Kathimerini.gr
Γράφουν Βασίλης Νέδος, Χρύσα Λιάγγου, Μανώλης Κωστίδης
Aκόμη πιο κοντά φέρνει την Ελλάδα και το Ισραήλ η στάση της Τουρκίας σε Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή. Η συνάντηση Μητσοτάκη – Νετανιάχου στην Ιερουσαλήμ επιβεβαίωσε τη συναντίληψη στο ζήτημα της ηλεκτρικής διασύνδεσης με την Κύπρο, ενώ τα εξοπλιστικά προγράμματα δένουν Ελλάδα και Ισραήλ ακόμη πιο στενά στον τομέα της αμυντικής βιομηχανίας. Παράλληλα, ο χρόνος κυλάει αντίστροφα για την επιστροφή των ερευνητικών στην Κάσο, ενώ δεν περνάει απαρατήρητη από την Αθήνα η παρουσία πλοίου συλλογής πληροφοριών του τουρκικού ναυτικού στα νότια της Κρήτης. Πόλεμο ανακοινώσεων μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας προκάλεσε η ευχή του Ερντογάν «να καταστρέψει το σιωνιστικό Ισραήλ». Ο Ισραηλινός υπουργός Εξωτερικών αποκάλεσε τον Τούρκο πρόεδρο «δικτάτορα» και «αντισημίτη», με την Αγκυρα να επανέρχεται καταγγέλλοντας «τις πολιτικές γενοκτονίας στη Γάζα».
Η σύμπλευση Ελλάδας – Ισραήλ και η Αγκυρα
Του Βασίλη Νέδου
Υψηλής σημασίας για τη μελλοντική εξέλιξη της στρατηγικής σχέσης Ελλάδας και Ισραήλ ήταν η επίσκεψη που πραγματοποίησε στην Ιερουσαλήμ την Κυριακή ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης, όπου συναντήθηκε με τον ομόλογό του Μπέντζαμιν Νετανιάχου, τον πρόεδρο Γιτζάκ Χέρτσογκ, αλλά και στελέχη της αμυντικής βιομηχανίας της χώρας. Στις επαφές αυτές κατεγράφη σημαντική σύμπτωση απόψεων για την περιφερειακή κατάσταση, ένας κατάλογος από δυνητικές συμφωνίες στον τομέα της άμυνας που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε μία ακόμη στενότερη σχέση, αλλά και σε απόλυτη σύμπνοια στην ανάγκη να προχωρήσουν τα έργα ενεργειακής συνδεσιμότητας στην περιοχή, περιλαμβανομένης, βεβαίως, της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου – Ισραήλ (Great Sea Interconnector).
Η κατάσταση αυτή, όπως και η διακηρυγμένη απόφαση της Αθήνας να προχωρήσει στην ηλεκτρική διασύνδεση και πέρα από τα χωρικά ύδατα της Κάσου, όπου οι έρευνες περιορίστηκαν τον περασμένο Ιούλιο, ασκεί αρκετή πίεση προς την Αγκυρα, η οποία με διάφορους τρόπους εμφανίζεται να ενοχλείται από τη σχετική δημόσια συζήτηση. Επί του πεδίου, η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη των τελευταίων εβδομάδων είναι η ανάπτυξη του πλοίου Ufuk στα διεθνή ύδατα νοτίως της Κρήτης, μακριά τόσο από το δυνητικό πεδίο ερευνών στα νότια της Κάσου, όσο και από το Ocean Vanguard, που βρίσκεται στα νοτιοδυτικά της Κρήτης, στο πλαίσιο ερευνών για ένα άλλο υποβρύχιο καλώδιο οπτικών ινών που θα συνδέει την Ιταλία με το Ισραήλ. Το Ufuk είναι πλοίο συλλογής πληροφοριών και δεδομένων, με δυνατότητες και ηλεκτρονικού πολέμου και είναι σαφές ότι η ανάπτυξή του στην περιοχή αποσκοπεί στην κατά το δυνατόν ταχύτερη και ακριβέστερη αποτύπωση της εικόνας.
