Του Απόστολου Κουρουπάκη
Η Anyhow Theatre Ensemble παρουσιάζει το έργο του Evan Placey «Girls Like That», σε σκηνοθεσία Μαρίας Ιόλης Καρολίδου, η οποία μιλάει στην «Κ» για το έργο. Στην παράσταση συμμετέχουν τρεις επαγγελματίες ηθοποιοί και τέσσερις έφηβες και η Μαρία Ιόλη μού λέει πως δούλεψαν ως ανσάμπλ, σαν μία ομάδα με κοινό στόχο, με καθαρούς κώδικες επικοινωνίας, αλληλοϋποστήριξη, ισότητα και συμμετοχή σε όλα τα στάδια της δημιουργικής εργασίας. Αναφέρει πως επειδή ότι το έργο απευθύνεται πρωτίστως σε ένα εφηβικό κοινό αυτό απαιτεί εκ μέρους της ένα επιπλέον αίσθημα ευθύνης «καθώς καλούμαι εγώ και ολόκληρη η ομάδα να στήσουμε μία παράσταση που να αντιπροσωπεύει και να εκφράζει τις ανάγκες αυτής της γενιάς».
–Μαρία, σε δυσκόλεψε να συνεργαστείς με τρεις επαγγελματίες και επτά έφηβες ηθοποιούς;
–Η αλήθεια είναι ότι η συνεργασία μας κύλησε πολύ ομαλά. Ίσως εν μέρει να οφείλεται στο γεγονός ότι διδάσκω θέατρο σε ομάδες παιδιών και εφήβων, οπότε είμαι αρκετά εξοικειωμένη με τις συγκεκριμένες ηλικίες. Εκτός αυτού η χημεία των επτά κοριτσιών που επιλέχθηκαν ήταν καταπληκτική, καθώς και η σχέση που ανέπτυξαν με τις τρεις επαγγελματίες ηθοποιούς της ομάδας. Δουλέψαμε ως ανσάμπλ, σαν μία ομάδα με κοινό στόχο, με καθαρούς κώδικες επικοινωνίας, αλληλοϋποστήριξη, ισότητα και συμμετοχή σε όλα τα στάδια της δημιουργικής εργασίας.
–Σκέφτηκες ότι ίσως να ήταν χρήσιμο να χρησιμοποιήσεις και αγόρια στην παράστασή σου; Γιατί επέλεξες να μην το κάνεις;
–Το έργο αφορά μία ομάδα έφηβων κοριτσιών σε ένα ιδιωτικό σχολείο. Επειδή το κείμενο εστιάζει αρκετά σε αυτό που ονομάζουμε εσωτερικευμένο μισογυνισμό, την τάση δηλαδή των ίδιων των γυναικών –και σε αυτή την περίπτωση των νεαρών κοριτσιών– να εκδηλώνουν σεξιστική και κακοποιητική συμπεριφορά ως προς τις άλλες γυναίκες ήταν σημαντικό να δημιουργήσουμε αυτή την «unsisterly» κοινότητα. Αυτό που ήταν πρόκληση στο συγκεκριμένο έργο είναι ότι ενώ ο συγγραφέας αναφέρει ότι το καστ αποτελείται από νεαρά κορίτσια, σε σχέση με τους χαρακτήρες η μόνη αναφορά που κάνει στις οδηγίες είναι στον χαρακτήρα της Σκάρλετ, του κοριτσιού που δέχεται το μπούλινγκ- και στις ιδιότητες τεσσάρων άλλων χαρακτήρων που εμφανίζονται στη σκηνή με τη μορφή flashbacks. Ως εκ τούτου ως ομάδα μπήκαμε στη διαδικασία δημιουργίας συγκεκριμένων χαρακτήρων για όλα τα κορίτσια και ερευνήσαμε τις δυναμικές των σχέσεων που αναπτύσσονται ανάμεσα στους χαρακτήρες που δομήσαμε.
–Μισογυνισμός, έμφυλη ανισότητα, διαδικτυακός εκφοβισμός... έχουν φύλο προφανώς κάποια από αυτά, αλλά η αδικοπραγία, ακούσια ή εκούσια στις νέες ηλικίες γενικά;
–Η αδικοπραγία σαφώς και μπορεί να διαπραχθεί από οποιοδήποτε φύλο, αλλά αυτό που έχει σημασία είναι το τι ωθεί αυτές τις παραβατικές συμπεριφορές; Ποιο είναι το σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργούμε, τι κανόνες και τι κώδικες το διέπουν, ποια είναι η ιεραρχία (ένας πολύ σημαντικός όρος στο έργο του Placey) και πώς η ιεραρχία (έμφυλη, φυλετική, ταξική, οικονομική κ.λπ.) επιβάλλεται.
