Kathimerini.gr
Στα μάτια ενός ανυποψίαστου περαστικού σχεδόν τίποτα δεν θα μαρτυρούσε χθες ότι η προηγούμενη εβδομάδα στον Βόλο θύμιζε δυστοπία με χιλιάδες νεκρά ψάρια στα νερά του Παγασητικού. Πλησιάζοντας όμως την περιοχή Μπουρμπουλήθρα, λίγα μέτρα μακριά από το λιμάνι του Βόλου, μια δυσάρεστη μυρωδιά παραμένει ως απόδειξη της πρόσφατης καταστροφής. Εδώ βρίσκεται και το προστατευτικό δίχτυ που την προηγούμενη εβδομάδα τοποθέτησε στις εκβολές του χειμάρρου Ξηριά ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου για να ανατρέψει την πορεία των νεκρών ψαριών. Κι ενώ η τεράστια πλειονότητά τους έχει απομακρυνθεί, στην Μπουρμπουλήθρα εντοπίζονται ακόμη κάποια υπολείμματα – διαμελισμένα ψάρια, κεφάλια, λίγες ουρές. Γιατί ο Βόλος μετατράπηκε σε νεκροταφείο ψαριών;
«Αυτό που βιώσαμε ήταν απόρροια των δύο πλημμυρικών φαινομένων –του “Elias” και του “Daniel”–, κατά τα οποία μια περιοχή 200.000 στρεμμάτων πλημμύρισε, η πολιτική απόφαση ήταν η αποστράγγιση αυτών των υδάτων», λέει στην «Κ» ο Δημήτρης Κλαουδάτος, αναπληρωτής καθηγητής στο τμήμα Γεωπονίας, Ιχθυολογίας και Υδάτινου Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας. Οπως εξηγεί, η συγκεκριμένη περιοχή δεν αφορά τη λίμνη Κάρλα, αλλά τα Παρακάρλια, τις πλημμυρισμένες περιοχές γύρω από τη λίμνη. Η λίμνη και ο πληθυσμός της, τονίζει, παραμένουν αλώβητα. Αλλά στα Παρακάρλια δημιουργήθηκαν συνθήκες που οδήγησαν στην καταστροφή.
Ιδανικό περιβάλλον
«Είναι όλα μια αλυσιδωτή αντίδραση», αναφέρει ο επίκουρος καθηγητής στο τμήμα Αγρονόμων και Τοπογράφων Μηχανικών του ΑΠΘ, Παντελής Σιδηρόπουλος. «Η κλιματική αλλαγή έφερε τις ακραίες βροχοπτώσεις, με τις πλημμύρες ήρθαν στην περιοχή ψάρια από τον Πηνειό πριν αναπαραχθούν», δηλώνει. Το περιβάλλον στα Παρακάρλια όμως ήταν ιδανικό για την αναπαραγωγή τους. «Είχε πάρα πολλές τροφές από τα χωράφια και τα σκουπίδια, βρήκαν μια τεράστια λίμνη 200.000 στρεμμάτων», σημειώνει. Μετά ήρθε η άνοιξη, σημειώνει στην «Κ» ο διευθυντής του Εργαστηρίου Υδρολογίας και Ανάλυσης Υδατικών Συστημάτων στο Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, Νικήτας Μυλόπουλος. «Υπήρχε πολύ μεγάλη εξάτμιση, τα νερά άρχισαν να μειώνονται, με αποτέλεσμα να αναπτυχθεί έλλειψη οξυγόνου, πολλά ψάρια πέθαναν εκεί», αναφέρει.
