O δεύτερος χρόνος του πολέμου θα είναι τρομακτικός

ΤΟΜΑΣ ΦΡΙΝΤΜΑΝ

Καθώς πλησιάζουµε στην πρώτη επέτειο της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, η ερώτηση που χρειάζεται επειγόντως απάντηση είναι η εξής: Πώς συνέβη και στις 23 Φεβρουαρίου του 2022 ουδείς Αμερικανός έλεγε πως είναι προς το εθνικό μας συμφέρον να μπούμε σε έναν έμμεσο πόλεμο με τη Ρωσία για να σταματήσουμε την κατάκτηση της Ουκρανίας, μια χώρα την οποία οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν θα μπορούσαν να βρουν στον χάρτη ούτε και ύστερα από δέκα προσπάθειες;

Και όμως τώρα, ένα χρόνο αργότερα, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι σημαντική πλειοψηφία των Αμερικανών υποστηρίζει τον εξοπλισμό και τη βοήθεια προς την Ουκρανία παρά τον κίνδυνο έμμεσης σύγκρουσης με τη Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Αυτή είναι μια δραματική αλλαγή στην αμερικανική κοινή γνώμη. Ασφαλώς μπορεί να αποδοθεί στο γεγονός ότι δεν υπάρχουν αμερικανικά στρατεύματα στην Ουκρανία. Ετσι η αίσθηση είναι ότι προς το παρόν ρισκάρουμε όπλα και κεφάλαια, ενώ το τίμημα του πολέμου φέρουν ακέραιο οι Ουκρανοί.

Υπάρχει όµως και άλλη μία εξήγηση, την οποία οι περισσότεροι Αμερικανοί δεν θα μπορούσαν να διατυπώσουν και θα δίσταζαν να συμφωνήσουν με αυτήν. Γνωρίζουν ότι ο κόσμος στον οποίο ζούμε σήμερα έχει αυτήν την ισορροπία εξαιτίας της αμερικανικής ισχύος. Αυτό δεν σημαίνει ότι πάντα χρησιμοποιήσαμε την εξουσία μας σοφά, ούτε θα μπορούσαμε να πετύχουμε χωρίς συμμάχους. Στον βαθμό που το κάναμε όμως, οικοδομήσαμε και προστατεύσαμε μια ελεύθερη τάξη πραγμάτων μετά το 1945, η οποία είναι συντριπτικά προς το συμφέρον μας, τόσο οικονομικά όσο και γεωπολιτικά.

Φωτ. Sputnik/Grigory Sysoev/Pool via REUTERS

Αυτή είναι μια ισορροπία δυνάμεων στην οποία οι αυταρχικές μεγάλες δυνάμεις, όπως η ναζιστική Γερμανία, η αυτοκρατορική Ιαπωνία ή η σύγχρονη Ρωσία και Κίνα, δεν έχουν το ελεύθερο να καταβροχθίζουν απλώς τους γείτονές τους. Είναι μια παγκόσμια τάξη, στην οποία όλο και περισσότερες δημοκρατίες έχουν τη δυνατότητα να ανθούν και οι ελεύθερες αγορές και το ανοιχτό εμπόριο βοηθούν ανθρώπους να βγουν από την ανέχεια, περισσότερο από κάθε άλλη χρονική στιγμή στην ιστορία του κόσμου. Δεν είναι πάντα ιδανική, αλλά σε έναν κόσμο όπου η τελειότητα ποτέ δεν προσφέρεται ως επιλογή, αυτή η παγκόσμια τάξη έχει παραγάγει 80 χρόνια χωρίς πόλεμο μεγάλων δυνάμεων, το είδος του πολέμου που μπορεί να αποσταθεροποιήσει ολόκληρο τον κόσμο.

[Ivor Prickett/The New York Times]

Τα κακά νέα είναι ότι τον πρώτο χρόνο του πολέμου, η Αμερική και οι σύμμαχοί της τον πέρασαν σχετικά εύκολα. Δεν νομίζω ότι ο δεύτερος θα είναι τόσο απλός. Ο Πούτιν, είναι πλέον σαφές, έχει αποφασίσει να κινητοποιήσει τους τελευταίους μήνες έως και 500.000 νέους στρατιώτες για μια νέα επιχείρηση κατά την πρώτη επέτειο από την εισβολή. Ο όγκος των στρατευμάτων έχει σημασία στον πόλεμο, ακόμη κι αν περιλαμβάνει μισθοφόρους, υποδίκους και ανεκπαίδευτους στρατευμένους. Η κατάσταση θα γίνει τρομακτική. Υπάρχει ένα νέο βιβλίο που βάζει την πρόκληση που προδιαγράφεται σε ένα ευρύτερο ιστορικό πλαίσιο: το «Φάντασμα στο γλέντι: η Αμερική και η κατάρρευση της παγκόσμιας τάξης, 1900-1941» του ιστορικού του Ινστιτούτου Μπρούκινγκς, Ρόμπερτ Κέιγκαν.

Φιλορώσοι αυτονομιστές του Ντονμπάς. (©Reuters)

Πολλοί στην Αριστερά ρωτούν: Αξίζει να ρισκάρουμε έναν τρίτο παγκόσμιο πόλεμο για να απωθήσουμε τη Ρωσία εκτός ανατολικής Ουκρανίας; Δεν ήρθε η ώρα για ένα βρώμικο ντιλ; Επειδή πιστεύω ότι αυτή η ερώτηση θα είναι στο επίκεντρο των φετινών συζητήσεων γύρω από την εξωτερική μας πολιτική, μίλησα με τον Κέιγκαν και την έθεσα υπόψη του.

«Κάθε διαπραγμάτευση που αφήνει ρωσικές δυνάμεις σε ουκρανικό έδαφος θα είναι μια προσωρινή ανακωχή πριν από την επόμενη απόπειρα του Πούτιν», είπε. «Ο Πούτιν σχεδιάζει την πλήρη στρατιωτικοποίηση της ρωσικής κοινωνίας, κατά τα πρότυπα του Στάλιν στη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Εχει αποφασίσει ότι αυτή θα είναι η μακροπρόθεσμη στρατηγική του. Υπολογίζει ότι οι ΗΠΑ και η Δύση θα κουραστούν από την προοπτική μιας μακράς σύρραξης, όπως έχουν αφήσει να διαφανεί οι αριστεροί και δεξιοί οπαδοί του απομονωτισμού. Οτι οι ΗΠΑ έχουν ελαττώματα και ενίοτε χρησιμοποιούν την ισχύ τους με χαζό τρόπο δεν επιδέχεται αμφισβήτηση. Αν όμως δεν αναλογιστεί κανείς τι θα συνέβαινε στον κόσμο σε περίπτωση που οι ΗΠΑ παρέμεναν εσωστρεφείς και αδιάφορες για τα διεθνή τεκταινόμενα, τότε δύσκολα μπορεί να απαντήσει με σοβαρότητα τέτοιου είδους ερωτήματα».