Γιώργος Γεωργακόπουλος
Τις πληγές του μετρά το Καζακστάν ύστερα από σχεδόν μια εβδομάδα ταραχών που άφησαν πίσω τους δεκάδες (αν όχι και εκατοντάδες) νεκρούς, στην πόλη Αλμάτι, μια χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης και χιλιάδες ξένους στρατιώτες, κυρίως Ρώσοι, να αναλαμβάνουν να θωρακίσουν τη δημόσια τάξη.
Ο αέρας στην παγωμένη μεγαλούπολη του Καζακστάν, που πριν μερικά χρόνια στερήθηκε του προνομίου τού να είναι η πρωτεύουσα της χώρας, την Παρασκευή έχει πολύ βαριά μυρωδιά. Κι αυτό δεν είναι μόνο από το μπαρούτι και τον καπνό των προηγούμενων ημερών αλλά και από τον απροσδιόριστο αριθμό νεκρών τόσο μεταξύ των διαδηλωτών όσο και των εγχώριων δυνάμεων ασφαλείας.
Την Πέμπτη άρχισαν να προσγειώνονται δεκάδες ρωσικά μεταγωγικά αεροπλάνα φέρνοντας στρατιώτες από τη Ρωσία και άλλες τέσσερις πρώην σοβιετικές χώρες κατόπιν σχετικής έκκλησης του Καζάκου προέδρου Καζίμ Τοκάγιεφ.
Σύμφωνα με το ρωσικό πρακτορείο Ίντερφαξ, που επικαλείται το υπουργείο Αμύνης στη Μόσχα, έως την Παρασκευή το μεσημέρι έχουν καταφθάσει στο Καζακστάν πάνω από 70 μεταγωγικά της ρωσικής αεροπορίας με στρατιώτες και πολεμικό υλικό.
Ήδη οι Ρώσοι έχουν αναλάβει τον έλεγχο του αεροδρομίου του Αλμάτι, σύμφωνα με ρωσικές πηγές.
Ο πρόεδρος του Καζακστάν δήλωσε την Παρασκευή ότι επικρατεί πλέον ησυχία… καθ’ άπασαν την επικράτειαν, αλλά και πάλι το πρωί αναφέρθηκαν αρκετοί πυροβολισμοί στο Αλμάτι, σύμφωνα με ξένους ρεπόρτερ. Ήταν σοκαριστική η παραδοχή του προέδρου ότι έδωσε εντολής στις ένοπλες δυνάμεις: «Πυροβολείτε χωρίς προειδοποίηση, έχουμε να κάνουμε με τρομοκράτες».
Πέρα από τους νεκρούς και τις τεράστιες ζημιές σε κτήρια και οχήματα στην πόλη, έχουν καταγραφεί εκατοντάδες τραυματισμοί και χιλιάδες συλλήψεις πολιτών.
Η στάση που ξεκίνησε από μια πετρελαιοπαραγωγό επαρχία στην ένατη μεγαλύτερη χώρα του κόσμου οδήγησε στην πτώση της κυβέρνησης (που ορίζει ο πρόεδρος) και είχε ως αφορμή την άρση του πλαφόν στις τιμές του υγραερίου. Ωστόσο γρήγορα γενικεύτηκε μεταξύ του επί δεκαετίες καταπιεσμένου πληθυσμού, κυρίως στο Αλμάτι, με σφοδρές συγκρούσεις που παραπέμπουν σε εξέγερση.
Ως πρώην σοβιετική χώρα που έζησε επί τρεις δεκαετίες κάτω από τη σιδηρά πυγμή του τέως προέδρου Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγιεφ, το Καζακστάν δεν διαθέτει αξιόπιστη αντιπολίτευση που να μπορεί να αμφισβητήσει το καθεστώς της Νουρσουλτάν, της πρωτεύουσας που φέρει το όνομα του Ναζαρμπάγιεφ προς τιμήν του – εκείνος άλλωστε την έκτισε, δίνοντάς της τότε το όνομα Αστανά.
Σύμφωνα με Βρετανούς παρατηρητές, η στάση στο Αλμάτι οφείλεται εν μέρει και σε σοβαρές πολιτικές διαμάχες εντός του ίδιου του καθεστώτος, που εμφάνισε για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας τριγμούς. Οι επόμενες κινήσεις του προέδρου θα έχουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον, με δεδομένο ότι πολλές ξένες δυνάμεις έδειξαν ότι παρακολουθούν πολύ στενά τις εξελίξεις.
Ήδη η Ρωσία έχει κατηγορήσει την Ουάσιγκτον ότι υποκινεί τις ταραχές, η εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου Τζεν Ψάκι γέλασε με τις κατηγορίες διαψεύδοντάς τις, η Τουρκία έσπευσε να δηλώσει τη συμπαράστασή της στον φίλο καζακικό λαό, και η Κίνα τόνισε τη σημασία της σταθερότητας στον δυτικό της γείτονα…
Το Καζακστάν δεν είναι όπως το Κιργιστάν, όπου έναν χρόνο πριν είχαν σημειωθεί αντίστοιχες ταραχές χωρίς κανείς να δείξει μεγάλο ενδιαφέρον… Το Καζακστάν έχει ακόμη και ρωσικό κοσμοδρόμιο, πλούσιες πλουτοπαραγωγικές πηγές, καθώς και θέση μεταξύ Κίνας και Ρωσίας, άρα είναι πολύτιμο γεωστρατηγικά για όλους.
Με πληροφορίες από Reuters, Interfax, Al Jazeera