Σε αυτήν την κρίσιμη καμπή των ελληνοτουρκικών σχέσεων αναμένεται να φανεί και τι ακριβώς θα συζητήσουν οι υπουργοί Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης και Χακάν Φιντάν, οι οποίοι θα συναντηθούν στο περιθώριο της υπουργικής Συνόδου του ΝΑΤΟ που θα διεξαχθεί στις Βρυξέλλες την Πέμπτη και την Παρασκευή (3 και 4 Απριλίου).
Μεταφορά τεχνογνωσίας
Στην Ιερουσαλήμ, πέρα από το καλώδιο και τη γενικότερη σύμπνοια στα περιφερειακά, για παράδειγμα για την κατάσταση στη Συρία και στον Λίβανο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης και οι Ισραηλινοί συνομιλητές του εστίασαν ιδιαίτερα στο σκέλος της εμβάθυνσης των σχέσεων στον τομέα της άμυνας. Ο κ. Μητσοτάκης είχε συναντήσεις με στελέχη των Διευθύνσεων Διεθνούς Αμυντικής Συνεργασίας (SIBAT) και Αμυντικής Ερευνας και Ανάπτυξης (DDR&D) του υπουργείου Αμυνας του Ισραήλ και με ανώτατα στελέχη της ισραηλινής αμυντικής βιομηχανίας (ΙΑΙ, Rafael, ELBIT). Σύμφωνα με την επίσημη ενημέρωση, οι συζητήσεις κινήθηκαν γύρω από τις ευκαιρίες σύμπραξης και συμπαραγωγής, με έμφαση στην τεχνολογική καινοτομία, στην έρευνα και στην απόκτηση στρατηγικών δυνατοτήτων. Ενώ συζητήθηκε και η διμερής συνεργασία στο πλαίσιο της ανάπτυξης του οικοσυστήματος των ελληνικών αμυντικών βιομηχανιών.
Σε σχέση με τις έρευνες για το καλώδιο, δεν έχει περάσει απαρατήρητη η ανάπτυξη του τουρκικού πλοίου συλλογής πληροφοριών Ufuk στα διεθνή ύδατα νοτίως της Κρήτης.
Σε πρακτικό επίπεδο, συμφωνήθηκε οι ισραηλινές εταιρείες να συμμετάσχουν σε υφιστάμενα αλλά και νέα προγράμματα, σε συνεργασία με το ελληνικό οικοσύστημα. Ουσιαστικά, η Αθήνα επιθυμεί συμπαραγωγές, ώστε να γίνει και μεταφορά αμυντικής τεχνογνωσίας από το Ισραήλ προς την Ελλάδα. Το προφανές αντάλλαγμα για τους Ισραηλινούς είναι η δυνατότητα μαζικής παραγωγής, μέσα από ευρωπαϊκό έδαφος, συστημάτων τα οποία θα κατευθυνθούν και προς την αγορά της Ε.Ε. Η συγκεκριμένη λεπτομέρεια εξηγεί σε σημαντικό βαθμό και για ποιο λόγο η Ελλάδα δεν αντιμετώπισε με κάθετη άρνηση το ενδεχόμενο συμμετοχής σε ευρωπαϊκά προγράμματα εταιρειών από τρίτες χώρες, καθώς κάτι τέτοιο δεν θα δημιουργούσε πρόβλημα μόνο στη Τουρκία, αλλά και στο Ισραήλ. Για την Ελλάδα η εμπλοκή των Ισραηλινών έχει ουσιαστική διάσταση στην παρούσα φάση, καθώς η Ιερουσαλήμ δεν συναλλάσσεται με την Τουρκία, ως εκ τούτου όποιο οπλικό σύστημα καταλήγει στις ελληνικές Ενοπλες Δυνάμεις, δεν περιλαμβάνεται εξ ορισμού στο οπλοστάσιο των τουρκικών. Τα τελευταία χρόνια οι Ισραηλινοί έχουν ουσιαστικά συμφωνήσει σε όλα τα αιτήματα της Ελλάδας για προμήθεια όπλων που δίνουν τεχνολογικό προβάδισμα (qualitative edge), ανεξάρτητα από το αν τελικά όλες αυτές οι διαπραγματεύσεις θα οδηγήσουν σε τελικές συμφωνίες. Στο πεδίο των συμπαραγωγών, υπάρχουν αρκετά σημεία που μπορεί να ενδιαφέρουν την ελληνική πλευρά. Τα δύο κύρια είναι τα εξής: ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη Μη Επανδρωμένων Αεροχημάτων και η παραγωγή πυραύλων και βλημάτων. Υπενθυμίζεται από τη συγκεκριμένη συνεργασία επωφελείται και το Ισραήλ, διότι αποκτά σε σχετικά κοντινή απόσταση από τη χώρα, δυνατότητες μαζικής παραγωγής οπλικών συστημάτων και πυρομαχικών.
