Kathimerini.gr
Νεκταρία Σταμούλη
Χιλιάδες κόσμου χωρίς κομματική καθοδήγηση πλημμυρίζει τις πλατείες. Οι βελόνες των σεισμογράφων –των δημοσκοπήσεων– σαλεύουν. Καταγράφουν τις δονήσεις ενός κατακερματισμού. Κανένα από τα «μεγάλα» κόμματα της αντιπολίτευσης δεν ωφελείται. Ποιος ωφελείται; Ποιος εισπράττει τη δυσαρέσκεια; Η δυσαρέσκεια κατευθύνεται προς τα μικρά αντισυστημικά σχήματα, σε τέτοιο βαθμό ώστε κάποιοι θυμούνται τις πλατείες του 2012. Είναι δόκιμη η σύγκριση; Η «Κ» επιχειρεί να καταγράψει πώς τα Τέμπη επηρεάζουν τις πολιτικές επιλογές. Κερδισμένα μέχρι στιγμής είναι δύο κόμματα στα δεξιά της Ν.Δ. –η Ελληνική Λύση και η Φωνή Λογικής– και, στα αριστερά, η Πλεύση Ελευθερίας.
«Παίκτης» η Ακροδεξιά. «Πλέον η Ακροδεξιά γίνεται παίκτης, δεν ξέρουμε αν είναι ευκαιριακή η άνοδός της ή αν αυτή η τάση θα λάβει μόνιμο χαρακτήρα
«Προσεισμοί»
«Ο κόσμος κινητοποιείται μαζικά για πρώτη φορά έπειτα από μία δεκαετία και παραπάνω και μάλιστα αισθάνεται πως μπορεί να επηρεάσει», αναφέρει ο Aγγελος Σεριάτος, επιστημονικός διευθυντής της Prorata. «Είναι ένας προάγγελος που θυμίζει τον κατακερματισμό του 2012», σημειώνει. «Υπήρχε το υπόβαθρο – γκρίνια, δυσαρέσκεια, παράπονα. Τα τρία τέταρτα της κοινωνίας είναι δυσαρεστημένα με την κυβερνητική πολιτική. Μερικές φορές χρειάζεται απλά μια αφορμή για να ξεσπάσει η κρίση».
Oπως επισημαίνει, το πολιτικό σκηνικό είναι κατακερματισμένο ήδη. «Το αν θα πάμε σε ένα αντισυστημικό ρεύμα, θα κριθεί από το πώς η κυβέρνηση –και το πολιτικό σύστημα– θα αντιδράσει. Θα κινηθεί προκειμένου να αισθανθεί η κοινωνία ότι αποδίδεται δικαιοσύνη; Αν όχι, θεωρώ πολύ πιθανό να πάμε σε μια κατάσταση αντίστοιχη του 2012 και επειδή στην Ελλάδα έχει ήδη κυβερνήσει η Αριστερά, ο ριζοσπαστισμός θα κινηθεί προς την άκρα Δεξιά».
Οι πρώτες έρευνες που έχουν δημοσιευθεί μετά τα συλλαλητήρια για τα Τέμπη –με αναγωγή επί των εγκύρων– δείχνουν τη δύναμη της Νέας Δημοκρατίας να κυμαίνεται από 25,1% μέχρι 27,9%, το ΠΑΣΟΚ στο 16,4%, τον ΣΥΡΙΖΑ από 6% έως 8,4%.
Πολλοί είναι πλέον οι διεκδικητές για την τρίτη θέση, που αλλάζουν ανάλογα με τη δημοσκόπηση. Βλέπουμε την Ελληνική Λύση να κυμαίνεται γύρω στο 9,5%. Η δημοσκοπική δύναμη της Φωνής Λογικής καταγράφεται από 5,5% έως 8% και της Πλεύσης Ελευθερίας από 5,4% έως 7,4%.
Σταθερά όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν ότι τουλάχιστον επτά στους δέκα κατηγορούν την κυβέρνηση και τη δικαστική εξουσία για συγκάλυψη στο θέμα των Τεμπών.
Γκρίζα ζώνη
Η πολιτική αναλύτρια Μαρία Καρακλιούμη αναφέρει πως με βάση τις καταγραφές της κοινής γνώμης, το πολιτικό σκηνικό χαρακτηρίζεται από ρευστότητα, δεξιόστροφο ιδεολογικό προσανατολισμό και αύξηση της γκρίζας ζώνης – είτε πρόκειται για αναποφάσιστους είτε για αδιευκρίνιστη ψήφο.
«Πρόκειται για ένα σκηνικό σε μετάβαση. Βιώνουμε μια κρίση δημοκρατίας, καθώς υπάρχει η πολιτική διάψευση των προσδοκιών ότι η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει μια καλά λειτουργούσα δημοκρατία δυτικού τύπου», σημειώνει και προσθέτει: «Μπορεί η κυβέρνηση να είναι κυρίαρχη στο κοινοβούλιο, δείχνει όμως να έχει χάσει την εμπιστοσύνη της εκλογικής βάσης».
