Παρ’ όλα αυτά, ορισμένα άτομα εντός της Συμμαχίας απορρίπτουν τις συζητήσεις σχετικά με τον πιθανό διάδοχο του Στόλτενμπεργκ.
«Αυτή είναι περισσότερο μια σειρά ονομάτων που είναι στο μυαλό όλων», δήλωσε έτερος ανώτατος Ευρωπαίος διπλωμάτης.
«Μαντεύω πως θα είναι ο Στόλτενμπεργκ».
Πηγή: Politico
