Η φρικτή επίθεση της Χαμάς και η καταστροφική απάντηση του Ισραήλ καθόρισαν τη χρονιά. Η αντεπίθεση της Ουκρανίας παρέλυσε. Ο πληθωρισμός ανησυχεί τις χρηματοπιστωτικές αγορές προτού οι μεγάλες κεντρικές τράπεζες καταφέρουν να ανακτήσουν τον έλεγχο. Μια τραπεζική κρίση περιορίστηκε, αλλά η Credit Suisse και η Silicon Valley Bank κατάρρευσαν. Η τεχνητή νοημοσύνη ήταν απίστευτη και η πιο σημαντική εταιρεία της τεχνολογίας συγκλονίστηκε από μια μάχη απόκτησης του ελέγχου. Αυτά αποτέλεσαν τα μεγάλα γεγονότα του 2023.
Ιανουάριος
Ο Λούλα κέρδισε τον Μπολσονάρο στη Βραζιλία
«Η Βραζιλία επέστρεψε», διαμήνυσε ο Αριστερός ηγέτης Λουίς Ινάσιο Λούλα ντα Σίλβα, αφού κέρδισε την προεδρία της χώρας για τρίτη φορά. Αλλά λίγες μέρες μετά την ορκωμοσία του Λούλα τον Ιανουάριο, οι σκληροί υποστηρικτές του ακροδεξιού προκατόχου του Ζαΐρ Μπολσονάρο είχαν επίσης επιστρέψει, εισβάλλοντας στο Κογκρέσο της χώρας δείχνοντας πόσο πολωμένη έχει γίνει η χώρα. Την πρώτη εβδομάδα της θητείας του, ο Λούλα, τον οποίο κάποτε ο Μπαράκ Ομπάμα αποκαλούσε τον «πιο δημοφιλή πολιτικό στη Γη», πίεσε να σταματήσει η αποψίλωση των δασών του Αμαζονίου και να γίνει η Βραζιλία πράσινη υπερδύναμη. Αλλά η επίπληξή του προς τις ΗΠΑ για την «ενθάρρυνση» του πολέμου στην Ουκρανία ανέδειξε μια άλλη από τις αγαπημένες του αιτίες: ότι ο αναπτυσσόμενος κόσμος δεν θα προωθηθεί ποτέ από τη Δύση.
Φεβρουάριος
Ο σεισμός προκαλεί το θάνατο 60.000 ανθρώπων σε Τουρκία και Συρία
Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν αντιμετώπισε μια σπάνια δημόσια επίπληξη για την απάντηση της κυβέρνησής του σε έναν από τους πιο φονικούς σεισμούς του 21ου αιώνα, ο οποίος κατέστρεψε περιοχές του νότου της χώρας στις 6 Φεβρουαρίου. Ο σεισμός, ο οποίος προκάλεσε το θάνατο σε σχεδόν 51.000 ανθρώπους στην Τουρκία και περίπου 9.000 στη βόρεια Συρία, έγινε λίγους μήνες πριν από τις κρίσιμες εκλογές. Όμως, ενώ οι πολιτικοί μηχανικοί κατηγόρησαν τις κακές κατασκευαστικές πρακτικές και την ανεπαρκή επιβολή του οικοδομικού κώδικα για την τεράστια κλίμακα της καταστροφής, ο Ερντογάν κέρδισε τελικά τη νίκη αφού η κυβέρνησή του προέβη σε πλημμύρα μέτρων τόνωσης.
Μάρτιος
Τραπεζική κρίση με κατάρρευση των SVB και Credit Suisse
Το πρώτο «θύμα» στη χειρότερη τραπεζική κρίση από το 2008 ήταν η Silvergate με έδρα το Σαν Ντιέγκο, η οποία τερμάτισε τις δραστηριότητές της στις 8 Μαρτίου εν μέσω αναστάτωσης στην αγορά κρυπτονομισμάτων. Την ίδια μέρα, η Silicon Valley Bank της Δυτικής Ακτής ρευστοποίησε μέρος του χαρτοφυλακίου χρεογράφων της με ζημία 1,8 δισ. δολαρίων, μετά από τις επιτοκιακές αυξήσεις της Federal Reserve. Στη συνέχεια, οι καταθέτες απέσυραν 42 δισ. δολάρια από την SVB και στις 10 Μαρτίου κατασχέθηκαν από την κυβέρνηση των ΗΠΑ. Με την εμπιστοσύνη σε όλο τον κλάδο να έχει καταρρεύσει, η Signature Bank της Νέας Υόρκης βρέθησε σε κλοιό πιέσεων. Στην Ευρώπη, οι μετοχές και τα ομόλογα της Credit Suisse βούλιαξαν και η ελβετική κυβέρνηση προχώρησε γρήγορα σε συμφωνία με την UBS, δημιουργώντας μια τράπεζα της οποίας τα περιουσιακά στοιχεία υπερβαίνουν τα περιουσιακά στοιχεία ολόκληρης της οικονομίας της χώρας.