Σε προηγούμενο ταξίδι
Δεν πρόκειται για την πρώτη φορά που ο πρωθυπουργός αξιοποιεί τις δυνατότητες που παρέχει η αμυντική διπλωματία με το Ισραήλ. Η «Κ» είχε αποκαλύψει τον Ιούνιο του 2020 πως ο Κυριάκος Μητσοτάκης, σε ένα άλλο ταξίδι του στο Ισραήλ, είχε ουσιαστικά συμφωνήσει για τη μακροπρόθεσμη πρόσδεση των Ισραηλινών στις ελληνικές αμυντικές υποθέσεις, τότε με την επιλογή της ELBIT για τη δημιουργία του Διεθνούς Αεροπορικού Κέντρου στην Καλαμάτα. Εκτοτε, βεβαίως, η αμυντική βιομηχανία του Ισραήλ έχει επεκταθεί περαιτέρω στην Ελλάδα, με ίσως πλέον εμβληματική την επένδυση που έφερε την Intracom Defense στον έλεγχο της ΙΑΙ.
Σημειώνεται, τέλος, ότι δεν θα πρέπει να υποτιμάται το πολιτικό μήνυμα που δίνει η επιλογή του πρωθυπουργού να ταξιδέψει στο Ισραήλ και να δώσει προσωπική στήριξη προς τον κ. Νετανιάχου και την πολιτική της Ιερουσαλήμ στην ευρύτερη περιοχή, σε μια φάση κατά την οποία αρκετές ευρωπαϊκές χώρες είναι σχετικά αμήχανες σε σχέση με τα τεκταινόμενα στη Μέση Ανατολή.
To 2026 η πρώτη γεώτρηση της Chevron νοτίως της Κρήτης
Της Χρύσας Λιάγγου
Πυκνώνουν οι επαφές για την αντιμετώπιση των γεωπολιτικών προκλήσεων που συνοδεύουν τα σχέδια της ηλεκτρικής διασύνδεσης Eλλάδας – Κύπρου – Ισραήλ και των ερευνών υδρογονανθράκων στην περιοχή της Κρήτης.
Ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Σταύρος Παπασταύρου είχε την Κυριακή το απόγευμα τηλεφωνική επικοινωνία με τον υπουργό Εσωτερικών και πρόεδρο του Εθνικού Συμβουλίου Ενέργειας των ΗΠΑ, Νταγκ Μπέργκαμ.
Οι ενεργειακές εξελίξεις στην ατζέντα της προχθεσινής επικοινωνίας του υπ. Περιβάλλοντος Σταύρου Παπασταύρου με τον Αμερικανό υπ. Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ.
Το συμβούλιο λειτουργεί ως μέρος του Εκτελεστικού Γραφείου του προέδρου των ΗΠΑ, υπό την προεδρία του υπουργού Εσωτερικών Νταγκ Μπέργκαμ και την αντιπροεδρία του υπουργού Ενέργειας Κρις Ράιτ και αποτελείται από μέλη του υπουργικού συμβουλίου, όπως, μεταξύ άλλων, οι υπουργοί Εξωτερικών, Αμυνας, Οικονομικών, Περιβαλλοντικής Προστασίας, Γεωργίας και Μεταφορών.
