Παρακολουθήσεις: Θεσμικές αλλαγές, νέος γύρος ερευνών

Με ένα πλαίσιο παρεμβάσεων σε πολιτικό, θεσμικό και πρακτικό επίπεδο, το οποίο περιέγραψε χθες ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, η κυβέρνηση θα επιδιώξει άμεσα να ανακτήσει την πρωτοβουλία των κινήσεων και να περιορίσει τον αντίκτυπο από την υπόθεση παρακολούθησης από την ΕΥΠ του κινητού τηλεφώνου του προέδρου του ΠΑΣΟΚ – ΚΙΝΑΛ Νίκου Ανδρουλάκη. «Στη δημοκρατία δεν επιτρέπεται να υπάρχουν σκιές», δήλωσε ο πρωθυπουργός.

Η χθεσινή παρέμβασή του βάζει τέλος και στα όποια σενάρια για επίσπευση των εκλογών. Από το Μέγαρο Μαξίμου διαμηνύουν ότι υποστηρίζουν σταθερά τη θέση «όλα στο φως». Ετσι, η νέα διοίκηση της ΕΥΠ θα κληθεί, μεταξύ άλλων, να διερευνήσει αν χρησιμοποιείται από τρίτους παράνομο λογισμικό παρακολούθησης όπως το Predator, προκειμένου να απαντηθούν τα ερωτήματα για κέντρα που δρουν ανεξέλεγκτα. Διαβεβαιώνουν, δε, ότι δεν υπήρξαν συνακροάσεις άλλων πολιτικών προσώπων από την ΕΥΠ. Παράλληλα, αναφορικά με το αίτημα του ΣΥΡΙΖΑ να ανοίξει άμεσα η Βουλή για προ ημερησίας συζήτηση για το θέμα, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Γιάννης Οικονόμου δήλωσε ότι η κυβέρνηση συμφωνεί με επίσπευση του ανοίγματος της Βουλής στις 22 Αυγούστου και ορισμό της συζήτησης εκείνη την εβδομάδα. Ο κ. Οικονόμου απάντησε και στον Νίκο Ανδρουλάκη, που ζήτησε να ανακοινωθεί ο λόγος παρακολούθησής του, λέγοντας ότι η κυβέρνηση επιδίωξε από την πρώτη στιγμή να ενημερώσει τον πρόεδρο του ΠΑΣΟΚ, αλλά εκείνος αρνείται.

Η βασική γραμμή άμυνας της κυβέρνησης απέναντι στην επίθεση που δέχεται από την αντιπολίτευση και στις επικρίσεις που διατυπώνονται είναι πως ό,τι έγινε, έγινε με νόμιμο τρόπο. Οτι μπορεί να ελέγχεται η πολιτική διαχείριση της υπόθεσης, αλλά δεν υπάρχει ζήτημα παράνομων παρακολουθήσεων. Οτι υπήρξε αστοχία, αλλά θα γίνουν όλες οι αναγκαίες ενέργειες για να αποφευχθούν ανάλογες αστοχίες στο μέλλον και να διασφαλιστεί η ενίσχυση της θεσμικής θωράκισης, που θα αποτρέψει την επανάληψή τους. «Δεν το γνώριζα και, προφανώς, δεν θα το επέτρεπα ποτέ», είπε ο κ. Μητσοτάκης, ο οποίος τόνισε ότι «παρότι όλα έγιναν νόμιμα, η Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών υποτίμησε την πολιτική διάσταση της συγκεκριμένης ενέργειας» και πρόσθεσε ότι «ακριβώς γι’ αυτό απομακρύνθηκε αμέσως ο διοικητής της ΕΥΠ. Ενώ και ο γενικός γραμματέας του Γραφείου του Πρωθυπουργού ανέλαβε την αντικειμενική πολιτική ευθύνη».

Η άμεση κυβερνητική παρέμβαση θα γίνει με πράξη νομοθετικού περιεχομένου, η οποία θα προβλέπει ότι για να ενεργοποιηθεί εντολή επισύνδεσης από την ΕΥΠ θα πρέπει, πέραν του εισαγγελέα που επιβλέπει την υπηρεσία, να δώσει έγκριση και εισαγγελέας εφετών. Σχετική πρόβλεψη ίσχυε μέχρι το 2018, οπότε και καταργήθηκε με απόφαση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, αναφέρουν κυβερνητικές πηγές. «Η υπόθεση ανέδειξε την έλλειψη πρόσθετων “φίλτρων” στη λειτουργία των υπηρεσιών πληροφοριών. Γιατί η παρακολούθηση ενός πολιτικού προσώπου ασφαλώς και προϋποθέτει εγγυήσεις πέρα από την κρίση ακόμη και ενός έμπειρου και ικανού δικαστικού λειτουργού», υπογράμμισε σχετικά ο κ. Μητσοτάκης.

Σε δεύτερο επίπεδο, έπειτα από σχετική διαβούλευση, θα κατατεθεί ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο θωράκισης της διαφάνειας στη λειτουργία της ΕΥΠ, με ασφαλιστικές δικλίδες.