Γιατί όμως η δυσαρέσκεια δεν εκπροσωπείται από τα κόμματα που προβάλλουν ως εναλλακτική διακυβέρνησης; Γιατί δεν ενισχύεται στις δημοσκοπήσεις η αξιωματική αντιπολίτευση, που επιχειρεί με τις πρωτοβουλίες της να δώσει στο κίνημα των Τεμπών κοινοβουλευτική έκφραση;
Κατά τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΠΑΣΟΚ, Δημήτρη Μάντζο, οι πλατείες του 2011-12 «ήταν μια πολύ διαφορετική περίπτωση. Τουλάχιστον η πρώτη διαμαρτυρία, στις 26 Ιανουαρίου, δεν θύμιζε σε τίποτα τις πλατείες των “Αγανακτισμένων”». «Τότε εργαλειοποιήθηκε άμεσα από κάποια κόμματα. Θα είναι ολέθριο σφάλμα τώρα αν κάποιο κόμμα προσπαθήσει να καπελώσει το κίνημα», αναφέρει.
Από τα δεξιά
«Πλέον η Ακροδεξιά γίνεται παίκτης, δεν ξέρουμε αν είναι ευκαιριακή η άνοδός της ή αν αυτή η τάση θα λάβει μόνιμο χαρακτήρα», επισημαίνει η Μαρία Καρακλιούμη και συμπληρώνει: «Ο λόγος είναι ότι δεν έχει κυβερνήσει και ο κόσμος θεωρεί ότι δεν έχει μερίδιο ευθύνης».
Ο Αγγελος Σεριάτος υποστηρίζει ότι αυτή τη στιγμή για μια σειρά από λόγους ανοίγεται παράθυρο ευκαιρίας να υπάρξει κόμμα ακροδεξιό κυβερνητικής κλίσης. «Εχουμε ήδη από τις ευρωεκλογές μια διακριτή παρουσία και ανθεκτικότητα αυτών των δυνάμεων με ποσοστά πολύ υψηλότερα από το συνηθισμένο. Δεν ήταν παροδικό, δεν ήταν τιμωρητική ψήφος, είναι ένα τοπίο που διαμορφώνεται τώρα», υπογραμμίζει και υποστηρίζει πως εκτός αυτού υπάρχει ένα διεθνές κλίμα και ένα γενικό υπόβαθρο, ένα κλίμα που σαφώς ευνοεί τον χώρο. Αυτό το αντιλαμβάνονται τα κόμματα που είναι οι βασικοί εκφραστές του χώρου και το επόμενο διάστημα θα προσπαθήσουν το ένα να επιβληθεί του άλλου ώστε να αποτελέσει τελικά τον κεντρικό πόλο.
«Δεν βλέπω σύγκλιση τώρα, αλλά καθόλου δεν θα το απέκλεια στον δρόμο προς τις εκλογές, αν αυτά τα κόμματα συνολικά μπορούν να αθροίσουν ποσοστά που να απειλούν ευθέως τη Ν.Δ.».
Τις πταίει για τα άκρα
ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ δείχνουν τη Νέα ∆ημοκρατία ως υπεύθυνη για την άνοδο των ποσοστών των κομμάτων που βρίσκονται στα δεξιά της. «Αν κάποιος πρέπει να χρεωθεί το γεγονός ότι η διαχείριση του ζητήματος είναι σκανδαλώδης και προωθεί τα άκρα είναι η Νέα Δημοκρατία, από τα πρώτα 24ωρα με τη μεθοδική εκστρατεία συγκάλυψης και μετά με τη συγκάλυψη της συγκάλυψης», αναφέρει ο Δημήτρης Μάντζος από το ΠΑΣΟΚ. «Η στάση της βαθαίνει το χάσμα των πολιτών με τους θεσμούς, τους σπρώχνει στα άκρα. Εχει μεγάλη ευθύνη για τη δυσμενή εξέλιξη για τη δημοκρατία».
«Η κυβέρνηση προτιμά να στείλει τον κόσμο στο αδιέξοδο του αντισυστημισμού, δημιούργησε ένα κατεστημένο και έχει την ευθύνη σε αυτή την τάση», αναφέρει από την πλευρά του ο εκπρόσωπος Τύπου του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Καραμέρος. «Πούλησε κίβδηλο πατριωτισμό και πολλοί από αυτούς που την ψήφισαν, έχοντας γαλουχηθεί στις μεγάλες κορώνες του πατριωτισμού, παρασύρονται από ακροδεξιά κόμματα».
Η Ζωή μετά
Το κόμμα της Ζωής Κωνσταντοπούλου επίσης βγαίνει ξεκάθαρα κερδισμένο από τη συγκυρία, με τον κ. Σεριάτο να αναφέρει ότι σύντομα μπορεί να προσεγγίζει ή και να ξεπερνάει τα διψήφια ποσοστά.
