Kathimerini.gr
Γιώργος Σκαφιδάς
Ο νέος κύκλος βίας που άνοιξε στις 7 Οκτωβρίου, με σημείο εκκίνησης τη Γάζα, έχει πια εκ των πραγμάτων επεκταθεί καλύπτοντας ολόκληρη την «πυριτιδαποθήκη» της Μέσης Ανατολής: από τις ανατολικές ακτές της Μεσογείου έως το δυτικό Πακιστάν, και από τις νότιες ακτές της Υεμένης έως το βόρειο Ιράκ.
Τα μέτωπα τα οποία «υποτροπιάζουν» τώρα στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής θα πρέπει να σημειωθεί, ωστόσο, ότι δεν ήταν «ανέφελα» ούτε και παλαιότερα, πριν από τη θρυαλλίδα του νέου πολέμου στη Γάζα. Αντιθέτως, φιλοξενούσαν εστίες ανάφλεξης που διαιωνίζονταν ως εκκρεμότητες προσλαμβάνοντας κυμαινόμενη –ανάλογα με την περίοδο– ένταση.
Η βόρεια Συρία, όπως άλλωστε και το βόρειο Ιράκ, δεν σταμάτησαν ούτε στιγμή τα περασμένα χρόνια να αποτελούν πεδίο αντιπαράθεσης μεταξύ Κούρδων (PKK, YPG/YPJ) και Τούρκων. Η παρουσία αμερικανικών δυνάμεων στο Ιράκ δεν σταμάτησε, παράλληλα, να αποτελεί «κόκκινο πανί» για πολλούς Ιρακινούς. Η λιβανέζικη Χεζμπολάχ δεν έπαψε να «είναι στα μαχαίρια» με το Ισραήλ. Φιλοϊρανοί proxies και Ισραηλινοί δεν σταμάτησαν να ανταλλάσσουν πυρά με φόντο τη Συρία. Η de facto κυριαρχία των Χούθι εντός μεγάλου μέρους της Υεμένης ουδέποτε αναγνωρίστηκε ως de jure από τη διεθνή κοινότητα, και η σιιτική Τεχεράνη δεν έπαψε να προκαλεί προβληματισμό σε σουνίτες, δυτικούς και στελέχη της IAEA. Οσο για τα διαχρονικώς εύφλεκτα πακιστανοϊρανικά σύνορα, από το ιρανικό Σιστάν-Μπαλουχιστάν έως το πακιστανικό Μπαλουχιστάν, εκείνα αποτελούσαν παλαιόθεν πεδίο δράσης αυτονομιστών.
Ο πολύνεκρος πόλεμος της Γάζας θα ερχόταν να «ξυπνήσει» όλα αυτά τα –ήδη ανοιχτά– μέτωπα, διαχέοντας ένταση σε μια ούτως ή άλλως εύφλεκτη περιοχή όπως είναι εκείνη της Μέσης Ανατολής. Η πολύνεκρη διπλή βομβιστική επίθεση που σημειώθηκε στην πόλη Κερμάν του ανατολικού Ιράν στις 3 Ιανουαρίου, ήρθε να ρίξει επιπλέον λάδι στη φωτιά, μεταφέροντας αυτήν την ένταση εντός των ιρανικών συνόρων. Η εξόντωση του υπαρχηγού της Χαμάς, Σάλεχ αλ-Αρούρι, στη Βηρυτό στις 2 Ιανουαρίου, ξύπνησε μνήμες από παλαιότερους πολέμους και παλαιότερες ισραηλινές επιχειρήσεις.
Κι όλα αυτά, μέσα σε ένα περιβάλλον από ανησυχητικές «πρωτιές».
Το χειρουργικό χτύπημα του Ιανουαρίου στα νότια προάστια της Βηρυτού, που είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο του Αρούρι, ήταν το πρώτο που πραγματοποιούν οι Ισραηλινοί στην πρωτεύουσα του Λιβάνου μετά τον πόλεμο του 2006. Η τρομοκρατική επίθεση που συγκλόνισε το ανατολικό Ιράν την ημέρα της συμπλήρωσης τεσσάρων ετών από τον θάνατο του αξιωματικού των Φρουρών της Επανάστασης Κασέμ Σουλεϊμάνι –μια επίθεση την ευθύνη για την οποία ανέλαβε το σουνιτικό Ισλαμικό Κράτος– ήταν η πιο πολύνεκρη που έχει ζήσει το σιιτικό Ιράν μετά τη φωτιά στον κινηματογράφο Rex της πόλης Αμπαντάν τον Αύγουστο του 1978.
