Ο Ισμαήλ Χανίγια, ο οποίος έπεσε νεκρός έπειτα από ισραηλινή επίθεση στην Τεχεράνη, ήταν ο επί μακρόν πολιτικός ηγέτης της παλαιστινιακής οργάνωσης – που διοικεί με σιδηρά πυγμή τη Λωρίδα της Γάζας από το 2007, μετά την απόσυρση των ισραηλινών δυνάμεων ασφαλείας από τον θύλακο.
Ο 62χρονος βρισκόταν στην Τεχεράνη για να παραστεί στην ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος προέδρου, Μασούν Πεζεχκιάν.
Ο Χανίγια στην ορκωμοσία του νεοεκλεγέντος προέδρου του Ιράν – Φωτ.: Iran’s Presidency /WANA (West Asia News Agency)/Handout via REUTERS
Ο Χανίγια διεξήγε μεγάλο μέρος των εργασιών του από την πρωτεύουσα του Κατάρ, Ντόχα. Σύμφωνα με αναλυτές, ήταν το πρόσωπο της Χαμάς και ο διευρυμένος ρόλος του ήταν να διακηρύσσει το δόγμα της οργάνωσης και να συγκεντρώνει πόρους για τη χρηματοδότηση των επιχειρήσεών της.
Σύμφωνα με το ισραηλινό υπουργείο Εξωτερικών, η προσωπική περιουσία του Χανίγια ανέρχεται σε δισεκατομμύρια δολάρια, κάτι που, όπως αντικρούουν ανεξάρτητοι αναλυτές, δεν επιβεβαιώνεται από στοιχεία. Ο ίδιος βρισκόταν υπό οικονομικές κυρώσεις των ΗΠΑ από το 2018.
Με την πολιτική και στρατιωτική ηγεσία της Χαμάς να είναι διαιρεμένη γεωγραφικά και οργανωτικά, δεν είναι σαφές σε ποιο βαθμό οι πολιτικοί ηγέτες, όπως ο Χανίγια, γνώριζαν για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου στο Ισραήλ.
Τον Απρίλιο, ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές σκότωσαν τρεις από τους γιους του Χανίγια και τέσσερα από τα εγγόνια του, σύμφωνα με τη Χαμάς.Οπως είχε πει ο ίδιος, είχε χάσει πάνω από 60 μέλη της οικογένειάς του από την 7η Οκτωβρίου, οπότε και ξεκίνησαν τα ισραηλινά αντίποινα στη Γάζα.
Ο ηγέτης της Χαμάς λάβρος σε ομιλία του, μετά την απόφαση Τραμπ να αναγνωρίσει την Ιερουσαλήμ ως πρωτεύουσα του Ισραήλ, το 2017 – Φωτ.: REUTERS/Mohammed Salem/File Photo
«Οποιος πιστεύει ότι με το να στοχοποιεί τα παιδιά μου κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων και πριν υπάρξει μια συμφωνία θα αναγκάσει τη Χαμάς να υποχωρήσει στις απαιτήσεις της, έχει αυταπάτες», είχε διαμηνύσει τότε.
Ο Χανίγια είχε συμμετάσχει στις διαπραγματεύσεις με διαμεσολαβητές από Κατάρ και Αίγυπτο για την κατάπαυση του πυρός με το Ισραήλ.
Η ανέλιξη
Γεννήθηκε σε προσφυγικό καταυλισμό κοντά στην πόλη της Γάζας και εντάχθηκε στη Χαμάς στα τέλη της δεκαετίας του 1980, κατά τη διάρκεια της πρώτης Ιντιφάντα.
Φοίτησε σε σχολεία που διαχειριζόταν η υπηρεσία των Ηνωμένων Εθνών για τους Παλαιστινίους και συνέχισε τις σπουδές του στην αραβική λογοτεχνία στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας.
Συνελήφθη από τον ισραηλινό στρατό και εξέτισε αρκετές ποινές σε ισραηλινές φυλακές τις δεκαετίες του 1980 και 1990.
Ξεκίνησε την πολιτική του δράση στην οργάνωση φοιτητών των Αδελφών Μουσουλμάνων στο Ισλαμικό Πανεπιστήμιο της Γάζας, εκεί όπου γεννήθηκε η Χαμάς. Ηταν μέλος της ένωσης φοιτητών του Ισλαμικού Πανεπιστημίου το 1983 και το 1984.
