Δύο χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία με αρχικό στόχο την αλλαγή του καθεστώτος στο Κίεβο και την απόσπαση σημαντικών εδαφών από την πάλαι ποτέ σοβιετική δημοκρατία, η ρωσική οικονομία επιβιώνει των διεθνών κυρώσεων χάρη στις τεράστιες δαπάνες του κράτους στην πολεμική προσπάθεια, και τυχόν ολοκλήρωση του πολέμου μπορεί να αποδειχθεί καταστροφική γι΄ αυτήν, είτε λήξει με ήττα είτε με νίκη.
Oπως επισημαίνει o καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ Ρενό Φουκάρ σε άρθρο του που δημοσιεύεται στη βρετανική ιστοσελίδα επιστημονικών αναρτήσεων The Conversation, η οικονομία της Ρωσίας είναι πλέον τόσο εξαρτημένη από τον πόλεμο στην Ουκρανία, ώστε να επιθυμεί τη συνέχισή του και να ανησυχεί μήπως λήξει, ανεξαρτήτως του αποτελέσματός του.
Οι κυρώσεις της Δύσης έχουν καταφέρει ένα σημαντικό πλήγμα στη ρωσική οικονομία, αλλάζοντας σε κρίσιμο βαθμό τη λειτουργία της που πλέον έχει στραφεί σε μεγάλο βαθμό στην πολεμική προσπάθεια θυμίζοντας εποχές Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Λόγω των κυρώσεων η οικονομία της Ρωσίας είναι 7% κάτω από τις προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου πριν τον πόλεμο, ενώ περιουσιακά στοιχεία αξίας 260 δις. ευρώ της κεντρικής τράπεζας της Ρωσίας έχουν δεσμευθεί και έχει τεθεί ανώτατο όριο 60 δολαρίων το βαρέλι στο ρωσικό πετρέλαιο.
Ομως η ρωσική οικονομία κάθε άλλο παρά καταρρέει: Ενώ η Μεγάλη Βρετανία θα έχει κατά το ΔΝΤ ανάπτυξη 0,6% φέτος και η Ευρωπαϊκή Ενωση 0.9%, η οικονομία της Ρωσίας προβλέπεται να αναπτυχθεί κατά 2,6%, με το έλλειμμα του προϋπολογισμού της κάτω από 1% του ακαθάριστου εθνικού προϊόντος.
Οι κεφαλαιακοί έλεγχοι (τα γνωστά μας capital controls) και τα πολύ υψηλά επιτόκια δανεισμού (16%) έχουν συγκρατήσει τις εξαγωγές συναλλάγματος και τον πληθωρισμό, ενώ το ρωσικό πετρέλαιο εξακολουθεί να ρέει μέσω τρίτων χωρών στις δυτικές οικονομίες με πολύ καλές τιμές για τους Ρώσους.
Η ανησυχία
Εκείνο όμως που ανησυχεί τη ρωσική οικονομία είναι τυχόν τέλος του πολέμου στην Ουκρανία.
Για πολύ καιρό, η οικονομία της Ρωσίας δεν ήταν ποικιλόμορφη, καθώς βασιζόταν σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές φυσικών πόρων όπως το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Ενας σημαντικός λόγος για τα σχετικά υψηλά έσοδα της ρωσικής κυβέρνησης σήμερα είναι ακριβώς ότι ο πόλεμος οδήγησε σε υψηλές τιμές ενέργειας.
Οι δημόσιες δαπάνες της Ρωσίας βρίσκονται σε πρωτοφανή επίπεδα και περίπου το 40% του κρατικού προϋπολογισμού δαπανάται για τον πόλεμο, τον οποίον μάλιστα η Μόσχα δεν αποκαλεί καν «πόλεμο», παρά «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Οι συνολικές στρατιωτικές δαπάνες αναμένεται να φτάσουν πάνω από το 10% του ΑΕΠ για το έτος 2023.
Οι στρατιωτικοί μισθοί, τα πυρομαχικά, τα τανκς, τα αεροπλάνα και οι αποζημιώσεις για νεκρούς και τραυματίες στρατιώτες, όλα συμβάλλουν στα στοιχεία του ΑΕΠ. Με απλά λόγια, ο πόλεμος κατά της Ουκρανίας είναι πλέον ο κύριος μοχλός της οικονομικής ανάπτυξης της Ρωσίας, τονίζει ο καθηγητής Ρενό Φουκάρ.
Πρόκειται μάλιστα για πόλεμος που η Ρωσία δεν έχει καν την… πολυτέλεια να κερδίσει. Το κόστος της ανοικοδόμησης και της διατήρησης της ασφάλειας σε μια κατακτημένη Ουκρανία θα ήταν πολύ μεγάλο και μια απομονωμένη Ρωσία θα μπορούσε στην καλύτερη περίπτωση να ελπίζει ότι θα γίνει ένας μικρότερος εταίρος που θα εξαρτάται πλήρως από την Κίνα.
Τεράστιο κόστος
Σε ένα πλαίσιο κατάρρευσης υποδομών και αυξανόμενων κοινωνικών αναταραχών στη Ρωσία, το προβλεπόμενο κόστος για την ανοικοδόμηση των κατεχόμενων εδαφών της Ουκρανίας είναι ήδη τεράστιο.
Ενα παρατεταμένο αδιέξοδο μπορεί να είναι η μόνη λύση για τη Ρωσία για να αποφύγει την πλήρη οικονομική κατάρρευση. Εχοντας μεταμορφώσει τη μικρή βιομηχανία που έπρεπε να επικεντρωθεί στην πολεμική προσπάθεια και με το πρόβλημα της έλλειψης εργατικού δυναμικού που επιδεινώθηκε από εκατοντάδες χιλιάδες θύματα πολέμου και μια τεράστια διαρροή επιστημόνων και καταρτισμένων ανθρώπων στο εξωτερικό, η χώρα θα δυσκολευόταν να βρει μια νέα κατεύθυνση για την οικονομία της.
Τριάντα πέντε χρόνια μετά την πτώση του τείχους του Βερολίνου, κατέστη σαφές ότι η πλούσια σε πόρους Ρωσία έχει γίνει πολύ φτωχότερη από τους πρώην σοβιετικούς γείτονές της όπως η Εσθονία, η Λετονία, η Πολωνία και η Ουγγαρία, που ακολούθησαν την οδό της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.
Το ρωσικό καθεστώς δεν έχει κανένα κίνητρο να τερματίσει τον πόλεμο και να αντιμετωπίσει αυτού του είδους την οικονομική πραγματικότητα. Αρα δεν έχει την πολυτέλεια να κερδίσει τον πόλεμο, ούτε φυσικά να τον χάσει.
Η οικονομία της Ρωσίας είναι πλέον εξ ολοκλήρου προσανατολισμένη στη συνέχιση μιας μακράς και ολοένα πιο θανατηφόρας σύγκρουσης, καταλήγει ο καθηγητής του Πανεπιστημίου του Λάνκαστερ στη Μεγάλη Βρετανία.
Πηγή: The Conversation
