Kathimerini.gr
Γιάννης Ελαφρός
Μια πρωτότυπη συμβολή στη μάχη για την υπεράσπιση της επιστημονικής γνώσης και αναζήτησης, και την κατάρριψη του ανορθολογισμού και των ψευδοεπιστημονικών ή συνωμοσιολογικών εικασιών έρχεται από το Ημερολόγιο 2022 του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών. Για κάθε μήνα του έτους παρουσιάζεται και αντικρούεται μία από τις πιο διαδεδομένες τέτοιες θεωρίες. Μια σύνοψη των 12 αυτών επιστημονικών ανασκευών παρουσιάζουμε σήμερα.
Η προσσελήνωση του Apollo 11 είναι ψέμα
Μύθος: H προσσελήνωση του Apollo 11 είναι ψέμα της NASA, όπως και οι υπόλοιπες πέντε προσσεληνώσεις του προγράμματος Apollo.
Πραγματικότητα: Ραδιοτηλεσκόπια στη Γη παρατηρούν ήδη από το 1977 τις εκπομπές από τους πέντε πομπούς ALSEP που τοποθετήθηκαν στη Σελήνη, με τις σεληνογραφικές συντεταγμένες και την ισχύ των εκπομπών να συμφωνούν με τα προβλεπόμενα. Δορυφόροι όπως ο LRO έχουν τραβήξει φωτογραφίες από το σημείο προσσελήνωσης, οι οποίες μετά το 2011 είναι εξαιρετικά ακριβείς δείχνοντας τα ίχνη της προσσελήνωσης. Το τοπίο ταυτοποιείται με αυτό των αρχικών εικόνων. Ακτίνες λέιζερ εκπεμπόμενες από τη Γη ανακλώνται στα κάτοπτρα που έχουν αφήσει οι αποστολές και επιστρέφουν στη Γη. Οι διαστημικές υπηρεσίες της ΕΣΣΔ, της Κίνας, της Ινδίας, της Ιαπωνίας έχουν επιβεβαιώσει τις αποστολές.
2. Τεχνητή πρόκληση σεισμών
Μύθος: Σκοτεινές δυνάμεις προκαλούν στοχευμένα ισχυρούς και καταστροφικούς σεισμούς εναντίον ανυποψίαστων πληθυσμών.
Πραγματικότητα: Πρωταγωνιστής σε αυτές τις θεωρίες είναι το αμερικανικό πρόγραμμα HAARP (High Frequency Active Auroral Research Program), που πραγματοποιήθηκε από το 1990 έως το 2015 και αποσκοπούσε στη μελέτη της ιονόσφαιρας για τη διέγερση και χρήση αυτής ως κεραίας ηλεκτρομαγνητικών κυμάτων, τη βελτίωση των επικοινωνιών κ.ά. Στην πραγματικότητα, σεισμικές δονήσεις τοπικού χαρακτήρα μπορούν να προκληθούν μόνον από υπόγειες πυρηνικές δοκιμές.
3. COVID-19 και πληθυσμιακός έλεγχος
Μύθος: Ο ιός Sars-CoV-2 αποτελεί εργαλείο για τη μείωση του παγκόσμιου πληθυσμού.
Πραγματικότητα: Ο «πληθυσμιακός έλεγχος» είναι μία από τις πλέον «παραδοσιακές» θεωρίες συνωμοσίας. Αντανακλά την τεχνοφοβία και τη δυσπιστία απέναντι στην πολιτική και, προπαντός, την επιστήμη. Καταλυτικό ρόλο για τη διάδοση αντίστοιχων θεωριών έχουν παίξει τα ΜΜΕ και ιδιαίτερα το Διαδίκτυο.
4. Η κλιματική αλλαγή δεν υπάρχει
Μύθος: Και στο παρελθόν είχε υπερθερμανθεί ο πλανήτης.
Πραγματικότητα: (α) Είναι γεγονός ότι στο παρελθόν η Γη είχε θερμές και παγετώδεις περιόδους, που εξηγούνται όμως από τη σχετική θέση της Γης ως προς τον Ηλιο (θεωρία Milankovitch). Εντούτοις, οι εναλλαγές αυτές γίνονταν σε βάθος χιλιάδων ετών, ποτέ δεν είχε υπάρξει τόσο γρήγορη αύξηση στη θερμοκρασία του πλανήτη, ενώ παραμένει στην ίδια ηλιακή θέση.