Συνολικά το τελευταίο διάστημα, έχουν σημειωθεί επιθέσεις:
- στη Λωρίδα της Γάζας και στο Ισραήλ
- στα σύνορα Ισραήλ-Λιβάνου και στη Βηρυτό
- στη Συρία
- στη Βαγδάτη και στο βόρειο Ιράκ (Ερμπίλ)
- στην Υεμένη
- στον Κόλπο του Αντεν και στην Ερυθρά Θάλασσα
- στο Ιράν και στο Πακιστάν
Οσο για τους δράστες των εν λόγω επιθέσεων, που έρχονται σε σύγκρουση μεταξύ τους αλλά και που κινούνται προς διαφορετικές κατευθύνεις, εκείνοι είναι πολλοί και ποικίλοι:
- η Χαμάς
- η Χεζμπολάχ
- οι Χούθι
- το Ισραήλ
- οι τουρκικές ένοπλες δυνάμεις (κατά Κούρδων σε Συρία και Ιράκ)
- οι σιιτικές παραστρατιωτικές ομάδες της Συρίας και του Ιράκ (κατά στόχων τους οποίους συνδέουν με τη Δύση και το Ισραήλ)
- οι Κούρδοι (κατά Τούρκων σε Ιράκ και Συρία)
- οι Ιρανοί Φρουροί της Επανάστασης (κατά «τρομοκρατών» σε Πακιστάν και βόρειο Ιράκ)
- οι Πακιστανοί (κατά «τρομοκρατών» στο Ιράν)
- οι αυτονομιστές του Μπαλουχιστάν (κατά Ιρανών και Πακιστανών)
- οι Αμερικανοί (κατά των Χούθι, αλλά και ενάντια στην ιρακινή σιιτική παραστρατιωτική Harakat Hezbollah al-Nujaba)
- οι Βρετανοί (κατά των Χούθι)
Οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν Χούθι βάλλουν κατά εμπορικών πλοίων που τολμούν να περάσουν από τα ανοιχτά της Υεμένης, υποστηρίζοντας ότι με αυτόν τον τρόπο ασκούν πίεση στο Ισραήλ ώστε να τερματίσει τις στρατιωτικές του επιχειρήσεις στη Γάζα. Επί της ουσίας ωστόσο, οι Υεμενίτες αντάρτες αυτό που επιδιώκουν είναι μάλλον να ενισχύσουν τη δική τους διαπραγματευτική ισχύ στη διεθνή σκακιέρα. Επιθυμούν, δηλαδή, να εξασφαλίσουν πιθανά οφέλη αναγνώρισης από την πλευρά της διεθνούς κοινότητας η οποία δεν αποκλείεται κάποια στιγμή, όταν κουραστεί ή θεωρήσει ωφέλιμο, να θελήσει να τους καλοπιάσει αντί να τους αντιμάχεται.
Παρόμοια είναι ωστόσο σε γενικές γραμμές η «λογική» με την οποία επιχειρούν στην παρούσα φάση και πολλοί άλλοι δρώντες, μη κρατικοί αλλά και κρατικοί, επιδιώκοντας δηλαδή να εκμεταλλευθούν την αναταραχή προς ίδιον όφελος, εξασφαλίζοντας όσο το δυνατόν περισσότερα κέρδη μέσα στο χάος.
«Μεγάλη αναταραχή, θαυμάσια κατάσταση», φέρεται να έλεγε ο Μάο (ή μήπως ο Τσου εν Λάι;). Μεγάλη αναταραχή… τεράστια προβλήματα… σε μια περιοχή με ήδη ανοιχτές πληγές, θα μπορούσε να σχολιάσει κανείς, με το βλέμμα στραμμένο στη Μέση Ανατολή.
