Σε μία αιχμηρή ομιλία του ο Τσακ Σούμερ, επικεφαλής της πλειοψηφίας στη Γερουσία των ΗΠΑ και ο πλέον υψηλόβαθμος εκλεγμένος Αμερικανός Εβραίος αξιωματούχος, ζήτησε να διεξαχθούν βουλευτικές εκλογές στο Ισραήλ.
Προειδοποίησε ότι η χώρα κινδυνεύει να γίνει διεθνής «παρίας», αν δεν αλλάξει πορεία στη στρατιωτική της εκστρατεία στη Γάζα και αν δεν υιοθετήσει τη λύση των δύο κρατών.
Ο Σούμερ αναγνώρισε τον Νετανιάχου ως ένα από τα εμπόδια για την ειρήνη, κάτι που θεωρήθηκε τόσο στην Ουάσιγκτον όσο και στο Ισραήλ ως αξιοσημείωτη αλλαγή όχι μόνο για τον ίδιο τον γερουσιαστή προσωπικά, αλλά και για την πολιτική των ΗΠΑ συνολικά.
Ηταν ακόμη μία ένδειξη της απογοήτευσης των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ, οι οποίοι φοβούνται ότι ο πόλεμος στη Γάζα και το πλήθος των νεκρών θα μπορούσαν να στερήσουν από τον πρόεδρο Τζο Μπάιντεν κρίσιμες ψήφους τον Νοέμβριο.
Τη στάση της Ουάσιγκτον σχετικά με την ανάγκη αύξησης της ανθρωπιστικής βοήθειας προς τη Γάζα και τη μεταπολεμική κατάσταση στον παλαιστινιακό θύλακο αναμένεται να επαναλάβει ο επικεφαλής της αμερικανικής διπλωματίας Αντονι Μπλίνκεν, σε νέα επίσημη επίσκεψή του στη Μέση Ανατολή αυτή την εβδομάδα.
Εν τω μεταξύ, ο Νετανιάχου και το κόμμα του (το Λικούντ) κάλεσαν τον Σούμερ να επιστρέψει στη «γραμμή», ενώ τόνισαν ότι το Ισραήλ «δεν είναι μπανανία».
Στη συνέχεια, ο πρωθυπουργός δήλωσε, απευθυνόμενος στο υπουργικό συμβούλιο, ότι «καμία διεθνής πίεση δεν θα σταματήσει το Ισραήλ» από το να επιτύχει τους πολεμικούς του στόχους.
«Αν σταματήσουμε τον πόλεμο τώρα, πριν πετύχουμε όλους τους στόχους του, το Ισραήλ θα έχει χάσει, και αυτό δεν θα το επιτρέψουμε», πρόσθεσε.
Παρά τις έντονες αντιδράσεις που προκάλεσε πάντως, η έκκληση του Σούμερ δεν αποτέλεσε κεραυνό εν αιθρία στο Ισραήλ.
Ο Νετανιάχου και ο στενός του κύκλος εξετάζουν ήδη το ενδεχόμενο να προκηρύξουν πρόωρες εκλογές, αν και όχι για τους λόγους που ανέφερε ο Αμερικανός γερουσιαστής.
Κίνδυνος κατάρρευσης της κυβέρνησης
Διαδήλωση διαμαρτυρίας στο Τελ Αβίβ με αίτημα την άμεση επίτευξη συμφωνίας εκεχειρίας για την απελευθέρωση των ομήρων (φωτογραφία από Reuters).
Τη στιγμή που ο Νετανιάχου προσπαθεί να παραμείνει στην εξουσία, η κυβέρνηση εθνικής ενότητας της οποίας ηγείται κλονίζεται από διχαστικές τάσεις ως προς την κατεύθυνση του Ισραήλ στον πόλεμο.
Οι πολιτικοί της αντιπολίτευσης που προσχώρησαν στο πολεμικό υπουργικό συμβούλιο πιέζουν εδώ και καιρό για συμφωνία με τη Χαμάς, που θα εξασφαλίσει την επιστροφή των υπόλοιπων Ισραηλινών ομήρων, οι οποίοι εξακολουθούν να κρατούνται στη Γάζα.