Απρίλιος
Ο Τραμπ είναι ο πρώτος πρώην πρόεδρος των ΗΠΑ που κατηγορείται
Ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε ο πρώτος πρώην πρόεδρος στην ιστορία των ΗΠΑ που κατηγορήθηκε, εμφανιζόμενος σε δικαστήριο του Μανχάταν για να δηλώσει αθώος στην πρώτη από μία σειρά 91 ποινικών διώξεων εναντίον του. Η υπόθεση της Νέας Υόρκης αφορά την παραποίηση επιχειρηματικών αρχείων, αλλά ο Τραμπ αντιμετωπίζει επίσης μια ομοσπονδιακή υπόθεση στη Φλόριντα που συνδέεται με τον λάθος χειρισμό απόρρητων εγγράφων, άλλη στην Ουάσιγκτον σχετικά με τον ρόλο του στην ανατροπή του εκλογικού αποτελέσματος του 2020 και μια υπόθεση για συνωμοσία στη Γεωργία. Παρ΄όλα αυτά, ο Τραμπ παραμένει το συντριπτικό φαβορί για να κερδίσει την προεδρική υποψηφιότητα των Ρεπουμπλικάνων.
Μάιος
Οι συγγραφείς του Χόλιγουντ απεργούν για τις αμοιβές τους
Όταν οι συγγραφείς του Χόλιγουντ άρχισαν τις κινητοποιήσεις τους το Μάιο, η πιο ηχηρή απαίτησή τους ήταν να ανακαλέσουν τις πρακτικές αμοιβής που εισήγαγε η Netflix. Όμως, μέσα σε λίγες εβδομάδες, το επίκεντρό των απαιτήσεών τους μετατοπίστηκε σε μια άλλη απειλή: την τεχνητή νοημοσύνη. Μέχρι τον Ιούλιο, το σωματείο SAG-Aftra που αντιπροσωπεύει 160.000 ηθοποιούς είχε ενταχθεί στους σεναριογράφους με τις εργασίες σε ταινίες και τηλεοπτικές εκπομπές να έχουν σταματήσει. Τελικά τα συνδικάτα εξασφάλισαν σημαντικές αυξήσεις στους μισθούς και καλύτερα δικαιώματα, ανοίγοντας νέους δρόμους στην εργατική νομοθεσία των ΗΠΑ σχετικά με την τεχνητή νοημοσύνη.
Ιούνιος
Η πτώση του Crispin Odey
Το Odey Asset Management ήταν ένα από τα τελευταία προπύργια μιας περασμένης εποχής του Σίτι του Λονδίνου. Ιδρυθέν από τον Crispin Odey το 1991, το hedge fund ήταν γνωστό για την πρόσληψη «κοριτσιών», ενώ ορισμένοι διαχειριστές κεφαλαίων έφερναν κυνηγετικά όπλα στο γραφείο πριν ξεκινήσουν για ταξίδια σκοποβολής το Σαββατοκύριακο. Τον Ιούνιο, οι FT δημοσίευσαν μια έρευνα που περιέγραφε λεπτομερώς τους ισχυρισμούς για σεξουαλική επίθεση και παρενόχληση από 13 γυναίκες εναντίον της Odey, βυθίζοντας την εταιρεία σε κρίση. Ο Odey, ο οποίος αρνήθηκε σθεναρά τους ισχυρισμούς, αποπέμφθηκε, ενώ οι τραπεζικοί εταίροι διέκοψαν τους δεσμούς τους με την εταιρεία. Ο Odey τελεί υπό έρευνα από την Αρχή Οικονομικής Συμπεριφοράς και μια πολιτική υπόθεση από τουλάχιστον δύο από τις γυναίκες. Επί του παρόντος, η Odey Asset Management παραμένει κλειστή.