Μιλώντας χθες στην τηλεόραση του Action24 o υπουργός Περιβάλλοντος, μετέφερε την ικανοποίηση που εξέφρασε ο Αμερικανός αξιωματούχος για τις εξελίξεις με τη Chevron κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας τους και εξέφρασε την επιθυμία της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει γρήγορα στα επόμενα βήματα. Οπως εξήγησε, αναμένεται να βγουν οι υπουργικές αποφάσεις, να διεξαχθεί ο διαγωνισμός και στη συνέχεια να προχωρήσει η κατακύρωση αναδόχου και η αρχική σύμβαση.
Στόχος της κυβέρνησης, όπως είπε ο κ. Παπασταύρου, είναι αυτή η διαδικασία να ολοκληρωθεί μέσα στο 2025, ενώ εκτίμησε ότι το 2026 θα προχωρήσει η πρώτη ερευνητική γεώτρηση. «Αυτό έχει να κάνει με τον προγραμματισμό της εταιρείας, αλλά θεωρώ ότι εφόσον “τρέξουμε” τις διαδικασίες εντός του έτους, μέσα στο 2026 θα έχουμε την πρώτη γεώτρηση», τόνισε ο αρμόδιος υπουργός.
Νέα ένταση προκαλούν οι κατάρες Ερντογάν
Του Μανώλη Κωστίδη
Κωνσταντινούπολη-Ανταπόκριση. Οι κατάρες του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν για την «καταστροφή του Ισραήλ» προκάλεσαν νέα ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών, με τον Ισραηλινό υπουργό Εξωτερικών να χαρακτηρίζει τον πρόεδρο της Τουρκίας «δικτάτορα»!
Ο Τούρκος πρόεδρος μετά την προσευχή του μπαϊραμιού στο τζαμί Τσάμλιτζα της Κωνσταντινούπολης σε ομιλία του προς τους πιστούς αναφέρθηκε στις εξελίξεις στη Λωρίδα της Γάζας και δήλωσε ότι «γνωρίζουμε και βλέπουμε όσα συμβαίνουν στο Ισραήλ. Είθε ο Θεός να καταστρέψει, να διαλύσει το σιωνιστικό Ισραήλ», ενώ πρόσθεσε: «Και αφού βλέπουμε όσα συμβαίνουν εκεί, εμείς εδώ να είμαστε ισχυροί, δυνατοί, ενωμένοι και αδελφωμένοι».
Ο υπουργός Εξωτερικών του Ισραήλ Γκίντεον Σάαρ με μήνυμά του στην πλατφόρμα Χ ανέβασε τους τόνους και έγραψε: «Ο δικτάτορας Ερντογάν αποκάλυψε το αντισημιτικό του πρόσωπο. Ο Ερντογάν είναι επικίνδυνος για την περιοχή αλλά και για τον ίδιο τον λαό του, όπως αποδείχθηκε τις τελευταίες ημέρες. Ας ελπίσουμε ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα το καταλάβουν αυτό όσο γίνεται νωρίτερα». Από την πλευρά του το υπουργείο Εξωτερικών στην Αγκυρα έκανε λόγο για εξωφρενική δήλωση του κ. Σάαρ, που «προσπαθεί να συγκαλύψει τα εγκλήματα του Ισραήλ».
