ΑΝΤΡΙΟΥ ΚΡΑΜΕΡ / THE NEW YORK TIMES
Το χωριό Ντεμιντίβ, περίπου 25 χιλιόμετρα βορείως του Κιέβου, τις τελευταίες ημέρες σφύζει από δραστηριότητα. Οι κάτοικοί του καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να περισώσουν όποια από τα υπάρχοντά τους αξίζει να σωθούν.
Οι μουσαμάδες, που είχαν καλύψει το δάπεδο των περισσότερων σπιτιών, αφαιρούνται και μέσα από τα πλημμυρισμένα κελάρια ανασύρονται κιούπια με πατάτες, τουρσιά και άλλα τρόφιμα που δεν έχουν αλλοιωθεί. Την ίδια στιγμή έξω από κάθε σπίτι δεκάδες βρεγμένα πανιά και υφάσματα έχουν απλωθεί στον ήλιο για να στεγνώσουν.
Η παράδοξα αυξημένη δραστηριότητα αποτυπώνει την προσπάθεια των κατοίκων να αντιμετωπίσουν τις συνέπειες της πρόσφατης πλημμύρας και να αποκαταστήσουν τις μεγάλες ζημιές που υπέστησαν. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μια τέτοια καταστροφή θα συνιστούσε απλώς μία ακόμα κακοτυχία για τον ουκρανικό λαό, που βρίσκεται στο στόχαστρο των ρωσικών όπλων. Ομως η πλημμύρα στο Ντεμιντίβ δείχνει μια εντελώς διαφορετική αλήθεια.
Η πλημμύρα δεν ήταν κακοτυχία. Αντιθέτως, ήταν ένας θρίαμβος στρατηγικής. Οι Ουκρανοί πλημμύρισαν αυτοβούλως το χωριό και όλες τις αγροτικές εκτάσεις που το περιβάλλουν, μετατρέποντας την ευρύτερη περιοχή σε αδιάβατο βάλτο. Αυτό ακριβώς απέτρεψε τη γρήγορη προέλαση των ρωσικών αρμάτων μάχης προς το Κίεβο, παρέχοντας στον ουκρανικό στρατό τον χρόνο που είχε ανάγκη προκειμένου να ενισχύσει την οχύρωση της πρωτεύουσας.
Φέτος, στον λαχανόκηπο μόνο ρύζι θα μπορούσε να καλλιεργηθεί. (David Guttenfelder / The New York Times)
Βέβαια, το τίμημα που πλήρωσαν οι κάτοικοι του χωριού ήταν μεγάλο. Τα σκουρόχρωμα νερά που κατέκλυσαν την περιοχή κάλυψαν τα πάντα και εισέβαλαν ακόμα και στα σπίτια τους. Όμως, αντί να οδύρονται για την καταστροφή που υπέστησαν, δεν μπορούν να κρύψουν τη χαρά και τον ενθουσιασμό τους.
«Όλοι κατανοούμε άριστα τι συνέβη και κανείς δεν το μετανιώνει ούτε για μια στιγμή», εξηγεί η συνταξιούχος Αντονίνα Κοστουτσένκο. Το σαλόνι της έχει καλυφθεί από λάσπες. Τα νερά άφησαν το αποτύπωμά τους στους τοίχους δείχνοντας ότι η στάθμη τους έφτασε πάνω από τα 30 εκατοστά. Η Αντονίνα, όμως, δεν λυπάται καθόλου. «Σώσαμε το Κίεβο» λέει λάμποντας από υπερηφάνεια.
Φουσκωτά για τη μετακίνηση και γεννήτριες για την άντληση υδάτων. (David Guttenfelder / The New York Times)
Ο ίδιος συλλογικός ενθουσιασμός διατηρείται ακόμα και σήμερα μετά την πάροδο δύο μηνών από την πλημμύρα. Ακόμα και σήμερα, οι κάτοικοι του χωριού ταλαιπωρούνται και αναγκάζονται να μετακινούνται με φουσκωτές βάρκες. Όμως τίποτα δεν κατάφερε να κάμψει τον ενθουσιασμό τους για τη σημαντική συμβολή τους στην ουκρανική πολεμική προσπάθεια.