5. Tα εμβόλια COVID-19 είναι επικίνδυνα
Μύθος: Τα εμβόλια έναντι της COVID-19 δεν είναι ασφαλή επειδή αναπτύχθηκαν πολύ γρήγορα, αλλάζουν το DNA, περιλαμβάνουν σύστημα παρακολούθησης.
Πραγματικότητα: Τα εμβόλια έναντι της COVID-19 είναι ασφαλή και αποτελεσματικά, αναπτύχθηκαν δε σε χρόνο ρεκόρ λόγω της άνευ προηγουμένου παγκόσμιας συνεργασίας και χρηματοδότησης. Δεν περιέχουν ζωντανό ιό, αλλά μόνο την «οδηγία» ώστε τα κύτταρά μας να συνθέσουν την «πρωτεΐνη ακίδα». Αυτή η «οδηγία» με τη μορφή mRNA δεν εισέρχεται ποτέ στον πυρήνα του κυττάρου, όπου βρίσκεται το DNA μας, και αποδομείται αμέσως μετά την ολοκλήρωση της αποστολής του. Κανένα εμβόλιο δεν περιλαμβάνει συσκευή παρακολούθησης.
6. Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενα Αντικείμενα
Μύθος: Υπάρχουν περιστατικά εμφάνισης Αγνωστης Ταυτότητας Ιπτάμενων Αντικειμένων (ΑΤΙΑ) ή UFΟ, τα οποία οι Αρχές αποκρύπτουν.
Πραγματικότητα: Οι αναφορές για ΑΤΙΑ γίνονται πάντα από ανεκπαίδευτους παρατηρητές και όχι από τους χιλιάδες επαγγελματίες και ερασιτέχνες αστρονόμους που κάθε βράδυ παρατηρούν τον ουράνιο θόλο. Αφορούν συνήθως εκτοξεύσεις πυραύλων, δορυφόρους, μετεωρίτες και αποσυντιθέμενους δορυφόρους που εισέρχονται στην ατμόσφαιρα και αναφλέγονται.
7. Τα αεροπλάνα μας ψεκάζουν
Μύθος: Κυβερνήσεις ή και άλλοι παγκόσμιοι οργανισμοί εκλύουν μυστηριώδεις τοξικές ενώσεις στην ατμόσφαιρα μέσω αεροψεκασμών από επιβατικά και μη αεροπλάνα. Στόχος: στείρωση πληθυσμών, μείωση προσδόκιμου ζωής, έλεγχος του μυαλού ή του καιρού.
Πραγματικότητα: Τα γραμμικά αυτά σύννεφα, που ονομάζονται contrails, δημιουργούνται από τα καυσαέρια αεροσκαφών σε μεγάλα ύψη. Οι θερμοί υδρατμοί και τα σωματίδια αιθάλης που περιέχονται στα καυσαέρια, μόλις βρεθούν στο περιβάλλον των πολύ χαμηλών θερμοκρασιών όπου πετούν τα αεροσκάφη, λειτουργούν ως πυρήνες συμπύκνωσης των υδρατμών σχηματίζοντας μικροσκοπικούς παγοκρυστάλλους και τις χαρακτηριστικές γραμμές νεφών που βλέπουμε στον ουρανό.
8. Αστρολογία και χαρακτήρας
Μύθος: Οι θέσεις των πλανητών, κατά τη γέννηση του κάθε ανθρώπου, επηρεάζουν τον χαρακτήρα του.
Πραγματικότητα: Οι σημερινοί αστρολόγοι αφήνουν να εννοηθεί ότι η αστρολογία βασίζεται στην επιστήμη, η οποία έχει τεκμηριώσει ότι τα μακρινά σώματα αλληλεπιδρούν βαρυτικά. Ποια είναι η ένταση της βαρυτικής αλληλεπίδρασης που ασκεί για παράδειγμα ο πλανήτης Αρης σε ένα μωρό που γεννιέται και ποια αυτή του γυναικολόγου που το ξεγεννάει; Αν ο γυναικολόγος βρίσκεται σε απόσταση 0,5 μέτρου κατά τη γέννα και έχει βάρος 75 κιλά, η βαρυτική επίδραση του γυναικολόγου είναι κατά 24 φορές μεγαλύτερη από αυτήν του Αρη.
