Του ΠΕΤΡΟΥ ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ
Για τουλάχιστον δύο μήνες μετά τις φονικές επιδρομές της Χαμάς, ο Τζο Μπάιντεν κάλυπτε απολύτως τη θηριώδη στρατιωτική απάντηση του Ισραήλ στη Γάζα. Σε χρόνο-μηδέν έστειλε στην περιοχή δύο αμερικανικά αεροπλανοφόρα και ένα πυρηνικό υποβρύχιο για να αποθαρρύνει τη Χεζμπολάχ και άλλους περιφερειακούς συμμάχους του Ιράν από το άνοιγμα και δεύτερου μετώπου, καθιστώντας τις ΗΠΑ συμμέτοχες στον πόλεμο. Χρησιμοποίησε το αμερικανικό βέτο στο Συμβούλιο Ασφαλείας για να θωρακίσει τον σύμμαχό του απέναντι σε ανεπιθύμητες εξελίξεις. Υιοθετούσε τις ισραηλινές εξηγήσεις ακόμη και για τις πιο ακραίες ενέργειες, όπως οι βομβαρδισμοί σχολείων και η πολιορκία νοσοκομείων, ενώ αμφισβητούσε τα στοιχεία που έδιναν οι παλαιστινιακές αρχές (όχι μόνο της Γάζας, αλλά και της Ραμάλα) και επιβεβαίωναν υπηρεσίες του ΟΗΕ για τον αριθμό των θυμάτων. Ανεξάρτητα από το τι μπορεί να έλεγε ή να μην έλεγε κατ’ ιδίαν στον Μπέντζαμιν Νετανιάχου, η δημόσια συμπεριφορά του ισοδυναμούσε με λευκή επιταγή.
Ηχηρό σήμα
Σε αυτό το φόντο, η μεταστροφή της περασμένης Τρίτης ήταν σημαντική. Μιλώντας σε εκδήλωση για τη χρηματοδότηση της προεκλογικής εκστρατείας του, ο Αμερικανός πρόεδρος δήλωσε ότι το Ισραήλ «αρχίζει να χάνει την υποστήριξη» της διεθνούς κοινής γνώμης λόγω των «χωρίς διάκριση (μεταξύ ενόπλων και αμάχων) βομβαρδισμών». Χαρακτήρισε την κυβέρνηση Νετανιάχου «την πιο συντηρητική στην Ιστορία» του εβραϊκού κράτους και τον κάλεσε να αλλάξει συμμάχους και να αποδεχτεί τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους. Λόγια, θα πει κανείς.
Το γεγονός, όμως, ότι την επομένη ο Λευκός Οίκος «πάγωσε» την αποστολή 27.000 όπλων στην ισραηλινή αστυνομία λόγω των συνεχιζόμενων επιδρομών εποίκων εναντίον Παλαιστινίων στην κατεχόμενη Δυτική Οχθη αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να προσθέσει περισσότερα δόντια στη ρητορεία του. Την ίδια αίσθηση άφησε η αποστολή του συμβούλου Εθνικής Ασφαλείας Τζέικ Σάλιβαν, ο οποίος ζήτησε από την ισραηλινή ηγεσία να τερματίσει τον ανοιχτό πόλεμο μέχρι το τέλος του χρόνου και να περιοριστεί, στη συνέχεια, σε μικρής έντασης επιχειρήσεις ειδικών δυνάμεων για την απελευθέρωση ομήρων, την καταστροφή τούνελ και την εξουδετέρωση των ηγετών της Χαμάς.
Για πολλούς καθυστερημένη, αμφίβολη και ανεπαρκής, η διαφαινόμενη αναδίπλωση του Μπάιντεν ήταν μονόδρομος, δεδομένων των μεγάλων απωλειών στο διεθνές πολιτικό κεφάλαιο των ΗΠΑ. Ενδεικτική, από αυτή την άποψη, ήταν η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ, την περασμένη Τρίτη, όπου το ψήφισμα για άμεση κατάπαυση του πυρός εγκρίθηκε με συντριπτική πλειοψηφία 153 υπέρ έναντι μόλις 10 κατά και 23 αποχών. Σε αντίστοιχη ψηφοφορία, τον Οκτώβριο, η αναλογία ήταν 120-14-45. Το πιο οδυνηρό για τις ΗΠΑ είναι ότι αρχίζουν να απομονώνονται και μεταξύ των δυτικών συμμάχων τους. Την περασμένη Τρίτη υπερψήφισαν την απόφαση 17 από τα 27 κράτη-μέλη της Ε.Ε., ενώ τον Οκτώβριο το είχαν πράξει μόλις οκτώ. Ακόμη και από τον στενό πυρήνα των πέντε αγγλόφωνων, στενών συμμάχων των ΗΠΑ, τρία κράτη, ο Καναδάς, η Αυστραλία και η Νέα Ζηλανδία, κάλεσαν τις ΗΠΑ να αλλάξoυν στάση ώστε να επιτευχθεί εκεχειρία. «Το αντίτιμο για την ήττα της Χαμάς δεν μπορεί να είναι το συνεχιζόμενο μαρτύριο όλων των Παλαιστινίων αμάχων», τόνιζαν σε κοινή δήλωσή τους οι τρεις πρωθυπουργοί.