Την προηγούμενη εβδομάδα ο Οργανισμός Λιμένος Βόλου τοποθέτησε στις εκβολές του χειμάρρου Ξηριά το προστατευτικό δίχτυ για να ανατρέψει την πορεία των νεκρών ψαριών. Ο ψαράς Γιάννης Μπουντούκος (πάνω) ανησυχεί ότι το γεγονός θα επηρεάσει τον κόσμο, ενώ ο Κωνσταντίνος Δικήτος και η Μαργαρίτα Ρεπανά λένε ότι έχουν συνηθίσει σε τέτοιο βαθμό τη δύσκολη διαβίωση στον Βόλο λόγω καιρικών φαινομένων και ελλιπών υποδομών, που τα νεκρά ψάρια στη θάλασσα δεν τους έκαναν μεγάλη εντύπωση. [AΓΓΕΛΟΣ ΜΠΑΡΑΪ]
Από την προηγούμενη εβδομάδα έχει υπάρξει έντονη συζήτηση για το εάν το θυρόφραγμα της λίμνης Κάρλα έπρεπε να παραμείνει ανοιχτό, με την Εισαγγελία Βόλου να αποφαίνεται σε πόρισμά της ότι το θυρόφραγμα δεν μπορούσε να κλείσει. Η καταστροφή δεν αποτελούσε θέμα θυροφράγματος, λέει ο κ. Μυλόπουλος. «Το θέμα είναι ότι κάποιος έπρεπε να δει αυτά τα ψάρια και να καταλάβει ότι το καλοκαίρι θα πέθαιναν», τονίζει. «Δεν μερίμνησε η περιφέρεια να διαχειριστεί τα ψάρια από τα πλημμυρισμένα εδάφη και να κάνει κάτι πριν αρχίσει η αναπαραγωγική τους περίοδος – το θυρόφραγμα έπρεπε να είναι ανοιχτό, το λέει ο νόμος γιατί προέχει η περιβαλλοντική προστασία των Παρακάρλιων περιοχών, αλλά υπήρχαν δείγματα ότι κατέβαιναν ψάρια από την Κάρλα, τα πρώτα δελτία Τύπου εμφανίστηκαν τον Ιούνιο, και τότε έρχονταν ζωντανά και λόγω υψηλής αλατότητας, επειδή ήταν γλυκού νερού, πέθαιναν όταν έμπαιναν μέσα στον Παγασητικό», δηλώνει ο κ. Σιδηρόπουλος.
«Υπήρχε μια υποψία ότι κάποια ψάρια είχαν βγει από το θυρόφραγμα της Κάρλας», λέει στην «Κ» η αντιπεριφερειάρχης Μαγνησίας Αννα-Μαρία Παπαδημητρίου, αλλά τονίζει ότι κανένας τους δεν περίμενε ότι το οικοσύστημα ψαριών που είχε δημιουργηθεί στα πλημμυρισμένα ήταν τόσο μεγάλο. «Αποστραγγίζει δυστυχώς μέσα στον Παγασητικό, ήταν σαν να ξεβούλωσε ένα σιφόνι και πετάχτηκαν όλα απότομα – δεν υπήρχε τρόπος από την περιφέρεια να το σταματήσουμε», σημειώνει, συμπληρώνοντας ότι στη συνέχεια έκαναν ό,τι καλύτερο μπορούσαν για να συλλέξουν τα ψάρια, τα οποία τα πηγαίνουν σε εταιρεία διαχείρισης στη Λάρισα, και κάποια για υγειονομική ταφή στον χώρο ενός ανενεργού λατομείου έξω από τον Βόλο. Μέχρι προχθές είχαν μαζέψει περίπου 270 τόνους νεκρών ψαριών, δηλώνει στην «Κ».