Ιούλιος
Ο πληθωρισμός στις ΗΠΑ σε σημείο καμπής
Ο πληθωρισμός των ΗΠΑ έφθασε σε σημείο καμπής το καλοκαίρι – αν και οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής δίσταζαν να το αναγνωρίσουν. Τα στοιχεία του Ιουνίου, που δημοσιεύθηκαν τον Ιούλιο, έδειξαν απότομη πτώση στο 3%. Χρειάστηκε μέχρι τον Δεκέμβριο για να παραδεχτεί η Φέντεραλ Ριζέρβ ότι έχει ολοκληρώσει την πολιτική σύσφιξης, μετά από 11 αυξήσεις επιτοκίων που έφεραν το επιτόκιο αναφοράς στο υψηλό 22 ετών του 5,25-5,5%. Ο πρόεδρος της Fed, Τζερόμ Πάουελ, έχει πλέον μετατοπίσει τη συζήτηση προς το χρονοδιάγραμμα και το μέγεθος των μειώσεων των επιτοκίων. Τώρα οι απόψεις για τις μειώσεις επιτοκίων διίστανται, άλλοι τις βλέπουν σύντομα ακόμη και στο πρώτο τρίμηνο του 2024 και άλλοι από τον Ιούνιο και μετά.
Αύγουστος
Ο αρχηγός της Wagner, o Πριγκόζιν, πεθαίνει σε αεροπορικό δυστύχημα
Το ιδιωτικό τζετ του Γεβγκένι Πριγκόζιν συνετρίβη αφότου η Wagner, η ομάδα μισθοφόρων του, οργάνωσε μια ανεπιτυχή ανταρσία εναντίον του Βλαντιμίρ Πούτιν. Πρώην τροφοδότης του Κρεμλίνου γνωστός ως «σεφ του Πούτιν», ο Πριγκόζιν είχε παροτρύνει τον Ρώσο πρόεδρο να εντείνει την εισβολή του στην Ουκρανία. Η μετέωρη άνοδός του, με την υποστήριξη ενός στρατού 50.000 καταδίκων, τον έφερε σε άμεση σύγκρουση με το υπουργείο Άμυνας της Ρωσίας, το οποίο κατηγόρησε για ανικανότητα και διαφθορά. Για μήνες, ο Πούτιν φαινόταν να ανέχεται τη διχόνοια. «Έκανε σοβαρά λάθη στη ζωή του. Αλλά είχε αποτελέσματα», είπε ο Πούτιν. Αλλά αφού ο Πριγκόζιν επιχείρησε πορεία προς τη Μόσχα τον Ιούνιο, την πρώτη απόπειρα πραξικοπήματος της Ρωσίας εδώ και τρεις δεκαετίες, οι μέρες του Βάγκνερ ήταν μετρημένες.
Σεπτέμβριος
Συγκρούσεις Καναδά και Ινδίας για τη δολοφονία Σιχ αυτονομιστή
Ο Καναδός πρωθυπουργός Τζάστιν Τριντό αποκάλυψε ότι η χώρα του ερευνούσε εάν Ινδοί «πράκτορες» βρίσκονταν πίσω από τη δολοφονία του Χάρντιπ Σινγκ Νιτζάρ, ενός αυτονομιστή των Σιχ, σε προάστιο του Βανκούβερ. Η Ινδία κατήγγειλε τον ισχυρισμό ως «παράλογο» και απέλασε τους περισσότερους διπλωμάτες της Οτάβα από το Νέο Δελχί. Λίγο αργότερα, εισαγγελείς των ΗΠΑ κατηγόρησαν ανώνυμο κυβερνητικό αξιωματούχο της Ινδίας ότι ενορχήστρωσε τη δολοφονία ενός δεύτερου αυτονομιστή των Σιχ, του Γκουρπατγουάντ Σινγκ Παννούν, σε μια συνωμοσία που ματαιώθηκε. Τα περιστατικά έχουν δημιουργήσει το φάντασμα μιας Ινδίας τόσο σίγουρης για τη δύναμή της που μπορεί να πραγματοποιεί στοχευμένες δολοφονίες στο εξωτερικό. Η κυβέρνηση του Ναρέντρα Μόντι δεσμεύθηκε να διερευνήσει την υπόθεση και ότι «θα λάβει τα απαραίτητα μέτρα».