Αναφορικά με τη σύγκληση της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας, από την κυβέρνηση αναφέρουν ότι δεν είναι αναγκαίο να επαναλειτουργήσει η Βουλή, ότι μπορεί πρόεδρος του Σώματος να συγκαλέσει την επιτροπή ανά πάσα στιγμή και ότι παραμένει η θέση τους υπέρ της άμεσης σύγκλησης. Προηγείται, βεβαίως, η ανάληψη καθηκόντων από τον νέο διοικητή της ΕΥΠ και η ενημέρωσή του για όλες τις πτυχές της υπόθεσης, ώστε να μπορεί να ενημερώσει τα μέλη της επιτροπής.

Για τη συγκρότηση εξεταστικής επιτροπής, από την πλευρά της κυβέρνησης επαναλαμβάνουν ότι είναι υπέρ και θα περιμένουν να δουν την πρόταση που θα διαμορφωθεί από την αντιπολίτευση, ώστε να αποφασίσουν αν θα καταθέσουν δική τους πρόταση. Στο τραπέζι είναι η σκέψη η Εξεταστική να αφορά και την περίοδο διακυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ. Πάντως, όπως κατέστησε σαφές με την παρέμβασή του ο πρωθυπουργός χθες, παραμένει σημαντική προτεραιότητα να διαφυλαχθεί από μια προσπάθεια οριζόντιας απαξίωσης η ΕΥΠ. Οπως τόνισε ο κ. Μητσοτάκης, «υπάρχουν πολλοί εχθροί της πατρίδας που καραδοκούν και θα ήθελαν μια αδύναμη ΕΥΠ». Πρόσθεσε, δε, ότι είναι σημαντική η προσφορά της υπηρεσίας και έχει φανεί στην ετοιμότητα της χώρας μας να αντιμετωπίσει προκλήσεις όπως αυτές στον Εβρο ή στο Αιγαίο, αλλά και στην καθημερινή μάχη με την τρομοκρατία και το έγκλημα.

Νέο πλαίσιο για την ΕΥΠ

Σε «διαχρονικές παθογένειες της υπηρεσίας πληροφοριών» αναφέρθηκε ο πρωθυπουργός και απηύθυνε έμμεση πρόσκληση προς τις πολιτικές δυνάμεις να καταθέσουν προτάσεις για ένα πλαίσιο που θα ενισχύσει τη διαφάνεια στη λειτουργία της. «Προσωπικά είμαι ανοιχτός σε κάθε δημιουργική ιδέα που ενσωματώνει βέλτιστες πρακτικές από το εξωτερικό και θα ενισχύσει τους μηχανισμούς λογοδοσίας μιας τόσο κρίσιμης υπηρεσίας για την ασφάλεια της χώρας», τόνισε.

Ο κ. Μητσοτάκης κατέθεσε ένα πλαίσιο τεσσάρων πεδίων αλλαγών που θα προτείνει η κυβέρνηση και αφορούν:
• Την ενίσχυση της λογοδοσίας της ΕΥΠ και της εποπτείας του Κοινοβουλίου μέσω της Επιτροπής Θεσμών και Διαφάνειας.
• Την αναβάθμιση του ρόλου του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας για την καλύτερη αξιοποίηση των πληροφοριών και της ΕΥΠ.
• Τη θωράκιση του πλαισίου νόμιμων επισυνδέσεων για πολιτικά πρόσωπα.
• Αλλαγές στο εσωτερικό της ΕΥΠ για την ενίσχυση του εσωτερικού ελέγχου, της διαφάνειας, της εξωστρέφειας και της εκπαίδευσης του ανθρώπινου δυναμικού της.

«Πρόθυμα θα συζητήσω προτάσεις που θα ενισχύσουν τη διαφάνεια στη δράση των μυστικών μας υπηρεσιών, χωρίς, προφανώς, να εμποδίζουν την αποστολή τους. Ξεκινώντας, σίγουρα, από τις αυστηρότερες δικλίδες σε ό,τι αφορά τις νόμιμες επισυνδέσεις», τόνισε ο κ. Μητσοτάκης. Κυβερνητικές πηγές ανέφεραν ότι η διαδικασία για διαμόρφωση ενός νέου θεσμικού πλαισίου, με βάση τους άξονες που παρουσίασε ο κ. Μητσοτάκης, θα ενεργοποιηθεί το αμέσως επόμενο διάστημα. Η κυβέρνηση θα συγκεκριμενοποιήσει τις δικές της προτάσεις και θα περιμένει από τα κόμματα της αντιπολίτευσης να συνδράμουν στην προσπάθεια αυτή, καθώς, όπως αναφέρεται, έχουν επισημανθεί οι δυσλειτουργίες που χρήζουν αντιμετώπισης. Πολύ περισσότερο, προσθέτουν, σε μια συγκυρία κατά την οποία διαμορφώνεται ένα όλο και πιο απαιτητικό διεθνές περιβάλλον προκλήσεων ασφαλείας, απέναντι στο οποίο δεν υπάρχει περιθώριο για απαξίωση της υπηρεσίας πληροφοριών.