Για ακόμη μία ακόμη χρονιά, σημειώνει, προσπαθούν να κάνουν την αποτίμηση των ζημιών. Σύμφωνα με τον κ. Κλαουδάτο, το γεγονός ότι τα νεκρά ψάρια συλλέχθηκαν με σχετικά ταχείς ρυθμούς σημαίνει ότι η περιοχή γλίτωσε «μεγάλη οικολογική καταστροφή». «Αν παρέμεναν για μεγάλο χρονικό διάστημα, ορισμένα μπορεί να ήταν τοξικά, αλλά ακόμη και τώρα θα υπάρξουν διαταραχή του οικοσυστήματος και επιπτώσεις στο θαλάσσιο περιβάλλον – ο Παγασητικός αποτελεί ένα ημίκλειστο σύστημα, δεν έχει μεγάλο βάθος και υπάρχουν σίγουρα νεκρά ψάρια στον πυθμένα», εξηγεί. Τα προϊόντα των οργανισμών σε συνδυασμό με την οργανική ύλη που αποσυντίθεται μπορεί να επηρεάσουν την τροφική αλυσίδα, να αλλάξουν τη δομή των πληθυσμών και των ειδών του υδάτινου περιβάλλοντος, σημειώνει.
«Υπάρχει υγειονομικό ζήτημα στην ευρύτερη περιοχή, υπάρχει θέμα με την ποιότητα του νερού λόγω των πλημμυρών, από κάτω βρίσκονται ακόμη πεθαμένα ζώα, τρακτέρ, αυτό το γνωρίζουμε, και τώρα έχει επιδεινωθεί η κατάσταση με τα νεκρά ψάρια», τονίζει ο κ. Μυλόπουλος. Αλλά σύμφωνα με τον κ. Σιδηρόπουλο υπάρχει ακόμη ελπίδα. «Πρέπει να μαζέψουν τα πάντα και από τον πυθμένα, αλλά δεν νομίζω ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη – τα ψάρια μαζεύτηκαν σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα, χωρίς να προχωρήσει η αποσύνθεσή τους».
Ο ψαράς και πρόεδρος της Πανελλήνιας Ενωσης Μέσης Αλιείας Γιάννης Μπουντούκος λέει στην «Κ» ότι οι υπεύθυνοι για την αποστράγγιση δεν μπορεί να μην ήξεραν ότι είχε ψάρια. «Εμείς βλέπαμε νεκρά ψάρια στις παραλίες κοντά στο λιμάνι», πριν από τα συμβάντα της προηγούμενης εβδομάδας, αναφέρει. Η ανησυχία του είναι πως το γεγονός θα επηρεάσει τον κόσμο. «Σταματάνε να αγοράζουν ψάρια και πέρυσι για δύο μήνες τουλάχιστον νέκρωσε η αγορά, και τώρα ήδη ο κόσμος ρωτάει “από πού είναι τα ψάρια, είναι από τον Παγασητικό;”», σημειώνει.
Πολύπαθη πόλη
Αλλά οι απόκοσμες εικόνες της παραλίας του Βόλου δεν έχουν κάνει τους κατοίκους της πόλης να τη δουν με άλλο μάτι. «Δεν είχα ποτέ ξαναδεί κάτι τέτοιο, αλλά η θάλασσα πάντα μύριζε», λέει στην «Κ» η Ελένη Σπαθή, η οποία ζει κοντά στο παραλιακό μέτωπο τα τελευταία 50 χρόνια, «δεν έχουμε ανησυχία για το τι θα πάθει η πόλη». Ισως επειδή έχει ήδη πάθει τόσα. Δύο 18χρονοι έχουν συνηθίσει σε τέτοιο βαθμό τη δύσκολη διαβίωση στον Βόλο λόγω καιρικών φαινομένων και ελλιπών υποδομών, που τα νεκρά ψάρια στη θάλασσα δεν τους έκαναν μεγάλη εντύπωση. «Μύριζε απαίσια, αλλά περιμέναμε κάτι τέτοιο, η θάλασσα έβγαζε πολύ συχνά βρωμιές», αναφέρει ο Κωνσταντίνος Δικήτος. Η Μαργαρίτα Ρεπανά γυρνάει πίσω της, κοιτάει το νερό που σκάει στο τσιμέντο με αηδία. «Και πριν και τώρα», λέει στην «Κ», «τα νερά έχουν το ίδιο σιχαμένο χρώμα».