Καθώς η δύναμη της Χαμάς αυξανόταν, ο Χανίγια ανελισσόταν σταθερά στην ιεραρχική δομή της οργάνωσης.
Εγινε προστατευόμενος του ιδρυτή της Χαμάς, σεΐχη Αχμέντ Γιασίν, ο οποίος, όπως και η οικογένεια του Χανίγια, ήταν πρόσφυγας από το χωριό Αλ Τζούρα κοντά στο Ασκελόν.
«Μάθαμε από αυτόν την αγάπη για το Ισλάμ και τη θυσία για αυτό το Ισλάμ και να μη γονατίζουμε μπροστά σε αυτούς τους τυράννους και δεσποτάδες», είχε πει το 1994 για τον Γιασίν, τον οποίο θεωρούσε πρότυπο.
Ο Ο ιδρυτής της Χαμάς, σεΐχης Αχμέντ Γιασίν, συνομιλεί με τον διευθυντή του γραφείου του Ισμαήλ Χανίγια στο σπίτι του στη Λωρίδα της Γάζας, στις 24 Ιουνίου 2002, αφού τέθηκε σε κατ’ οίκον περιορισμό από την Παλαιστινιακή Αρχή – REUTERS/Ahmed Jadallah/File Photo
Ο Χανίγια ήταν ένας από τους πρώτους υποστηρικτές της εισόδου της Χαμάς στην πολιτική. Το 1994 δήλωσε ότι η δημιουργία ενός πολιτικού κόμματος «θα επέτρεπε στη Χαμάς να αντιμετωπίσει τις επικείμενες εξελίξεις».
Προσέλκυσε τη διεθνή προσοχή το 2006, όταν ανέλαβε πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής, μετά την απρόσμενη νίκη του Ισλαμιστικού Κινήματος στις βουλευτικές εκλογές.
Το 2004 διορίστηκε μέλος μιας μυστικής «συλλογικής ηγεσίας» και δύο χρόνια αργότερα γινόταν πρωθυπουργός της Παλαιστινιακής Αρχής.
Μέχρι το 2017 είχε γίνει επικεφαλής της οργάνωσης, για να ενταχθεί λίγο αργότερα στις λίστα των Ηνωμένων Πολιτειών με τους «παγκόσμιους τρομοκράτες».
Με την πάροδο των ετών, συμμετείχε σε ειρηνευτικές συνομιλίες με τον πρώην πρόεδρο των ΗΠΑ, Τζίμι Κάρτερ, και συναντήθηκε με άλλους παγκόσμιους ηγέτες, συμπεριλαμβανομένου του εμίρη του Κατάρ, σεΐχη Χαμάντ μπιν Χαλίφα αλ Θάνι, και του Κινέζου διπλωμάτη, Γουάνγκ Κετζιάν, νωρίτερα φέτος.
Αν και ο Ισμαήλ Χανίγια θεωρείτο ο κορυφαίος ηγέτης της Χαμάς, δεν ήταν ο μόνος στα υψηλά κλιμάκια της οργάνωσης.
Ο Γιαχία Σινουάρ, τον οποίο το Ισραήλ θεωρεί εν μέρει υπεύθυνο για την επίθεση της 7ης Οκτωβρίου –που στοίχισε τη ζωή σε 1.200 Ισραηλινούς και οδήγησε στην απαγωγή ακόμη 200– παραμένει άφαντος, με το Ισραήλ να αναζητά τα ίχνη του.
Ο Σινουάρ, ο οποίος έμαθε εβραϊκά στις ισραηλινές φυλακές όπου εξέτιε την ποινή του τη δεκαετία του 1980, είναι ο ιδρυτής της υπηρεσίας ασφαλείας της Χαμάς, γνωστής ως Majd, η οποία διαχειρίζεται θέματα εσωτερικής ασφάλειας, ερευνά ύποπτους Ισραηλινούς πράκτορες και εντοπίζει αξιωματικούς των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών και ασφαλείας.
Είχε συλληφθεί από τις ισραηλινές αρχές σε αρκετές περιπτώσεις κατά το παρελθόν, ενώ απελευθερώθηκε σε ανταλλαγή κρατουμένων το 2011. Το όνομά του προστέθηκε στην αντίστοιχη λίστα τρομοκρατών από τις ΗΠΑ το 2015, ενώ η Βρετανία είχε ήδη αποφασίσει σειρά κυρώσεων εναντίον του, όπως και για άλλους ανώτερους αξιωματούχους της Χαμάς, από τον περασμένο Δεκέμβριο.