Δικτάτορα και επικίνδυνο για την περιοχή και το ΝΑΤΟ χαρακτήρισε σε ανακοίνωσή του τον Τούρκο πρόεδρο το υπουργείο Εξωτερικών του Ισραήλ.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι αυτή η στάση βαθαίνει τις ανησυχίες ότι το Ισραήλ θα επιταχύνει τη γενοκτονία στη Γάζα και θα εντείνει τις δραστηριότητές του με στόχο την αποσταθεροποίηση άλλων χωρών της περιοχής: «Οι προπαγανδιστικές δραστηριότητες των Ισραηλινών αξιωματούχων δεν θα κλονίσουν ποτέ την αποφασιστικότητα της Τουρκίας να πει την αλήθεια με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο. Θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό των αθώων πολιτών που αποτελούν στόχο του Ισραήλ και να υπερασπιζόμαστε τα δικαιώματά τους». Δεν άργησε να έρθει και η ανταπάντηση του Ισραήλ με ανάρτηση στην πλατφόρμα Χ και αναφορά από την εισβολή στην Κύπρο μέχρι και την επίθεση Ερντογάν στον… Πίκατσου! «Τι ενόχλησε το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών; Να ένας τρόπος να διευκρινίσουμε τα λόγια του δικτάτορα: Δηλώστε ξεκάθαρα ότι ο Ερντογάν δεν είναι αντισημίτης, ότι δεν μισεί εμμονικά το εβραϊκό κράτος. Ολοι γνωρίζουν τι έχει κάνει ο Ερντογάν σε έθνη και λαούς στην περιοχή, από την Κύπρο μέχρι τη Συρία. Ολοι βλέπουν τι κάνει στον ίδιο τον λαό του (και στον Πίκατσου). Και όλοι ακούνε τι θέλει να κάνει στο εβραϊκό κράτος. Το αληθινό του πρόσωπο έχει αποκαλυφθεί σε όλους», αναφέρει η ανάρτηση του ισραηλινού υπουργείου.
Η αναφορά στον Πίκατσου των Πόκεμον έγινε με αφορμή τις εικόνες που παρουσιάστηκαν στις διαδηλώσεις των προηγούμενων ημερών, που έδειχναν τουρκικές δυνάμεις καταστολής να καταδιώκουν τους διαδηλωτές, όπου ανάμεσά τους ήταν κι ένας μεταμφιεσμένος σε Πίκατσου.
Πριν από μία εβδομάδα ο κ. Σάαρ είχε δηλώσει πως η χώρα του δεν θέλει να έρθει αντιμέτωπη με την Τουρκία.
Εν τω μεταξύ η εφημερίδα Wall Street Journal σε κύριο άρθρο της, που αφορά την πιθανότητα παραχώρησης των μαχητικών F-35 στην Τουρκία, έγραψε ότι «μόλις εβδομάδες μετά τη σφαγή της 7ης Οκτωβρίου ο κ. Ερντογάν είπε: “Η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση, είναι μια ομάδα πολεμιστών που υπερασπίζονται τα εδάφη τους”. Ο υπουργός Εξωτερικών του, Χακάν Φιντάν, καλωσόρισε μια αντιπροσωπεία της Χαμάς το Σαββατοκύριακο πριν συναντηθεί με τον υπουργό Εξωτερικών Μάρκο Ρούμπιο στην Ουάσιγκτον». Αναλυτές για να εξηγήσουν τη στάση του Ισραήλ υπενθυμίζουν πως ο Ταγίπ Ερντογάν έχει χαρακτηρίσει τη Χαμάς «εμπροσθοφυλακή της Τουρκίας». Η ίδια εφημερίδα αναφέρει πως «εάν η Τουρκία θέλει να αποκτήσει τα καλύτερα στην κατηγορία τους, τα αμερικανικά μαχητικά F-35, μπορεί να παραδώσει ή να καταστρέψει τις συστοιχίες των S-400» και ζητάει από την κυβέρνηση του Ντόναλντ Τραμπ να μη συμβιβαστεί σε αυτό το ζήτημα.