Καθυστερεί η αποστράγγιση
Αν και κάποιοι διαμαρτύρονται για την καθυστέρηση του καθαρισμού και αποστράγγισης των υδάτων, που θα χρειαστεί ακόμα εβδομάδες ή και μήνες για να ολοκληρωθεί, όλοι δουλεύουν μαζί με μεγάλο κέφι και κουράγιο. Ακόμα και όταν τα νερά κατέκλυσαν τις αυλές, παρασύροντας ό,τι έβρισκαν μπροστά τους, οι γυναίκες δεν το έβαλαν κάτω. Επέμειναν να μαγειρεύουν το παραδοσιακό μπορς, μια σούπα από παντζάρια και άλλα λαχανικά, προσκαλώντας τον κόσμο για ένα κέρασμα..
Οι κάτοικοι προσπαθούν να περισώσουν και να στεγνώσουν ό,τι μπορούν. (David Guttenfelder / The New York Times)
Ο 60χρονος Ρομάν Μπιχοφτσένκο, φύλακας, προσπαθεί να στεγνώσει τα υποδήματά του πάνω σε ένα ξύλινο τραπέζι στην αυλή. Στο εσωτερικό του σπιτιού του αναβλύζει ακόμα νερό μέσα από το ξύλινο δάπεδο. Ο ίδιος, βέβαια, δεν μοιάζει να ενδιαφέρεται για τις υλικές ζημιές. Αντιθέτως, δεν σταματάει να χαμογελάει και να επαναλαμβάνει «Ναι, το άξιζε». Η συνταξιούχος σύζυγός του ζητάει συγγνώμη επειδή το δάπεδο του σπιτιού είναι καλυμμένο με βρεγμένα κουρέλια. «Λυπάμαι πολύ που το σπίτι είναι τόσο ακατάστατο», λέει και γκρινιάζει επειδή ο μικρός λαχανόκηπός της μεταβλήθηκε σε λίμνη και δεν θα μπορέσει φέτος να καλλιεργήσει τίποτα. Λίγο αργότερα χαμογελάει και λέει: «Ισως, βέβαια, να καταφέρω να καλλιεργήσω ρύζι. Γιατί όχι;».
Πράγματι, η αυτοθυσία των κατοίκων του χωριού είχε μεγάλη στρατηγική σημασία, καθώς προστάτευσε τη βόρεια πλευρά του Κιέβου στη δυτική όχθη του ποταμού Δνείπερου. Έτσι διαδραμάτισε κομβικό ρόλο στην απώθηση των ρωσικών δυνάμεων που προσπαθούσαν να περικυκλώσουν και αποκλείσουν την ουκρανική πρωτεύουσα και οδήγησε στην υποχώρησή τους. Τα νερά αποτέλεσαν ανυπέρβλητο εμπόδιο για τα άρματα μάχης. Ταυτόχρονα μείωσαν σημαντικά τα πιθανά περάσματα του παραποτάμου του Δνείπερου, του ποταμού Ιρπίν.
Τελικά, αν και οι Ρώσοι προσπάθησαν επανειλημμένως να διασχίσουν το ποτάμι χρησιμοποιώντας πλωτή γέφυρα, δεν τα κατάφεραν. Η πλημμύρα προστάτευσε και το ίδιο το χωριό από τη ρωσική εισβολή, καθώς ουδέποτε βρέθηκε στην πρώτη γραμμή του πυρός και απέφυγε τη μαύρη μοίρα των πόλεων δυτικότερα.
Ένα παιδί ακροβατεί στο πέρασμα από το γνώριμο στη νέα πραγματικότητα. (David Guttenfelder / The New York Times)
Η στρατηγική της «καμένης γης», τροχοπέδη στη ρωσική προέλαση
Η καταστροφή του Ντεμιντίβ δεν είναι κάτι μοναδικό για τη στρατηγική που εφαρμόζει το Κίεβο μετά τη ρωσική εισβολή. Εξαρχής οι Ουκρανοί ακολουθούν μία αμυντική προσέγγιση «καμένης γης», την πρόκληση χάους με την ολοκληρωτική καταστροφή υποδομών. Έτσι είναι εφικτή η αντιμετώπιση της ισχύος και υπεροπλίας του ρωσικού στρατού.
