Γιώργος Σκαφιδάς
Με μια διαρροή «βόμβα», από εκείνες που δεν συνηθίζονται στις Ηνωμένες Πολιτείες, έγινε γνωστό ότι το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ «ετοιμάζεται» να ανατρέψει απόφαση του 1973 με την οποία είχε κατοχυρωθεί νομικά – συνταγματικά το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση.
Σύμφωνα με το προσχέδιο γνωμοδότησης την οποία φέρεται να έχει υπερψηφίσει η συντηρητική πλειοψηφία στο Ανώτατο Δικαστήριο (προσχέδιο το οποίο διέρρευσε στον ιστοχώρο Politico), οι δικαστές παρουσιάζονται πλέον έτοιμοι εάν όχι ακριβώς να ανατρέψουν τότε να περιορίσουν σημαντικά δύο αποφάσεις των δεκαετιών του 1970 (Roe v. Wade) και του 1990 (Planned Parenthood v. Casey) που διασφάλιζαν συνταγματικά το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση εντός των πρώτων 24 εβδομάδων της κύησης.
Η πρακτική σημασία για το μέλλον
Τι σημαίνει αυτό πρακτικά, ή μάλλον τι θα σημαίνει εάν αυτό τελικώς περάσει από τη θεωρία της γνωμοδότησης στην πράξη και υιοθετηθεί ως απόφαση μέσα στο επόμενο δίμηνο όπως αναμένεται; Ότι στο μέλλον θα είναι οι μεμονωμένες Πολιτείες των ΗΠΑ εκείνες που θα αποφασίζουν, με τους δικούς της νόμους η καθεμιά, εάν θα επιτρέπουν τις αμβλώσεις, μέσα σε ποία χρονικά όρια και υπό ποίες προϋποθέσεις.
Στις ΗΠΑ «δεν υπάρχει ομοσπονδιακός νόμος που να προστατεύει ή να απαγορεύει την άμβλωση, έτσι εάν το Ανώτατο Δικαστήριο ανατρέψει τώρα την απόφαση Roe v. Wade του 1973, αυτό θα αφήσει τους σχετικούς νόμους αποκλειστικά στην αρμοδιότητα των Πολιτειών», διαβάζουμε στους New York Times, με την υποσημείωση ωστόσο ότι ειδικά σε αυτό το θέμα οι αμερικανικές Πολιτείες παραμένουν βαθιά διχασμένες.
Σύμφωνα με την Washington Post, σε μια τέτοια περίπτωση ανατροπής δηλαδή της απόφασης του 1973, περίπου οι μισές από τις συνολικά 50 Πολιτείες των ΗΠΑ θα υιοθετούσαν νόμους που θα περιορίζουν σημαντικά το δικαίωμα των γυναικών στην άμβλωση.
Όσα ισχύουν ήδη και όσα αναμένονται
Σημειωτέων πως σε κάποιες από τις Πολιτείες υπάρχουν ήδη τέτοιες νομοθεσίες, οι οποίες μάλιστα εφαρμόζονται αν και παραβιάζουν αποφάσεις του Ανώτατου Δικαστηρίου είτε επειδή κανείς δεν επιχείρησε να τις προσβάλει είτε επειδή η συντηρητική πλειοψηφία του Ανωτάτου Δικαστηρίου τις «ανέχεται» μέσα από μια σειρά νομικών ερμηνειών.
Στην Πολιτεία του Μισισιπή για παράδειγμα, ως έχουν σήμερα τα πράγματα, οι αμβλώσεις απαγορεύονται μετά την 20η εβδομάδα της κύησης, ενώ οι Αρχές επιδιώκουν εδώ και χρόνια να κατεβάσουν αυτό το όριο ακόμη πιο κάτω, από την 20η στην 15η εβδομάδα. Στην Πολιτεία του Τέξας από την άλλη, οι αμβλώσεις έχουν αρχής γενομένης από τον Σεπτέμβριο του 2021 απαγορευτεί από την έκτη εβδομάδα της κύησης και έπειτα (νόμος S.B. 8).
Στον αντίποδα βέβαια υπάρχουν και δεκάδες Πολιτείες στις οποίες πρακτικά δεν θα άλλαζε τίποτα.
«Η άμβλωση θα παρέμενε νόμιμη σε περισσότερες από τις μισές Πολιτείες, αλλά όχι παράλληλα και σε πολλές από τις περιοχές των Μεσοδυτικών ΗΠΑ και του αμερικανικού Νότου», διαβάζουμε στους New York Times, με το βλέμμα στραμμένο σε όσα θα ακολουθούσαν εάν το Ανώτατο Δικαστήριο τελικώς κινηθεί κατά της ιστορικής απόφασης Roe v. Wade του 1973.
Σε μια τέτοια περίπτωση, «τα νομοθετικά σώματα σε 22 Πολιτείες είναι σχεδόν βέβαιο ότι θα απαγόρευαν ή περιόριζαν σημαντικά την πρόσβαση στη διαδικασία της άμβλωσης», συνεχίζει το άρθρο. Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο ωστόσο, πολλές γυναίκες «θα άρχιζαν να ταξιδεύουν σε άλλες Πολιτείες για τη διαδικασία» και άλλες «θα επιχειρούσαν να διακόψουν μόνες τους την κύηση κάνοντας χρήση χαπιών».
