ΑΜΠΕ
Την άμεση αντίδραση κορυφαίων Αμερικανών νομοθετών προκαλούν οι πληροφορίες που θέλουν την κυβέρνηση Μπάιντεν να ετοιμάζεται να ζητήσει επίσημα από τον Κογκρέσο την έγκριση της πώλησης μαχητικών αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία. Την ίδια στιγμή, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ έχει ήδη ενημερώσει τις αρμόδιες επιτροπές του Κογκρέσου για την πρόθεση της πώλησης F-35 στην Ελλάδα. Υπενθυμίζεται ότι η Τουρκία είχε υποβάλει το δικό της αίτημα τον Οκτώβριο του 2021, ζητώντας να αγοράσει 40 νέα F-16 και να εκσυγχρονίσει 80 μαχητικά που ήδη διαθέτει στον στόλο της.
Οι τεχνικές συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών ολοκληρώθηκαν πρόσφατα, και πλέον εκτιμάται ότι το επίσημο αίτημα για την έγκριση της αμυντικής σύμβασης θα σταλεί το επόμενο διάστημα από το Στέιτ Ντιπάρτμεντ στην επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών, Μεβλουτ Τσαβούσογλου, θα επισκεφτεί την Ουάσιγκτον στις 18 Ιανουαρίου για να πραγματοποιήσει διμερή συνάντηση με τον Άντονι Μπλίνκεν, όπου αναμένεται ότι θα συζητηθεί μεταξύ άλλων και το θέμα των F-16.
Από την πλευρά του, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ αρνείται να τοποθετηθεί για τις τελευταίες εξελίξεις, καθώς παραμένει προσηλωμένο στη πάγια πρακτική που το θέλει να μην επιβεβαιώνει ούτε να σχολιάζει προτεινόμενες αμυντικές συμβάσεις πριν από την ολοκλήρωση της επίσημης ενημέρωσης του Κογκρέσου. Ωστόσο στο ερώτημα της ιστοσελίδας Hellas Journal για το εάν η Τουρκία συνεχίζει να βρίσκεται υπό το καθεστώς των κυρώσεων CAATSA (Νόμος για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων), εκπρόσωπος του αμερικανικού υπουργείου απάντησε ότι «οι Ηνωμένες Πολιτείες εξετάζουν και εκδικάζουν τα αιτήματα κατά περίπτωση, σύμφωνα με τον Νόμο περί Ελέγχου Εξαγωγών Όπλων, τη Σύμβαση των ΗΠΑ για την Πολιτική Μεταφοράς Όπλων και τους σχετικούς νόμους, κανονισμούς και οδηγίες».
Άμεση Αντίδραση Γερουσιαστή Μενέντεζ
Το κλίμα που επικρατεί στους διαδρόμους του Κογκρέσου αλλά και η στάση που θα τηρήσουν οι γερουσιαστές αναμένεται ότι θα παίξει σημαντικό ρόλο στην έκβαση του αιτήματος της Τουρκίας, καθώς η επιτροπή Διεθνών Σχέσεων της Γερουσίας είναι το αρμόδιο όργανο για την έγκριση των αμυντικών συμβάσεων. Επιπλέον, αξίζει να σημειωθεί ότι σε αυτή τη διαδικασία ο γερουσιαστής Ρόμπερτ Μενέντεζ διαθέτει το δικαίωμα βέτο που του δίνεται λόγω της θέσης που κατέχει ως πρόεδρος της επιτροπής.
Οι τελευταίες εξελίξεις οδήγησαν στην άμεση αντίδραση του Αμερικανού γερουσιαστή, ο οποίος δεσμεύτηκε για μια ακόμα φορά ότι θα συνεχίσει να εμποδίζει τη μεταφορά των πολεμικών αεροσκαφών έως ότου η Τουρκία αρχίσει να σέβεται τα ανθρώπινα δικαιώματα και σταματήσει να απειλεί τους περιφερειακούς συμμάχους των ΗΠΑ. Ο πρόεδρος της επιτροπής Διεθνών Σχέσεων έβαλε στο στόχαστρο τον πρόεδρο Ερντογάν, λέγοντας ότι υπονομεύει το Διεθνές Δίκαιο, αγνοεί τα ανθρώπινα δικαιώματα και τους δημοκρατικούς κανόνες και επιδεικνύει αποσταθεροποιητική συμπεριφορά τόσο εντός της Τουρκίας όσο και εναντίον συμμάχων του ΝΑΤΟ.