–Είναι εύκολο να μιλήσει κανείς θεατρικά με χιούμορ για τα ζητήματα που θίγει το έργο;
–Το κείμενο εμπεριέχει από μόνο του πολύ χιούμορ και ανατρεπτική διάθεση και αυτό είναι απαραίτητο, γιατί από τη μία προσπαθεί να αποτυπώσει όσο πιο πιστά μπορεί το εφηβικό σύμπαν και από την άλλη συγγραφικά και δραματουργικά δημιουργεί τις συνθήκες, ώστε να αναδειχθεί περισσότερο η σκληρότητα και η αγριότητα των συμπεριφορών του διαδικτυακού, του έμφυλου εκφοβισμού και του εσωτερικευμένου σεξισμού που θίγει ο συγγραφέας.
–Στοχεύεις στο εφηβικό κοινό, ως ένα χρήσιμο σημείο αναφοράς, για να αποφύγω τη λέξη μάθημα...
–Ουδέποτε στοχεύω στον διδακτισμό σε οποιοδήποτε έργο αναλαμβάνω να σκηνοθετήσω. Αυτό που επιχειρώ να δημιουργήσω είναι πλατφόρμες επικοινωνίας, σύνδεσης και ενσυναίσθησης. Το ότι το έργο απευθύνεται πρωτίστως σε ένα εφηβικό κοινό αυτό απαιτεί εκ μέρους μου ένα επιπλέον αίσθημα ευθύνης καθώς καλούμαι εγώ και ολόκληρη η ομάδα να στήσουμε μία παράσταση που να αντιπροσωπεύει και να εκφράζει τις ανάγκες αυτής της γενιάς.
–Το κορίτσι είναι ελευθεριάζον, το αγόρι είναι γόης... γιατί νομίζεις πως ακόμα δεν έχουν καταρριφθεί τέτοια στερεότυπα;
–Αναφέρεσαι σε αυτό που ονομάζουμε slut shaming. Οι γυναίκες στιγματίζονται και διασύρονται, όταν η συμπεριφορά τους παρεκκλίνει από τις πατριαρχικές αντιλήψεις περί θηλυκότητας και της γυναικείας σεξουαλικότητας. Εξαιτίας των πατριαρχικών δομών της κοινωνίας οι γυναίκες εξευτελίζονται και κρίνονται αρνητικά, όταν δεν ανταποκρίνονται στον ρόλο που οι δομές αυτές έχουν προδιαγράψει κι αυτός είναι ένας τρόπος ελέγχου του γυναικείου σώματος και της γυναικείας επιθυμίας.
–Είναι οποιαδήποτε τιμωρία λύση για αντιμετώπιση του εκφοβισμού και του διασυρμού;
–Πιστεύω περισσότερο στην πρόληψη, στην παιδεία, στην εκπαίδευση και στον ρόλο των τεχνών. Σε μία εποχή που στα σχολεία ο ρόλος των τεχνών συρρικνώνεται και δεν δίνεται χρόνος και χώρος για το θέατρο, τη μουσική, τον χορό, τις καλές τέχνες οι συμπεριφορές βίας ανάμεσα στους έφηβους θα αυξάνονται. Οι τέχνες δημιουργούν ένα ασφαλές πλαίσιο όπου τα παιδιά μπορούν να εκφράσουν φόβους, ανησυχίες, ερωτήματα σε σχέση με τον εαυτό τους και τον τρόπο που σχετίζονται με την ευρύτερη κοινότητα. Μπορούν να βρουν δημιουργικά κανάλια ώστε να διοχετεύσουν με θετικό τρόπο την ενέργεια και την παρορμητικότητά τους. Μέσα από τις τέχνες καλλιεργείται η συνεργασία, η ενσυναίσθηση, η ανεκτικότητα. Σε αυτά πιστεύω.
«Ποιο είναι το σύστημα μέσα στο οποίο λειτουργούμε, τι κανόνες και τι κώδικες το διέπουν, ποια είναι η ιεραρχία και πώς η ιεραρχία (έμφυλη, φυλετική, ταξική, οικονομική κ.λπ.) επιβάλλεται...»
Πληροφορίες
«Girls like that» του Evan Placey, στο Σατιρικό Θέατρο (Πάνω Σκηνή), σε σκηνοθεσία Μαρίας Ιόλης Καρολίδου