Πώς αναδιαμορφώνεται η προεκλογική μάχη
Το θέμα είναι όμως παράλληλα και πολιτικό, με την πολιτική του διάσταση μάλιστα να ενισχύεται σημαντικά ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών (midterms) που είναι προγραμματισμένο να διεξαχθούν στις ΗΠΑ τον προσεχή Νοέμβριο.
Ο λόγος για μια εκλογική αναμέτρηση που έρχεται να ξαναμοιράσει την τράπουλα κρίνοντας τις πλειοψηφίες στα δύο σώματα του Κογκρέσου (τις 435 έδρες της Βουλής των Αντιπροσώπων και 35 από τις 100 έδρες της Γερουσίας) για το υπόλοιπο μισό (2022 – 2024) της πρώτης τετραετίας Μπάιντεν.
Βάσει όσων ίσχυαν μέχρι πρότινος, η δημοτικότητα του Τζο Μπάιντεν εντός των αμερικανικών συνόρων υποχωρούσε (με το 42% των πολιτών να εγκρίνει το έργο του). Ενώ παράλληλα οι προβλέψεις διαγράφονταν δυσοίωνες και για την παράταξη των Δημοκρατικών που έβλεπε την προοπτική διατήρησης των υπέρ της (ούτως ή άλλως ισχνών – οριακών) πλειοψηφιών στο Κογκρέσο να τίθεται εν αμφιβόλω.
Με φόντο την αναζωπύρωση της «μάχης» των αμβλώσεων ωστόσο πια, κάποιοι εκτιμούν ότι οι σχετικές διαθέσεις των συντηρητικών του αμερικανικού Ανώτατου Δικαστηρίου (από τους συνολικά εννέα δικαστές, οι έξι θεωρούνται Ρεπουμπλικάνοι-συντηρητικοί και οι τρεις Δημοκρατικοί) θα μπορούσε να προκαλέσει και μια νέα συσπείρωση (γυναικών ψηφοφόρων που θεωρούνται κλειδί για το εκλογικό αποτέλεσμα, και όχι μόνο) γύρω από το Δημοκρατικό κόμμα στον δρόμο προς τις κρίσιμες κάλπες του Νοεμβρίου.
Επόμενοι κρίσιμοι σταθμοί στον δρόμο προς τον Νοέμβριο
Σημαντική σημείωση: η πλειονότητα των Αμερικανών είναι διαχρονικά τις τελευταίες δεκαετίες υπέρ του δικαιώματος στην άμβλωση, σε εθνικό – ομοσπονδιακό επίπεδο.
«Αυτή η άνευ προηγουμένου διαρροή (σ.σ. του προσχεδίου γνωμοδότησης των συντηρητικών του Ανώτατου Δικαστηρίου κατά των αμβλώσεων) έχει τη δυνατότητα να αντιστρέψει το κλίμα πολιτικά ενόψει των ενδιάμεσων εκλογών του Νοεμβρίου… αναδιαμορφώνοντας την προεκλογική μάχη Δημοκρατικών – Ρεπουμπλικάνων», σημειώνει από την πλευρά του το πρακτορείο Bloomberg, υπογραμμίζοντας μάλιστα πως εάν υπάρχει ένα θέμα που μπορεί να εκτοπίσει τις πληθωριστικές πιέσεις (τον πληθωρισμό που κινείται σε υψηλό περίπου 40 ετών πια στην άλλη άκρη του Ατλαντικού) από την κορυφή της προεκλογικής ατζέντας στις ΗΠΑ αυτήν την περίοδο, αυτό είναι το ζήτημα των αμβλώσεων. «Σχεδόν κανένα άλλο θέμα στις ΗΠΑ δεν είναι τόσο πολωτικό όσο αυτό», υπογραμμίζεται σχετικά.
Αντιδράσεις
Μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο αποκτά όμως νόημα και η ενόχληση πολλών Ρεπουμπλικάνων που θεωρούν ότι η αυτή η τελευταία διαρροή μέσω του Politico μπορεί να τους βλάψει πολιτικά στον δρόμο προς τις ενδιάμεσες εκλογές του Νοεμβρίου. Ενδεικτικές και οι αντιδράσεις πολλών φωνών που προέρχονται από το στρατόπεδο κατά των αμβλώσεων, σύμφωνα με τις οποίες η διαρροή έγινε ακριβώς ώστε να ασκηθεί δημόσια πίεση προς την πλευρά των δικαστών προκειμένου εκείνοι να μην ανατρέψουν τελικώς εκείνη την προηγούμενη απόφαση του 1973.
Η τελική απόφαση του Ανώτατου Δικαστηρίου για το θέμα αναμένεται, όπως και να έχει, πριν από τις αρχές Ιουλίου.
Η «μάχη» ωστόσο στις ΗΠΑ ήδη ξεκίνησε, και όπως φαίνεται δεν πρόκειται να περιοριστεί μόνο στις αίθουσες των δικαστηρίων.
