Kathimerini.gr
Ξημερώματα Τετάρτης, στο 10ο Τμήμα οξέων περιστατικών του Ψυχιατρικού Νοσοκομείου Αττικής, οι δύο νοσηλευτές της βραδινής βάρδιας μόλις είχαν παραλάβει μια νέα εισαγωγή όταν άκουσαν φωνές από τους θαλάμους. Είδαν έναν 46χρονο ασθενή να κραδαίνει ένα κομμάτι γυαλί, με το οποίο νωρίτερα είχε τραυματίσει θανάσιμα μια 44χρονη. Σύμφωνα με μαρτυρίες του προσωπικού, ο άνδρας απείλησε και άλλους τροφίμους. «Ανοίξτε μου, αλλιώς θα συνεχίσω το κακό», φέρεται να είπε προτού διαφύγει. Το θύμα είχε εισαχθεί στη μονάδα μόλις την προηγούμενη ημέρα. Αργά το απόγευμα ο δράστης εντοπίστηκε στη λεωφόρο Αθηνών και συνελήφθη. Διατάχθηκε και διενέργεια κατεπείγουσας ένορκης διοικητικής εξέτασης.
Τον Μάιο του 2015, ένα παρόμοιο περιστατικό είχε σημειωθεί στο ίδιο νοσοκομείο. Ηταν και τότε ξημερώματα όταν μια κραυγή στο 3ο Τμήμα οξέων περιστατικών κινητοποίησε έναν βοηθό νοσηλευτή και έναν επιμελητή ασθενών. Από τη «στάση» νοσηλευτών, το δωμάτιο όπου βρίσκονταν, έτρεξαν στον θάλαμο διαγωνίως απέναντι. Ενας 42χρονος είχε καταφέρει να λύσει τους ιμάντες με τους οποίους ήταν καθηλωμένος χιαστί και να χτυπήσει στο κεφάλι με κουτάλι έναν 63χρονο στο διπλανό κρεβάτι. Το θύμα είχε εισαχθεί στο Δαφνί πριν από εννέα ημέρες και εκείνο το βράδυ, σύμφωνα με μαρτυρίες, ήταν κατατονικός, είχε περασμένο ορό και ήταν ανήμπορος να αντισταθεί. Οι εργαζόμενοι τότε διαμαρτύρονταν ότι έπρεπε να διαχειριστούν και παραβάτες του ποινικού κώδικα χωρίς να έχουν περάσει αντίστοιχη εκπαίδευση.
Τα δύο συμβάντα μπορεί να συνέβησαν με διαφορά μιας δεκαετίας, ωστόσο τα κενά και τα προβλήματα που είχαν επισημανθεί τότε φαίνεται πως επιμένουν και τώρα. Οι εργαζόμενοι μιλούν ακόμη για υποστελέχωση, ενώ ασθενείς που υπό κανονικές συνθήκες θα έπρεπε να νοσηλεύονται χωριστά, συνυπάρχουν σε κορεσμένους θαλάμους. Τον Μάιο του 2015, στα τμήματα οξέων περιστατικών βρίσκονταν 311 άνθρωποι, ενώ οι διαθέσιμες κλίνες ήταν 225. Ο αριθμός των κλινών έχει παραμείνει ίδιος, αλλά σύμφωνα με την καταγραφή το μεσημέρι της 18ης Φεβρουαρίου 2025 βρίσκονταν εκεί τουλάχιστον 250 ασθενείς.
Ειδικοί ψυχικής υγείας έχουν εξηγήσει στην «Κ» ότι με τη συμπλήρωση τεσσάρων εβδομάδων οι ασθενείς θα έπρεπε να μετακινούνται σε τμήματα μέσης νοσηλείας. Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη καταγραφή, πάντως, 177 ασθενείς βρίσκονται εκεί έως και τρεις μήνες, ενώ 40 τούς έχουν υπερβεί. Κανονικά τα τμήματα οξέων περιστατικών υποδέχονται ασθενείς με έντονη συμπτωματολογία που συνοδεύεται από αυτοκαταστροφική ή επιθετική συμπεριφορά. Οπως συνέβαινε στο παρελθόν έτσι και τώρα, σύμφωνα με μαρτυρίες εργαζομένων, τους ίδιους θαλάμους μοιράζονται ηλικιωμένοι, μακροχρόνια πάσχοντες, ή νοσηλευόμενοι υπό το άρθρο 69 του Ποινικού Κώδικα που προβλέπει φύλαξη των ακαταλόγιστων εγκληματιών.