9. Εξωγήινοι στο Νέο Μεξικό
Μύθος: Ιούλιος 1947, έξω από την πόλη Roswell στο Νέο Μεξικό ανακαλύπτονται μη αναγνωρίσιμα συντρίμμια ενός αντικειμένου. Το 1995 κυκλοφορεί βίντεο, που υποτίθεται ότι δείχνει την αυτοψία ενός «εξωγήινου» πτώματος.
Πραγματικότητα: Την περίοδο του Ψυχρού Πολέμου, οι ΗΠΑ αναπτύσσουν το πρόγραμμα MOGUL, για την ανίχνευση ηχητικών κυμάτων στην ανώτερη ατμόσφαιρα, τα οποία παράγονται από τις εκρήξεις ατομικών της ΕΣΣΔ. Χρησιμοποιήθηκαν αερόστατα μεγάλου υψομέτρου, κατασκευασμένα από υλικά άγνωστα στο ευρύ κοινό. Θραύσματα τέτοιων αερόστατων εντοπίστηκαν στην περιοχή Roswell, ενώ οι «εξωγήινοι» ήταν στην πραγματικότητα ανθρωπόμορφα ανδρείκελα δοκιμών. Το MOGUL έμεινε κρυφό έως το 1994.
10. Μυστικά προγράμματα ελέγχου του καιρού
Μύθος: Κυβερνήσεις ή και διεθνείς οργανισμοί εκπονούν μυστικά προγράμματα ελέγχου του καιρού, όπως οι τεχνολογίες δημιουργίας νεφών.
Πραγματικότητα: Η σπορά νεφών είναι μια μορφή τροποποίησης και όχι ελέγχου του καιρού, που στοχεύει στην αποτροπή της δημιουργίας μεγάλου μεγέθους χαλαζιού και ισχυρής βροχόπτωσης ή στην εξασθένηση τροπικών κυκλώνων (τυφώνες).
11. Απατηλά κβαντικά προϊόντα
Μύθος: «Φάρμακα» ή προϊόντα που χρησιμοποιούν το λήμμα «κβαντικός» (π.χ. κβαντική διατροφή, κβαντικός επίδεσμος) με όρους μάρκετινγκ ή επικαλούνται ανυπόστατες κβαντικές ιδιότητες υλικών.
Πραγματικότητα: Ενα «κβαντικό» σαμπουάν αποτελείται από τα ίδια θεμελιώδη σωματίδια με τις ίδιες αλληλεπιδράσεις με ένα «βιολογικό» σαμπουάν ή ένα απλό… σαμπουάν. Μακροσκοπικά, λοιπόν, αυτό που μας ενδιαφέρει σε ένα φάρμακο είναι η μοριακή του σύσταση και οι χημικές αντιδράσεις που προκαλεί στο σώμα, και ο επιθετικός προσδιορισμός «κβαντικό» δεν έχει κανένα απολύτως νόημα, παρά μόνον για να εντυπωσιάζει.
12. Η θεωρία της επίπεδης Γης
Μύθος: Η Γη είναι ένας επίπεδος ακίνητος δίσκος με κέντρο τον Βόρειο Πόλο και βρίσκεται στο κέντρο του σύμπαντος.
Πραγματικότητα: Ο Ερατοσθένης ήδη από τον 3ο αιώνα π.Χ. υπολόγισε πρώτος με ακρίβεια την ακτίνα της σφαιρικής Γης. Ευρωπαίοι θαλασσοπόροι έκαναν τον 16ο αιώνα τον περίπλου της Γης ακολουθώντας συνεχή πορεία προς τα ανατολικά. Και, βεβαίως, οι εικόνες από το Διάστημα είναι αδιαμφισβήτητη οπτική απόδειξη.
*Οι φωτογραφίες είναι από το Ημερολόγιο 2022 του ΕΑΑ.
