Υπόθεση παρακολουθήσεων: Το χρονικό της εκκαθάρισης

Μερικές ώρες: τόσο χρειάστηκε η επιτροπή της Αρχής Διασφάλισης Απορρήτου Επικοινωνιών (ΑΔΑΕ), που συγκροτήθηκε για να διερευνήσει τη δημόσια καταγγελία του προέδρου του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, Νίκου Ανδρουλάκη, για απόπειρα παγίδευσης του κινητού τηλεφώνου του, για να εντοπίσει την άρση απορρήτου από την ΕΥΠ. Η επιτροπή συγκροτήθηκε την περασμένη Τετάρτη, την Πέμπτη τα μέλη της επισκέφθηκαν τον πάροχο κινητής τηλεφωνίας του κ. Ανδρουλάκη και την Πέμπτη το απόγευμα ενημερώθηκε ο πρωθυπουργός ότι η ΕΥΠ είχε παρακολουθήσει το τηλέφωνο του κ. Ανδρουλάκη.

Από εκείνη τη στιγμή το Μαξίμου επιδίδεται σε αγώνα περιορισμού της ζημιάς που προκαλεί αυτό που η αντιπολίτευση κάνει σημαία ως «σκάνδαλο υποκλοπών». Η γραμμή της κυβέρνησης είναι «όλα στο φως». Ετσι, το Μαξίμου δήλωσε ότι θα ανταποκριθεί θετικά σε αίτημα για σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας αλλά και στο αίτημα για εξεταστική επιτροπή.

Με βάση την αλληλουχία γεγονότων ήταν βέβαιο ότι η παρέμβαση της ΑΔΑΕ θα αποκάλυπτε τον μηχανισμό «νόμιμης συνακρόασης». Εν μέρει η οργή με την οποία, σύμφωνα με συνεργάτες του, αντέδρασε ο κ. Κυριάκος Μητσοτάκης όταν πληροφορήθηκε την παρακολούθηση, μπορεί να αποδοθεί και σε αυτό. Το Μέγαρο Μαξίμου βρέθηκε εκτεθειμένο και σε αιφνιδιασμό. Για ένα θέμα που ο χειρισμός του, διαβεβαιώνουν συνομιλητές του πρωθυπουργού, θα ήταν εντελώς διαφορετικός εάν είχε γίνει καλύτερη διαχείριση και είχε υπάρξει ενημέρωση του κυβερνητικού επιτελείου. Ενημέρωση στην αφετηρία, όταν η ΕΥΠ δέχθηκε, σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, αίτημα ξένων υπηρεσιών για παρακολούθηση του κ. Ανδρουλάκη. Οι ίδιες πηγές κατηγορηματικά βεβαιώνουν ότι ποτέ δεν θα είχε δοθεί κυβερνητική συγκατάθεση για παρακολούθηση πολιτικού προσώπου.

Το δεύτερο επίπεδο αιφνιδιασμού του πρωθυπουργικού περιβάλλοντος ήρθε, λένε, από τη συνειδητοποίηση ότι υπάρχει μια τόσο σημαντική παράμετρος σε ένα θέμα που έχει αναδειχθεί σε κυρίαρχο της πολιτικής συζήτησης τις προηγούμενες εβδομάδες, χωρίς οι έχοντες γνώση να θεωρήσουν ότι όφειλαν να ενημερώσουν. Και πάλι η κυβέρνηση θα βρισκόταν εκτεθειμένη, αλλά θα είχε περιθώριο καλύτερου χειρισμού και ανάληψης της πρωτοβουλίας των κινήσεων αντί να δίνεται βήμα για κριτική ότι εάν δεν υπήρχε η ΑΔΑΕ, το θέμα θα έμενε θαμμένο.

Οι παραιτήσεις του επικεφαλής της ΕΥΠ, Παναγιώτη Κοντολέοντος, και του γραμματέα του πρωθυπουργού, Γρηγόρη Δημητριάδη, ήταν οι επιβεβλημένες κινήσεις σε μια διαδικασία ελεγχόμενης διαχείρισης της κρίσης. Γιατί, όπως ομολογείται, η κυβέρνηση καλείται να διαχειριστεί τη χειρότερη πολιτική κρίση της θητείας της. Η αντιπολίτευση μπορεί να πιέσει με ένα θέμα που κρατάει ζωντανό το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Και οι γραμμές της αντιπολιτευτικής επίθεσης έχουν ήδη χαραχτεί: είτε η κυβέρνηση γνώριζε, οπότε είναι έκθετη για σοβαρή παραβίαση δικαιωμάτων, είτε το αγνοούσε, οπότε ανεξέλεγκτα κέντρα δρουν παρακολουθώντας, χωρίς να δίνουν λογαριασμό. Η παράπλευρη συνέπεια είναι ότι η συζήτηση για προσφυγή στις κάλπες που με προσωπική επιμονή ο πρωθυπουργός έβαλε στο περιθώριο, επανέκαμψε δυναμικά ακόμα και ως αναγκαία διέξοδος από ένα ιδιαίτερα τοξικό περιβάλλον.