Οκτώβριος
Η επίθεση της Χαμάς στο Ισραήλ
Τη στιγμή που οι μαχητές της Χαμάς παραβίασαν τα φράγματα ασφαλείας γύρω από τη Γάζα στις 7 Οκτωβρίου και εξαπέλυσαν επίθεση στο νότιο Ισραήλ, προκάλεσαν μια αλυσίδα καταστροφικών γεγονότων. Περίπου 1.200 άνθρωποι σκοτώθηκαν στην επίθεση και 240 άμαχοι και στρατιώτες πιάστηκαν όμηροι, σύμφωνα με Ισραηλινούς αξιωματούχους, καθιστώντας τη τη χειρότερη επίθεση στο εσωτερικό του Ισραήλ από την ίδρυση του κράτους πριν από 75 χρόνια. Το Ισραήλ απάντησε με μια άγρια αεροπορική και χερσαία επίθεση στη Γάζα που ελέγχεται από τη Χαμάς, σκοτώνοντας περισσότερους από 20.000 ανθρώπους στον ανελέητο βομβαρδισμό της λωρίδας, σύμφωνα με Παλαιστίνιους αξιωματούχους. Περισσότερο από το 80% των 2,3 εκατομμυρίων κατοίκων της Γάζας έχουν αναγκαστεί να εγκαταλείψουν τα σπίτια τους, ενώ μια καταστροφική ανθρωπιστική κρίση εκτυλίσσεται στον θύλακα καθώς υφίσταται σοβαρές ελλείψεις σε τρόφιμα, νερό, καύσιμα και φάρμακα.
Νοέμβριος
Ο Άλτμαν εκδιώχθηκε από την OpenAI για να επιστρέψει ξανά
Σε μια εβδομάδα που συγκλόνισε τη Silicon Valley, ο Σαμ Άλτμαν, το αφεντικό της πιο διάσημης εταιρείας τεχνητής νοημοσύνης στον κόσμο, εκδιώχθηκε πρώτα από τη θέση του διευθύνοντος συμβούλου και μετά επανήλθε, σε μια δραματική μάχη για την εξουσία. Η OpenAI είχε προηγουμένως γνωρίσει ένα εκπληκτικό 2023, με την αποτίμησή της να ξεπερνά τα 80 δισ. δολάρια και λανσάροντας την τελευταία έκδοση του ισχυρού chatbot ChatGPT. Η αποπομπή του Άλτμαν παραμένει υπό τη σκιά του μυστηρίου, με το διοικητικό συμβούλιο να δηλώνει μόνο ότι «δεν ήταν ειλικρινής». Αλλά μετά από πίεση από επενδυτές, συμπεριλαμβανομένης της Microsoft και μια εξέγερση του προσωπικού, ο Άλτμαν επέστρεψε.
Δεκέμβριος
Η COP28 ολοκληρώνεται με κατώτερη των προσδοκιών συμφωνία για το κλίμα
«Η διόρθωση πορείας που χρειάζεται δεν έχει εξασφαλιστεί», είπε η εκπρόσωπος Σαμόα Αν Ράσμουσεν, λίγα λεπτά αφότου ο πρόεδρος της COP28, Σουλτάνος αλ-Τζάμπερ σηματοδότησε το τέλος της διάσκεψης στο Ντουμπάι και υποσχέθηκε την αρχή του τέλους της εποχής καυσίμων. Η αποφασιστικότητα της Σαουδικής Αραβίας να συνεχίσει να αντλεί πετρέλαιο απειλούσε πάντα τις πιθανότητες μιας συμφωνίας για τον τερματισμό νέων προγραμμάτων ορυκτών καυσίμων. Έτσι, η δέσμευση να ξεκινήσει τουλάχιστον μια μετάβαση από το πετρέλαιο, το φυσικό αέριο και τον άνθρακα, που επιτεύχθηκε τα ξημερώματα της 13ης Δεκεμβρίου, ήταν περισσότερο από την αναμενόμενη. Την επόμενη μέρα, οι επιστήμονες κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η ασταθής συμφωνία δεν είναι σε θέση να ανταποκριθεί στο στόχο του Τζάμπερ να διατηρήσει την υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5 C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα.
Πηγή: Financial Times