Αντίθετα, οι βουλευτές του Λικούντ, όπως και οι ακροδεξιοί και οι θρησκευτικοί εθνικιστές του συνασπισμού του πιέζουν να διατηρηθούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις σε πλήρη ισχύ μέχρι να εξαλειφθεί η Χαμάς.
Επιπλέον, απορρίπτουν πλήρως τις εκκλήσεις των ΗΠΑ και των Ευρωπαίων σχετικά με σχέδιο «για την επόμενη ημέρα», που θα περιλαμβάνει πραγματικές διαπραγματεύσεις με σκοπό την ίδρυση ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους.
Σύμφωνα με τον πρώην αξιωματικό των μυστικών υπηρεσιών της Μοσάντ Ντέιβιντ Μέινταν, «αν ο Νετανιάχου εγκαταλείψει τη μακροχρόνια άρνησή του στη λύση των δύο κρατών ή αν υπογράψει οτιδήποτε περισσότερο από σύντομη κατάπαυση του πυρός, η κυβέρνηση συνασπισμού του θα καταρρεύσει».
Απογοήτευση διεθνών συμμάχων
Η παρέμβαση του Σούμερ θα μπορούσε να είναι ενδεικτική της απογοήτευσης της κυβέρνησης Μπάιντεν ως προς την πολιτική του Ισραηλινού ηγέτη.
Αυτή η απογοήτευση έχει αυξηθεί τις τελευταίες ημέρες, με την προοπτική το Ισραήλ να εξαπολύσει επίθεση στη Ράφα, όπου περίπου 1,4 εκατ. Παλαιστίνιοι έχουν αναζητήσει καταφύγιο.
Σε πρόσφατη τηλεοπτική του συνέντευξη, ο Μπάιντεν επαναβεβαίωσε την αντίθεσή του για τη στρατιωτική δράση στη Ράφα χωρίς αξιόπιστο σχέδιο για την προστασία των αμάχων, προειδοποιώντας ότι μία τέτοια επίθεση θα αποτελούσε για εκείνον «κόκκινη γραμμή».
Ωστόσο ο Νετανιάχου ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι ενέκρινε τα στρατιωτικά σχέδια για επίθεση.
Με την πίεση να αυξάνεται στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, ο Νετανιάχου και οι έμπιστοι σύμβουλοί του εξετάζουν αν οι πρόωρες εκλογές θα μπορούσαν να αποτελέσουν την ιδανική λύση, την καλύτερη τακτική για να παραμείνει στην εξουσία.
Το plan B
Καπνός πάνω από τη Γάζα, έπειτα από ισραηλινό βομβαρδισμό (φωτογραφία από Reuters).
Σύμφωνα με σύμβουλο του Νετανιάχου που επικαλείται το Politico, σε άρθρο του με τίτλο «Οι πρόωρες εκλογές μπορεί κάλλιστα να είναι επιλογή για τον Μπίμπι τον μάγο», η επιλογή αυτή εξετάστηκε για πρώτη φορά σε τακτικές συνεδριάσεις στρατηγικής τον Δεκέμβριο.
Πριν ακόμη ο υπουργός πολεμικών θεμάτων Γκάντι Αϊζενκοτ, εξαιρετικά δημοφιλής πρώην αρχηγός του επιτελείου των Ισραηλινών Αμυντικών Δυνάμεων και επικριτής του Νετανιάχου, δηλώσει δημοσίως ότι οι εκλογές θα πρέπει να διεξαχθούν σύντομα, προκειμένου να αποκατασταθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών στην κυβέρνηση μετά τις καταστροφικές επιθέσεις της 7ης Οκτωβρίου.