Ο 46χρονος νοσηλευόταν στο Δαφνί από τον περασμένο Νοέμβριο. Τον Αύγουστο του 2023 κατηγορήθηκε για τον θανάσιμο τραυματισμό άλλης ασθενούς στην Ψυχιατρική Κλινική του Νοσοκομείου Κέρκυρας (φέρεται να είχε χρησιμοποιήσει ένα στύλο και ένα ξύλινο κουτάλι). Τότε οι εργαζόμενοι σε εκείνη την κλινική είχαν τονίσει ότι οι κλίνες διπλασιάστηκαν, ενώ το προσωπικό παρέμεινε αριθμητικά ίδιο. «Η χωροταξία του τμήματος (σχήματος Γ) και της κλινικής εν γένει, η οποία είναι χωρισμένη σε δύο ορόφους, δεν βοηθάει στην επιτήρηση και στην παρακολούθηση των ασθενών με τη μη άμεση οπτική επαφή όλων των δωματίων», υποστήριζαν σε ανακοίνωσή τους. Μετά την ανθρωποκτονία, αντί για τη φυλακή, ο ασθενής μεταφέρθηκε στο Δαφνί βάσει του άρθρου 69.
Σύμφωνα με μαρτυρίες στην «Κ», από τον περασμένο Νοέμβριο μέχρι και το βράδυ της επίθεσης στην 44χρονη, ο ασθενής φέρεται να μην είχε προκαλέσει άλλο βίαιο επεισόδιο. «Κανονικά θα έπρεπε για τρεις ψυχιατρικά ασθενείς να αντιστοιχεί ένας νοσηλευτής», λέει στην «Κ» εργαζόμενος ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας. Οπως εξηγεί ο ίδιος, για να καλυφθούν οι βάρδιες το απόγευμα και τη νύχτα εργάζονται από δύο νοσηλευτές –το πρωί περισσότεροι–, ενώ στα τμήματα οξέων περιστατικών βρίσκονται αυτή την περίοδο έως και 30 ή 32 ασθενείς. Τα διαχρονικά κενά τονίζει στην «Κ» και ο Θωμάς Δημουλάς, πρόεδρος του Ενιαίου Συλλόγου Εργαζομένων ΨΝΑ. «Είμαστε σε ένα αχανές πεδίο καθημερινής μάχης, έχουμε επισημάνει τις ελλείψεις», λέει.
Θεωρητικά όλα τα τμήματα οξέων περιστατικών θα έπρεπε να διαθέτουν ένα θάλαμο που αποκαλείται «ήσυχο δωμάτιο». Οι τοίχοι του θα πρέπει να είναι επενδυμένοι με αφρολέξ ώστε να αποφευχθεί ο αυτοτραυματισμός και να υπάρχει σύστημα βιντεοεπιτήρησης. Χωρίς αυτή τη δυνατότητα και λόγω της υποστελέχωσης επιλέγεται, σύμφωνα με το προσωπικό, η πρακτική της μηχανικής καθήλωσης. Αποκαλείται επίσημα «προστατευτικός κλινοστατισμός». Πρέπει να ακολουθείται με απόφαση γιατρού για διεγερτικούς ασθενείς και θεωρείται ως το έσχατο μέσο. Σύμφωνα με τις σχετικές οδηγίες, θα πρέπει να διαρκεί όσο το δυνατόν λιγότερες ώρες και να υπάρχει συνεχής εποπτεία. Λόγω των συνθηκών δεν είναι βέβαιο ότι αυτές οι οδηγίες εφαρμόζονται κατά γράμμα.
Η φωτιά
Τον Σεπτέμβριο του 2015, τρεις ασθενείς έχασαν τη ζωή τους στο 7ο Τμήμα χρονίως πασχόντων του ΨΝΑ από φωτιά που ξεκίνησε τρόφιμος στο δωμάτιό του. Ενας εξ αυτών ήταν δεμένος με ιμάντα σε ξύλινο παγκάκι, απέναντι από τη «στάση» των νοσηλευτών. Γιατροί, νοσηλευτές και πρώην μέλος της διοίκησης παραπέμφθηκαν σε δίκη με την κατηγορία της παράνομης κατακράτησης που διήρκεσε μακρό χρονικό διάστημα και της απλής συνέργειας σε παράνομη κατακράτηση. Ολοι αθωώθηκαν. Τον Ιούνιο του 2024, το Διοικητικό Εφετείο Αθηνών έκρινε ότι πρέπει να αποζημιωθεί η συγγενής ενός εκ των θυμάτων της πυρκαγιάς για ψυχική οδύνη. Εκκρεμούν σε δεύτερο βαθμό οι αγωγές άλλων δύο οικογενειών.