Το Ντεμιντίβ καλύφθηκε από τα νερά όταν οι στρατιώτες άνοιξαν ένα γειτονικό φράγμα. Σε άλλες περιοχές ο στρατός, χωρίς δεύτερη σκέψη, ανατίναξε γέφυρες, βομβάρδισε τμήματα του οδικού δικτύου, κατέστρεψε σιδηροτροχιές και αεροδρόμια. Όλα αυτά έγιναν με μοναδικό στόχο την επιβράδυνση ή παρεμπόδιση της προέλασης των ρωσικών δυνάμεων και αρμάτων μάχης, αλλά και την καθοδήγησή τους σε ενέδρες. «Οι Ουκρανοί είναι εξαιρετικά δημιουργικοί στην προσπάθειά τους να δυσχεράνουν την προέλαση των ρωσικών δυνάμεων», αναγνωρίζει ο Ρομπ Λι του Ερευνητικού Ινστιτούτου Εξωτερικής Πολιτικής.
Φωτ. David Guttenfelder / The New York Times
Μέχρι στιγμής, οι Ουκρανοί έχουν καταστρέψει περισσότερες από 300 γέφυρες σε ολόκληρη τη χώρα, αποκάλυψε ο υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουμπράκοφ. Όταν, την πρώτη ημέρα της εισβολής, οι Ρώσοι προσπάθησαν να καταλάβουν ένα αεροδρόμιο κομβικής σημασίας στα περίχωρα του Κιέβου, οι ουκρανικές δυνάμεις βομβάρδισαν τον διάδρομο προσγείωσης, δημιουργώντας εκατοντάδες μικρούς κρατήρες και αποτρέποντας την προσγείωση μεταγωγικών σκαφών, που θα έφερναν στην πρωτεύουσα άνδρες των ρωσικών ειδικών δυνάμεων.
Η στρατηγική της καμένης γης έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην επιτυχή προσπάθεια του Κιέβου να περιορίσει τις ρωσικές δυνάμεις στον Βορρά και στην αποτροπή κατάληψης της πρωτεύουσας.
Όπως εξηγεί ο Κουμπράκοφ, «ο στρατός μας χρησιμοποίησε ορθά όλες τις υποδομές, όπως τα φράγματα και τις γέφυρες που ανατίναξε, σταματώντας τις δυνάμεις του εχθρού. Αυτό συνέβη στην αρχή της εισβολής, σε όλη τη χώρα. Τώρα το ίδιο επαναλαμβάνεται και στο Ντονμπάς της δυτικής Ουκρανίας».
Το κόστος της στρατηγικής «καμένης γης» είναι τεράστιο, καθώς μεγάλο τμήμα των πολιτικών υποδομών της χώρας καταστρέφεται ολοσχερώς. Δεν είναι όμως μόνο οι Ουκρανοί που ανατινάζουν τις γέφυρές τους. Το ίδιο κάνει και ο ρωσικός στρατός που καταστρέφει σιδηροδρομικούς σταθμούς, αεροδρόμια, δεξαμενές καυσίμων, και πολλά άλλα, αφήνοντας πίσω του συντρίμμια και εκτινάσσοντας το κόστος της μεταπολεμικής ανοικοδόμησης της Ουκρανίας.
Σύμφωνα με πρώτους υπολογισμούς της ουκρανικής κυβέρνησης, η συνολική ζημία στις υποδομές των μεταφορών ανέρχεται σε 85 δισ. δολάρια. Ασχέτως του ποια πλευρά τις προκάλεσε, ο υπουργός Υποδομών Ολεξάντρ Κουμπράκοφ επιρρίπτει το σύνολο της ευθύνης στους Ρώσους. «Αν η Ρωσία δεν είχε εισβάλει στη χώρα μας, δεν επρόκειτο ποτέ να ανατινάξουμε τις γέφυρές μας. Αιτία όλων των καταστροφών είναι μία: η ρωσική επιθετικότητα».