O Μοχάμεντ Ντέιφ, ηγέτης της στρατιωτικής πτέρυγας της Χαμάς –γνωστής ως Ταξιαρχίες Izzedine al-Qassam– είναι ακόμη ένα ανώτερο στέλεχος της οργάνωσης που παραμένει στον κατάλογο των πλέον καταζητούμενων του Ισραήλ.
Το Ισραήλ τον φυλάκισε το 2000, αλλά απέδρασε στις αρχές της δεύτερης Ιντιφάντα. Εκτοτε δεν έχει αφήσει σχεδόν κανένα ίχνος πίσω του. Η τελευταία φορά που οι ισραηλινές δυνάμεις ασφαλείας προσπάθησαν -και απέτυχαν- να δολοφονήσουν τον Ντέιφ ήταν το 2014, κατά τη διάρκεια μιας επίθεσης στη Λωρίδα της Γάζας.
Στις αρχές Ιουλίου, μία ισραηλινή επίθεση στη Χαν Γιουνίς της Λωρίδας της Γάζας που είχε στόχο τον Ντέιφ, επίσης απέτυχε, με τη Χαμάς να διαμηνύει πως είναι ζωντανός.
Ο Χάλεντ Μεσάαλ, ο οποίος γεννήθηκε στη Δυτική Όχθη το 1956, θεωρείται ένας από τους ιδρυτές της Χαμάς.
Ο γεννημένος στη Ραμάλα Μεσάαλ διαδέχθηκε στην ηγεσία της Χαμάς τον σεΐχη Αχμέντ Γιασίν αμέσως μετά τη δολοφονία του τελευταίου από τον ισραηλινό στρατό το 2004. Υπό την ηγεσία του, η Χαμάς κέρδισε σταδιακά πολιτικό έδαφος σε βάρος της υποστηριζόμενης από τη Δύση Παλαιστινιακής Αρχής.
Ο Μεσάαλ θεωρείται τις τελευταίες δεκαετίες ως μία πιο μετριοπαθής φωνή εντός της οργάνωσης – Φωτ.: AP Photo/Amr Nabil
Ο Μεσάαλ, ο οποίος ζει στο Κατάρ, επισκέφθηκε τη Λωρίδα της Γάζας για πρώτη φορά το 2012. Εξελέγη πρόεδρος του πολιτικού γραφείου της Χαμάς στο εξωτερικό το 2017, όταν ο Χανίγιε τον διαδέχτηκε στη θέση του ηγέτη της οργάνωσης.
Ο Μαχμούντ Ζαχάρ γεννήθηκε στη Γάζα το 1945 από Παλαιστίνιο πατέρα και Αιγύπτια μητέρα. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους ηγέτες της Χαμάς και μέλος της πολιτικής ηγεσίας του κινήματος.
Κορυφαίοι ηγέτες της Χαμάς, από αριστερά προς τα δεξιά, ο Μαχμούντ Ζαχάρ, ο Σαΐντ Σαΐμ, ο αείμνηστος Αμπντέλ Αζίζ Ραντίσι, ο ιδρυτής της οργάνωσης, Σεΐχης Αχμέντ Γιασίν, ο Σαΐντ Σαΐμ και ο Ισμαήλ Χανίγια στο σπίτι του Γιασίν στην πόλη της Γάζας, τον Δεκέμβριο του 2003. (AP Photo/Hatem Moussa)
Πήγε σχολείο στη Γάζα και πανεπιστήμιο στο Κάιρο και στη συνέχεια εργάστηκε ως γιατρός στη Γάζα και στο Χαν Γιουνίς, μέχρι που οι ισραηλινές αρχές τον απέλυσαν λόγω της πολιτικής του θέσης. Φυλακίστηκε σε ισραηλινές φυλακές το 1988, μήνες μετά την ίδρυση της Χαμάς.
Με τη νίκη της Χαμάς στις εκλογές του 2006, ο Ζαχάρ διετέλεσε υπουργός Εξωτερικών στην κυβέρνηση Χανίγια.
Επέζησε, το 2003, από μία δολοφονική επίθεση σε βάρος του, που ωστόσο απέβη μοιραία για τον μεγαλύτερο γιο του.
Ο δευτερότοκος γιος του, Χοσάμ, μέλος των Ταξιαρχιών Αλ Κασάμ, επίσης σκοτώθηκε σε ισραηλινή αεροπορική επιδρομή στη Γάζα το 2008.
Πηγή: Washington Post, CNN, BBC, Reuters