Από την Πέμπτη

Η παραίτηση Κοντολέοντος κρίθηκε αναγκαία από το Μαξίμου και είχε αποφασιστεί από το βράδυ της Πέμπτης, χωρίς όμως να τίθεται και θέμα Δημητριάδη. Επίσης, στον διοικητή της ΕΥΠ αποδίδεται ολοκληρωτικά η ευθύνη για τις επιλογές που έγιναν στην υπόθεση Ανδρουλάκη. Πολύ περισσότερο που μόλις μία εβδομάδα πριν, στην Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας ο επικεφαλής της ΕΥΠ εμφανίστηκε δηλώνοντας πλήρη άγνοια για τις καταγγελίες Ανδρουλάκη, με την αντιπολίτευση, πλέον, να του αποδίδει εσκεμμένη παραπληροφόρηση και απόπειρα συγκάλυψης. Στις εξηγήσεις που κλήθηκε να δώσει το βράδυ της Πέμπτης, εμφανίζεται να είπε ότι το αίτημα για την παρακολούθηση Ανδρουλάκη έγινε από τις ξένες υπηρεσίες σύμφωνα με όσα προβλέπονται από τις σχετικές διαδικασίες και ότι τα κριτήρια που τίθενται για την ικανοποίηση ανάλογων αιτημάτων από την ΕΥΠ πληρούνταν όλα. Ωστόσο, δεν κατάφερε πειστικά να απαντήσει γιατί σε ένα τόσο σημαντικό ζήτημα που αφορούσε παρακολούθηση πολιτικού προσώπου, ανεξαρτήτως του γεγονότος ότι ο κ. Ανδρουλάκης δεν είχε γίνει ακόμα πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ, θεώρησε ότι μπορούσε να αποφασίσει μόνος του χωρίς να ενημερώσει αρμοδίως για το αίτημα.

Με την υπεραντίδραση της αντιπολίτευσης να προεξοφλείται, ήταν δεδομένο ότι δεν θα αρκούσε η παραίτηση Κοντολέοντος. Ο πρωθυπουργός κάλεσε στο γραφείο του τον Γρηγόρη Δημητριάδη, του είπε ότι δεν υπήρχε σαφής εικόνα για το βάθος της υπόθεσης και του ζήτησε να παραιτηθεί. Ισως η πιο αναμενόμενη κίνηση από πλευράς Μαξίμου. Ο Δημητριάδης εδώ και καιρό επίμονα μπαίνει στο κάδρο των παρακολουθήσεων από δημοσιογραφικές έρευνες και, φυσικά, από την αντιπολίτευση, που επιδιώκει να συνδέσει όσο περισσότερο μπορεί το άμεσο περιβάλλον του πρωθυπουργού με τις παρακολουθήσεις. Προεξοφλήθηκε ότι η γνωστοποίηση των αποτελεσμάτων της έρευνας της ΑΔΑΕ θα προκαλούσε έναν νέο, ακόμα πιο έντονο κύκλο επιθέσεων κατά του Δημητριάδη, αυτό που πηγές του Μαξίμου ονόμασαν «κύκλο τοξικότητας».

Πέραν της στόχευσης από την αντιπολίτευση, ένα μέρος της ευθύνης για τα λάθη στη συγκεκριμένη υπόθεση επιμερίζεται στον κ. Δημητριάδη. Διότι, όπως λένε από το επιτελείο του Μαξίμου, εκ της θέσεώς του θα έπρεπε να γνωρίζει, είχε την ευθύνη να ενημερώνεται προκειμένου να ενημερώνει τον πρωθυπουργό.

Πάντως, πληροφορίες αναφέρουν ότι όλη την εβδομάδα ο κ. Δημητριάδης είχε περιορίσει την κινητικότητά του στο Μαξίμου και είχε ακυρώσει όλα τα ραντεβού του με υπουργούς και κυβερνητικά στελέχη. Από ορισμένους αυτό ερμηνεύεται ως σαφής ένδειξη ότι ο τέως γραμματέας του πρωθυπουργού είχε τεθεί σε αναμονή, καθώς και χωρίς τις τελευταίες εξελίξεις οι επιθέσεις που δεχόταν ήταν διαρκείς και έδειχναν ότι θα έχουν συνέχεια. Οπότε είχε ήδη αρχίσει να καλλιεργείται η ιδέα της αντικατάστασής του, η οποία τελικά κατέστη μονόδρομος.

Η ενημέρωση

Από την κυβέρνηση, αμέσως μετά τη γνωστοποίηση των παραιτήσεων Δημητριάδη – Κοντολέοντος έδωσαν τις πληροφορίες για τα ευρήματα της ΑΔΑΕ, επιβεβαιώνοντας την επιχείρηση που οργάνωσε η ΕΥΠ. Ταυτόχρονα, έσπευσαν να δηλώσουν ότι βρίσκονται στη διάθεση του κ. Ανδρουλάκη για οτιδήποτε επιπλέον χρειαστεί, πέρα από την ιδιαίτερη ενημέρωση που ανέλαβε η ΕΥΠ, υπό τη νέα διοίκηση, να κάνει στον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ-ΚΙΝΑΛ.

Αν και αρχικά η γνωστοποίηση των παραιτήσεων αποδόθηκε σε επιλογή του χρόνου δρομολόγησής τους από την κυβέρνηση τώρα, ώστε το θέμα να ξεχαστεί μέσα στην αυγουστιάτικη ραστώνη, τα όσα ακολούθησαν δεν δείχνουν να επιβεβαιώνουν αυτή την εκδοχή. Ισα ίσα, η δρομολόγηση των κοινοβουλευτικών διαδικασιών επιταχύνει τις εξελίξεις.