Αναφερόμενος στις προϋποθέσεις που βάζει για την άρση των αντιρρήσεων του στην πρόταση της κυβέρνησης Μπάιντεν, ο γερουσιαστής Μενέντεζ είπε ότι «μέχρι ο Ερντογάν να σταματήσει τις απειλές του, να βελτιώσει το ιστορικό του για τα ανθρώπινα δικαιώματα στο εσωτερικό – συμπεριλαμβανομένης της απελευθέρωσης των δημοσιογράφων και των πολιτικών αντιπάλων – και να αρχίσει να ενεργεί όπως θα έπρεπε ένας έμπιστος σύμμαχος, δεν θα εγκρίνω αυτή την πώληση».
Πολιτικοί αναλυτές που μίλησαν στο πρακτορείο Reuters εκτιμούν ότι είναι απίθανο το Κογκρέσο να δώσει το πράσινο φως για την πώληση των F-16 πριν η Τουρκία επικυρώσει την ένταξη της Σουηδίας και της Φινλανδίας στο ΝΑΤΟ. Στην ίδια γραμμή κινείται και το Politico, το οποίο επισημαίνει ότι η προοπτική της πώλησης μαχητικών στην Τουρκία έχει εκνευρίσει ορισμένους κορυφαίους νομοθέτες στο ίδιο το κόμμα του Μπάιντεν, οι οποίοι λένε ότι ανησυχούν για την χρονοτριβή που προκαλεί η Άγκυρα στην επέκταση του ΝΑΤΟ, τις παραβιάσεις του ελληνικού εναέριου χώρου, και την στροφή της Τουρκίας προς τον αυταρχισμό.
Κρις Πάπας: Παράβαση των Κυρώσεων CAATSA
Tην αντίθεσή του στην πώληση νέων αεροσκαφών F-16 στην Τουρκία εξέφρασε και ο νέος συμπρόεδρος της ομάδας στο Κογκρέσο για τα ελληνικά θέματα, Κρις Πάπας. Ο Δημοκρατικός βουλευτής υπενθυμίζει ότι από τη στιγμή που εξέφρασε τις επιφυλάξεις του πριν από ένα χρόνο, η Τουρκία όχι μόνο δεν έχει αλλάξει συμπεριφορά, αλλά αντιθέτως έχει κλιμακώσει την ρητορική και τις ενέργειες της.
Όπως τόνισε χαρακτηριστικά, «πριν από περισσότερο από ένα χρόνο, εξέφρασα τις ανησυχίες μου στην κυβέρνηση Μπάιντεν για την πιθανή πώληση νέων μαχητικών αεροσκαφών F-16 και άλλων όπλων στην κυβέρνηση Ερντογάν. Από τότε, η συμπεριφορά και η ρητορική της Τουρκίας έχουν αυξήσει τις ανησυχίες για τυχόν πιθανές πωλήσεις στην Τουρκία. Όχι μόνο η Τουρκία συνεχίζει να παραβιάζει τον Νόμο για την Αντιμετώπιση των Αντιπάλων της Αμερικής μέσω Κυρώσεων (CAATSA), αλλά έχει απειλήσει και με περαιτέρω παραβιάσεις. Η Τουρκία ανέστειλε επίσης αδικαιολόγητα την ένταξη της Φινλανδίας και της Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, πραγματοποίησε ρεκόρ μη εξουσιοδοτημένων εισβολών με στρατιωτικά αεροσκάφη πάνω από το ελληνικό έδαφος και τον εθνικό εναέριο χώρο και απειλεί συνεχώς την Ελλάδα με πόλεμο».
Ο κ. Πάπας υποστηρίζει ότι η συγκεκριμένη πώληση συνιστά παραβίαση των κυρώσεων του Νόμου CAATSA, λέγοντας ότι «μέχρι να αντιμετωπιστούν οι ανησυχίες που εξέφρασα και οι ανησυχίες που προέκυψαν από τις επακόλουθες τουρκικές ενέργειες, θα συνεχίσω να εργάζομαι για να αποτρέψω τα F-16 ή οποιοδήποτε άλλο αμερικανικό όπλο να πέσουν στα χέρια του Ερντογάν. Αυτή η πώληση δεν πρέπει να προχωρήσει και θα αντιταχθώ σε οποιοδήποτε σχέδιο που θα υποβληθεί ενώπιον του Κογκρέσου».