Σε κάθε περίπτωση, ο Νετανιάχου, ο οποίος απέκτησε το παρατσούκλι «Μπίμπι ο μάγος» τη δεκαετία του 1990, μετά τη νίκη του επί του Σιμόν Πέρες στις εκλογές που διεξήχθησαν μόλις μερικούς μήνες μετά τη δολοφονία του τότε πρωθυπουργού Γιτζάκ Ράμπιν, έχει πάντα ένα plan B, σύμφωνα με στενό πολιτικό του συνεργάτη, ο οποίος μίλησε στο Politico.
Αργότερα, το 2015, λίγοι εκτιμούσαν ότι θα μπορούσε να πετύχει εκλογική νίκη, εν μέσω συζητήσεων για πιθανή ποινική έρευνα σε βάρος του και εν μέσω καταγγελιών για απιστία, δωροδοκία και απάτη.
Παρ’ όλα αυτά ο Νετανιάχου εξασφάλισε την επανεκλογή του φλερτάροντας την ισραηλινή ακροδεξιά και τους θρησκευτικούς εθνικιστές – τακτική που επανέλαβε το 2019 για να ξαναβρεί τον δρόμο του προς την εξουσία.
Σήμερα, ο Νετανιάχου φοβάται ότι θα μπορούσε να βρεθεί αντιμέτωπος με νέο κύμα διαδηλώσεων, και μάλιστα τέτοιου μεγέθους, που θα επισκίαζαν ακόμη και τις περσινές, μεγάλες διαδηλώσεις κατά των σχεδίων του για δικαστική μεταρρύθμιση.
Ενδεχόμενη αποστράτευση των Ισραηλινών εφέδρων, οι οποίοι κατηγορούν τον Νετανιάχου ότι απέτυχε να αποτρέψει τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου, θα μπορούσε να αποτελέσει το έναυσμα για τις όποιες διαδηλώσεις κατά του Νετανιάχου, τονίζει ο σύμβουλος του ισραηλινού πρωθυπουργού.
Αν δεν δουν αποτελέσματα τους επόμενους μήνες, περίπου 300.000 έφεδροι θα μπορούσαν να αρχίσουν να αποστρατεύονται και να επιστρέφουν στα σπίτια τους. Και χωρίς αμφιβολία, κάποιοι από αυτούς θα αρχίσουν να διαμαρτύρονται και να απαιτούν εκλογές.
Οι νέες διαμαρτυρίες θα μπορούσαν να κάνουν τις περσινές να μοιάζουν με περίπατο.
Ο «σκληρότερος» όλων;
Μία επιλογή θα ήταν να προσπαθήσει να προλάβει τέτοιο ξέσπασμα πηγαίνοντας σε πρόωρες εκλογές και χρησιμοποιώντας την αυξανόμενη κριτική των ΗΠΑ για τον πόλεμο στη Γάζα, ο οποίος υποστηρίζεται από τη συντριπτική πλειονότητα των Ισραηλινών.
Ο Νετανιάχου θα μπορούσε να υποστηρίξει ότι είναι ο καταλληλότερος, δηλαδή για να υπερασπιστεί το Ισραήλ και να αντιμετωπίσει τους διεθνείς επικριτές μέχρι την «ολοκληρωτική νίκη».
Ηδη ισχυρίζεται ότι «αντιστέκεται στην Ουάσινγκτον» όταν απευθύνεται στο εσωτερικό κοινό και μιλά στην εβραϊκή γλώσσα, κάτι που έχει υποστηρίξει με επιτυχία και στο παρελθόν, ειδικά επί προεδρίας του Μπαράκ Ομπάμα.
Προς νέα ανατροπή;
Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι μία ανατροπή υπέρ του Νετανιάχου δεν είναι απίθανη. Μέχρι πρόσφατα, το Λικούντ και οι δεξιοί σύμμαχοί του στον συνασπισμό φαινόταν ότι επρόκειτο να υποστούν αναπόφευκτη ήττα.
Αλλά από τότε που το πρώην μέλος του κόμματος Γκίντεον Σάαρ και άλλοι τρεις βουλευτές έσπασαν τη συμμαχία Εθνικής Ενότητας του επί μακρόν επικριτή του Νετανιάχου, Μπένι Γκαντζ, αυτό έχει αλλάξει.