Διπλό μήνυμα
Οι Αμερικανοί έχουν καλούς λόγους να ανησυχούν για τους κινδύνους αποσταθεροποίησης ολόκληρης της Μέσης Ανατολής από μια ισραηλινή ηγεσία η οποία δεν γνωρίζει ούτε αναστολές ούτε όρια. Ο αμερικανικός ιστότοπος Axios έγραψε ότι η Αίγυπτος έχει προειδοποιήσει τόσο τις ΗΠΑ όσο και το Ισραήλ πως δεν θα διστάσει να ακυρώσει τη συνθήκη ειρήνης με το εβραϊκό κράτος αν ο στρατός του εκδιώξει τους Παλαιστινίους από τη Γάζα στο Σινά, καθιστώντας σαφές ότι πρόκειται για κόκκινη γραμμή στα μάτια του Αμπντελφατάχ Σίσι. Ανάλογα μηνύματα στέλνει η Ιορδανία, η δεύτερη αραβική χώρα που αναγνώρισε το κράτος του Ισραήλ, ανήσυχη για το ενδεχόμενο νέου προσφυγικού κύματος από τη Δυτική Οχθη λόγω των κλιμακούμενων επιδρομών από τον ισραηλινό στρατό και τους οπλισμένους εποίκους.
Ωστόσο, επί του παρόντος η ισραηλινή ηγεσία φαίνεται να αψηφά τις αμερικανικές πιέσεις. Ο Νετανιάχου δήλωσε στον Σάλιβαν ότι θα συνεχίσει την πόλεμο μέχρι «την ολοκληρωτική συντριβή της Χαμάς, την απόλυτη νίκη», ενώ ο υπουργός Αμυνας Γιόαβ Γκάλαντ εκτίμησε ότι «θα χρειαστεί κάτι περισσότερο από αρκετοί μήνες» για να εκπληρώσει τους στόχους του ο στρατός του.
Στο Ισραήλ ο πόλεμος ενώνει, η ειρήνη διχάζει: η συνέχιση της εκστρατείας για την εξολόθρευση της Χαμάς, με το όποιο κόστος, ανταποκρίνεται αυτή τη στιγμή στις διαθέσεις της βαριά τραυματισμένης από το λουτρό αίματος της 7ης Οκτωβρίου ισραηλινής κοινωνίας, ενώ ο Νετανιάχου γνωρίζει πως αν λήξει ο πόλεμος χωρίς συντριπτική νίκη, μοιραία θα ηττηθεί στις εκλογές που θα ακολουθήσουν σύντομα.
Εικόνες και απώλειες
Με τις διεθνείς πιέσεις να αυξάνονται επικίνδυνα, η ισραηλινή ηγεσία επείγεται για χειροπιαστές επιτυχίες, έστω και συμβολικού χαρακτήρα, προς εσωτερική και διεθνή κατανάλωση. Σε αυτό εντάσσεται και ο εξευτελισμός Παλαιστινίων αιχμαλώτων, που τους είχαν αφήσει μόνο με τα εσώρουχα και τους εμφάνιζαν να παραδίδουν τον οπλισμό τους – αν και υπάρχουν έντονες αμφιβολίες αν επρόκειτο περί μαχητών ή περί αμάχων που συμμετείχαν με το πιστόλι στον κρόταφο σε σκηνοθετημένη παράσταση. Την επόμενη ημέρα, όμως, ο ισραηλινός στρατός μετρούσε δέκα νεκρούς, μεταξύ των οποίων έναν συνταγματάρχη, έναν αντισυνταγματάρχη, δύο ταγματάρχες και έναν λοχαγό, σε ενέδρα της Χαμάς, που ήρθε να αποδείξει ότι, παρά τα πλήγματα που έχει δεχτεί, διατηρεί σοβαρές μαχητικές δυνατότητες.
Στο πολιτικό πεδίο ο πόλεμος όχι μόνο δεν έχει αποδυναμώσει, αλλά έχει εκτοξεύσει την επιρροή της ισλαμικής οργάνωσης, τόσο στη Δυτική Οχθη όσο και στη Γάζα, σε ποσοστά 46% και 42% αντίστοιχα, όπως έδειξε δημοσκόπηση στη διάρκεια της προσωρινής εκεχειρίας. Αλλά αυτό δεν απασχολεί διόλου τον Νετανιάχου, ο οποίος δηλώνει ότι είναι ο μόνος πολιτικός που εγγυάται πως δεν θα δημιουργηθεί παλαιστινιακό κράτος και ότι δεν θα επιτρέψει να γίνει η Γάζα ούτε «Χαμαστάν» ούτε «Φαταχστάν».