Η Πλεύση Ελευθερίας παρουσιάζεται πλέον ως το «κόμμα των Τεμπών». Οπως αναφέρουν οι αναλυτές, αυτό εξηγείται καθώς ασχολείται σχεδόν μονοθεματικά με το ζήτημα των ημερών, ενώ την άνοδό του βοηθάει και το προφίλ της ίδιας της προέδρου του, που είναι δικηγόρος κάποιων οικογενειών των θυμάτων των Τεμπών και ακολουθεί μια αρκετά επιθετική στάση. Η στάση των μετριοπαθέστερων κομμάτων της πληθυντικής Αριστεράς, από την άλλη, είναι σαφές ότι δεν πείθει, καθώς τα κόμματα αυτά δεν αποτελούν στην παρούσα φάση υποδοχείς δυσαρέσκειας. Τόσο το ΠΑΣΟΚ όσο και ο ΣΥΡΙΖΑ παρουσιάζουν στασιμότητα, ενώ η Νέα Αριστερά παραμένει κάτω από το όριο του 3%.
«Ο κόσμος δεν θεωρεί ότι έχουν καν όψεις ή στοιχεία αντισυστημισμού», αναφέρει ο κ. Σεριάτος. Το δεύτερο στοιχείο, προσθέτει, «είναι ότι δεν μπορούν να συνεννοηθούν σε βασικά ζητήματα, ενώ στα μάτια του κόσμου μοιάζουν πολύ. Στο ζήτημα των Τεμπών έχουν κοινό στόχο, αλλά και πάλι δίνουν την αίσθηση ότι διαχειρίζονται τα πράγματα με έναν ατέρμονο μεταξύ τους ανταγωνισμό».
Η Μαρία Καρακλιούμη σημειώνει: «Ο ΣΥΡΙΖΑ και το ΠΑΣΟΚ έχουν στον πυρήνα τους αριστερή και κεντροαριστερή ιδεολογία και αυτή τη στιγμή δείχνει να έχει ηττηθεί το αφήγημά τους από τον καπιταλισμό. Συνολικά το αφήγημα της συλλογικής δράσης δεν είναι της μόδας. Αυτή τη στιγμή βλέπουμε συλλογική αντίδραση».
Οσον αφορά την αδυναμία τους να συνεννοηθούν, σχολιάζει «κακό χωριό τα λίγα σπίτια», αλλά προσθέτει πως «ο κόσμος δεν περιμένει συνεννόηση, ο κόσμος περιμένει κάποιος να του παρουσιάσει ένα σχέδιο με λύσεις και θα το αρπάξει από όπου κι αν έρθει».
ΣΥΡΙΖΑ και ΠΑΣΟΚ φαίνεται να διαφωνούν σε πολλά, όμως οι εκπρόσωποι και των δύο κομμάτων ομονοούν στο ότι η διαχείριση της τραγωδίας των Τεμπών δεν είναι ένα τοπίο που προσφέρεται για άντληση κομματικών κερδών και όποιος το κάνει προσβάλλει τη μνήμη των θυμάτων.
Η εμπέδωση της εμπιστοσύνης των πολιτών στους θεσμούς «δεν γίνεται μέσα σε μια βραδιά, ιδίως όταν η κυβέρνηση έχει επιβάλει εδώ και δύο χρόνια τη δική της μετα-αλήθεια και οι πολίτες θέλουν χρόνο να αντιληφθούν», αναφέρει ο Δημήτρης Μάντζος. Το ΠΑΣΟΚ, συμπληρώνει, δεν θα κάνει τίποτα περισσότερο και λιγότερο από αυτά που η κατάσταση επιτάσσει με πολιτικούς και θεσμικούς όρους.
«Οι παρεμβάσεις στη Δικαιοσύνη κλονίζουν τους πολίτες, που οδηγούνται σε αυτό που νομίζουν αντισυστημισμό. Η χώρα όμως αναζητεί πρωθυπουργό, όχι δημόσιους κατηγόρους και ακτιβισμούς», αναφέρει ο Γιώργος Καραμέρος. Σύμφωνα με τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο του ΣΥΡΙΖΑ, επιβάλλεται συσπείρωση από τις δυνάμεις της Κεντροαριστεράς.
«Δυστυχώς κάποιοι βλέπουν στον ήλιο τη σκιά τους και νομίζουν ότι είναι το πολιτικό τους μπόι», επισημαίνει, ενώ για τον ΣΥΡΙΖΑ τονίζει πως η εικόνα έχει πλέον σταθεροποιηθεί, το κόμμα πέρασε από μεγάλη περιπέτεια, πλέον έχει μια νέα ηγεσία με σοβαρότητα και χρειάζεται χρόνο.