Σύμφωνα με δημοσκόπηση που δημοσίευσε το ισραηλινό Κανάλι 14, μετά την αποχώρηση του Σάαρ την περασμένη εβδομάδα ο Νετανιάχου θα είχε πιθανότητες να παραμείνει στην εξουσία και η συμμαχία του θα μπορούσε ενδεχομένως να εξασφαλίσει πλειοψηφία στην Κνεσέτ, έστω και μικρή.
Ωστόσο οι πρόωρες εκλογές δεν αποτελούν την πρώτη επιλογή του Νετανιάχου, σύμφωνα με πολιτικούς αναλυτές στο Ισραήλ.
Θα προσπαθήσει να επιβιώσει τουλάχιστον μέχρι τον Νοέμβριο και τις προεδρικές εκλογές στις ΗΠΑ. Πιθανή επανεκλογή του Τραμπ θα μπορούσε να του προσφέρει νέες εναλλακτικές.
Εν ολίγοις, ο Νετανιάχου θα προτιμούσε να συνεχίσει τον πόλεμο, ελπίζοντας ότι κάποια εξέλιξη θα αλλάξει την πολιτική του τύχη και θα ενισχύσει τη δημοτικότητά του.
Ωστόσο, αν οι εξελίξεις στο πεδίο των μαχών δεν είναι ευνοϊκές για το Ισραήλ και στόχοι όπως η δολοφονία του Γιαχία Σινουάρ, ηγέτη της Χαμάς στη Γάζα, δεν επιτευχθούν, ίσως κρίνει ότι πρέπει να κάνει πρόωρες εκλογές.
Τελικά, ο ίδιος ο Νετανιάχου θα μπορούσε να επιλέξει τη στιγμή για την προσφυγή σε πρόωρες κάλπες.
Οι όμηροι, οι νεκροί και οι πεινασμένοι στη Γάζα
Σε μεγάλο βαθμό αυτό θα εξαρτηθεί από την πίεση τόσο στο εξωτερικό όσο και στο εσωτερικό. Χιλιάδες διαδηλωτές προχώρησαν σε διαμαρτυρίες κατά της κυβέρνησης Νετανιάχου και πάλι στο Τελ Αβίβ το βράδυ του Σαββάτου, ζητώντας νέες εκλογές και συμφωνία για την απελευθέρωση των ομήρων.
Μεγάλα τμήματα της ισραηλινής κοινής γνώμης επιθυμούν συμφωνία, φοβούμενα ότι ο χρόνος τελειώνει για να φέρουν τους ομήρους πίσω ζωντανούς.
Εν τω μεταξύ, η επίθεση του Ισραήλ έχει εκτοπίσει τους περισσότερους από τους 2,3 εκατ. κατοίκους της Γάζας από τα σπίτια τους. Επιπλέον, το ένα τέταρτο του πληθυσμού της Γάζας λιμοκτονεί, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.
Οι εναέριες αποστολές βοήθειας από τις ΗΠΑ και άλλα κράτη συνεχίζονται, ενώ οι παραδόσεις μέσω νέας θαλάσσιας διαδρομής έχουν αρχίσει.
Ωστόσο, οι ομάδες αρωγής τονίζουν ότι απαιτούνται περισσότερες χερσαίες διαδρομές και ελαχιστοποίηση των ισραηλινών περιορισμών για να καλυφθούν οι ανθρωπιστικές ανάγκες.
Το υπουργείο Υγείας της Γάζας ανακοίνωσε ότι τουλάχιστον 31.819 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί στον πόλεμο. Οι γυναίκες και τα παιδιά αποτελούν τα δύο τρίτα των νεκρών, σύμφωνα με την ίδια πηγή.
Το Ισραήλ ισχυρίζεται ότι η Χαμάς ευθύνεται για τους θανάτους αμάχων επειδή δρα σε πυκνοκατοικημένες περιοχές.
Με πληροφορίες από Reuters, Politico, AP