Eπιμονή στη «Γαλάζια Πατρίδα»
Στην επίσκεψή του στο Σώμα Στρατού Αμφίβιων Δυνάμεων στα Δαρδανέλλια, ο υπουργός Αμυνας της Τουρκίας, Γιασάρ Γκιουλέρ, αναφερόμενος στις ελληνοτουρκικές σχέσεις μίλησε για Ελληνες αξιωματούχους με προκλητικές προσεγγίσεις, υποστήριξε τη λύση των δύο κρατών στην Κύπρο, ενώ ο Ταγίπ Ερντογάν έστειλε τηλεφωνικό μήνυμα στους αξιωματικούς, δηλώνοντας ότι «πλέον με τις αμφίβιες δυνάμεις μας οι ακτές μας είναι πολύ πιο ασφαλείς και σταθερές. Σας συγχαίρω για τις προσπάθειές σας στη φρούρηση και την προστασία της “Γαλάζιας Πατρίδας”». Ο κ. Γκιουλέρ υποστήριξε πως η χώρα του σε κάθε ευκαιρία λαμβάνει το διεθνές δίκαιο και την ειρήνη ως βάση για την επίλυση των κρίσεων. «Στην επίλυση των προβλημάτων μεταξύ μας και της γειτονικής μας Ελλάδας προσεγγίζουμε βάσει αυτών των αρχών και προσπαθούμε να κάνουμε σημαντικά βήματα για τη βελτίωση των σχέσεών μας», ανέφερε. Στη συνέχεια προέβαλε τον ισχυρισμό ότι «κάποιες φορές, γινόμαστε μάρτυρες της επίδειξης ρητορικών και συμπεριφορών από ορισμένους Ελληνες αξιωματούχους που θα μπορούσαν να σαμποτάρουν τις σχέσεις μεταξύ των χωρών μας και τονίζουμε ότι δεν θα αποδεχθούμε ποτέ αυτές τις προκλητικές προσεγγίσεις. Πιστεύουμε ότι μια ειλικρινής στάση προσανατολισμένη στη λύση θα είναι ένα σημαντικό βήμα για να ξεπεραστούν τα προβλήματα». Ο κ. Γκιουλέρ αναφερόμενος στο Κυπριακό σημείωσε ότι «ορισμένοι από τους συνομιλητές μας εκφράζουν ακατάπαυστα και χωρίς να κουράζονται ρητορικές που έχουν μείνει 50 χρόνια πίσω και είναι ξεπερασμένες για την Κύπρο, οι οποίες δεν συνάδουν με τις ιστορικές και υφιστάμενες πραγματικότητες. Υπενθυμίζουμε ότι είναι απαραίτητο να ενεργήσουμε με γνώμονα το γεγονός ότι υπάρχουν δύο ξεχωριστά κράτη στην Κύπρο».
Εν τω μεταξύ, με προσεκτικό τρόπο παρακολουθούν στην Αγκυρα τις επαφές του Κυριάκου Μητσοτάκη στο Ισραήλ και τη συνάντησή του με τον Μπέντζαμιν Νετανιάχου. Τα τουρκικά μέσα ενημέρωσης αναφέρονται στην επίσκεψη του πρωθυπουργού δίχως να επικρίνουν ιδιαίτερα τις δηλώσεις, ωστόσο κάνουν λόγο για στενή συμμαχία στην Αν. Μεσόγειο. Η τουρκική εφημερίδα Cumhuriyet αναφέρει πως στην ατζέντα των δύο χωρών είναι το έργο της πόντισης καλωδίoυ μεταξύ Ελλάδας – Kύπρου και Ισραήλ, καθώς και άλλα ενεργειακά και αμυντικά ζητήματα, όπως και το μεταναστευτικό. Η εφημερίδα Milliyet δίνει σημασία στην αμυντική συνεργασία Ελλάδας – Ισραήλ και στη συνεργασία στα ζητήματα της ενέργειας. Η αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Sozcu κάνει αναφορά σε ένα ακόμα ζήτημα. Γράφει ότι «η ελληνική κυβέρνηση έβαλε την υπογραφή της σε μια σκανδαλώδη απόφαση. Το υπουργείο Παιδείας ανακοίνωσε ότι η επέτειος της ίδρυσης της Ελληνοκυπριακής “τρομοκρατικής οργάνωσης ΕΟΚΑ”, η οποία διέπραξε σφαγές κατά των Τουρκοκυπρίων στην “ΤΔΒΚ”, θα γιορτάζεται στα σχολεία. Σύμφωνα με αυτό, η δράση της τρομοκρατικής οργάνωσης θα διδάσκεται στα παιδιά στο σχολείο την 1η Απριλίου κάθε έτους. Ο ηγέτης της “Νότιας Κύπρου” (Κυπριακή Δημοκρατία) Νίκος Χριστοδουλίδης εξήρε την απόφαση και ευχαρίστησε την Ελλάδα».
