REUTERS, A.P.
Eνδειξη των μεγάλων αλλαγών στη Μέση Ανατολή αποτέλεσε η συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών τεσσάρων αραβικών κρατών, του Ισραήλ και των Ηνωμένων Πολιτειών στο νότιο Ισραήλ. Αδιανόητη πριν από λίγα χρόνια, όπως τόνισε ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Aντονι Μπλίνκεν, η συνάντηση απέκτησε πρόσθετη συμβολική σημασία καθώς έλαβε χώρα στο κιμπούτζ (αγροτική κοινότητα) του Σντε Μποκέρ, στην έρημο Νεγκέβ, όπου πέρασε τα τελευταία του χρόνια και ενταφιάστηκε ο ιδρυτής – πατέρας του εβραϊκού κράτους, Νταβίντ Μπεν Γκουριόν.
Στη συνάντηση πήραν μέρος οι τέσσερις από τις πέντε χώρες που έχουν αποκαταστήσει πλήρεις διπλωματικές σχέσεις με το Ισραήλ: Αίγυπτος, Hνωμένα Αραβικά Εμιράτα, Μπαχρέιν και Μαρόκο. Η Αίγυπτος ήταν η πρώτη που υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ, ήδη το 1979, ενώ οι άλλες τρεις αραβικές χώρες ομαλοποίησαν τις σχέσεις τους το 2020, με παρότρυνση της κυβέρνησης Τραμπ. Απούσα από τη συνάντηση ήταν η Ιορδανία, η οποία υπέγραψε συμφωνία ειρήνης με το Ισραήλ το 1994. Διαχωρίζοντας επιδεικτικά τη θέση του από τα τέσσερα αραβικά κράτη, ο Ιορδανός βασιλιάς Αμπντάλα επισκέφτηκε τη Ραμάλα της κατεχόμενης από το Ισραήλ παλαιστινιακής Δυτικής Oχθης, υπενθυμίζοντας προς όλους ότι το Παλαιστινιακό δεν μπορεί να εξοστρακιστεί από τη διεθνή ατζέντα.
Απών, ο βασιλιάς της Ιορδανίας, που επισκέφτηκε τη Ραμάλα σε ένδειξη αλληλεγγύης προς τους Παλαιστινίους.
Ο οικοδεσπότης και υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ, Γιαΐρ Λαπίντ, υποστήριξε ότι η συνάντηση των έξι κρατών «γράφει Ιστορία» και ανακοίνωσε ότι θα μονιμοποιηθεί σε ετήσια βάση. «Αυτή η νέα αρχιτεκτονική, η απόφασή μας να μοιραστούμε τις δυνατότητές μας, εκφοβίζει και αποτρέπει τους κοινούς μας εχθρούς, πρώτα απ’ όλα και πάνω απ’ όλα το Ιράν», τόνισε στις δηλώσεις του. Από την πλευρά του, ο Μπλίνκεν δήλωσε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες υποστήριξαν και θα συνεχίσουν να υποστηρίζουν ισχυρά μια διαδικασία που αλλάζει την περιοχή και έχει ευρύτερο αντίκτυπο».
Παρά τα χαμόγελα και τις αισιόδοξες δηλώσεις μπροστά στις δημοσιογραφικές κάμερες, οι σοβαρές περιφερειακές εντάσεις έριξαν σκιές στην εξαμερή συνάντηση. Τόσο το Ισραήλ όσο και τα τέσσερα αραβικά κράτη ανησυχούν για την απόφαση της κυβέρνησης Μπάιντεν να αναβιώσει τη διεθνή συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν, από το οποίο είχε αποσύρει τις ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ. Προσπαθώντας να εξομαλύνει αυτές τις ανησυχίες, ο Αντονι Μπλίνκεν διαβεβαίωσε ότι ΗΠΑ και Ισραήλ «είμαστε εξίσου αποφασισμένοι να εξασφαλίσουμε ότι το Ιράν δεν θα αποκτήσει ποτέ πυρηνικά όπλα».
Καθώς οι συμμετέχοντες στη σύνοδο έφταναν στο Ισραήλ, το βράδυ της Κυριακής, δύο ένοπλοι Αραβες σκότωσαν ισάριθμους Ισραηλινούς αστυνομικούς και τραυμάτισαν τέσσερις άλλους στο κεντρικό τμήμα της χώρας, προτού σκοτωθούν και οι ίδιοι από την ισραηλινή αστυνομία. Ηταν η δεύτερη επίθεση αυτού του είδους μέσα σε μία εβδομάδα, ενώ την ευθύνη ανέλαβε χθες το Ισλαμικό Κράτος.
Ωφελημένο βγαίνει από τη διήμερη συνάντηση των έξι το Μαρόκο, καθώς το Ισραήλ εξέφρασε την υποστήριξή του στις θέσεις της αραβικής μοναρχίας για το πρόβλημα της Δυτικής Σαχάρας, όπου το κίνημα Πολισάριο, που υποστηρίζεται από την Αλγερία, μάχεται εδώ και δεκαετίες για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Μετά την Ισπανία, και το Ισραήλ εξέφρασε την υποστήριξή του στο σχέδιο του Μαρόκου για την παροχή κάποιου είδους αυτονομίας στη Δυτική Σαχάρα, χωρίς αυτή να ανεξαρτητοποιηθεί. Είχε προηγηθεί, το 2020, η αναγνώριση της μαροκινής κυριαρχίας στην περιοχή από τον Ντόναλντ Τραμπ.
