Kathimerini.gr
Της Μαρίας Κατσουνάκη
Με προβλημάτισε πώς να τον προσφωνήσω… Τον άλλοτε «τσάρο του ελληνικού κινηματογράφου», τον Ελληνα σκηνοθέτη που ήταν καλλιτεχνικός διευθυντής στη Μόσφιλμ στη δεκαετία του ’70, τον τελευταίο, ίσως, ζώντα επιβάτη του θρυλικού πλοίου «Ματαρόα», τον δημιουργό που αύριο συμπληρώνει έναν αιώνα βίου από αυτούς που δεν χωράνε ούτε σε εκτενή βιογραφικά σημειώματα; Ο Μάνος Ζαχαρίας, ο άνθρωπος με τις πολλές ιδιότητες αλλά με κυρίαρχη αυτήν του κινηματογραφιστή, γιορτάζει αύριο 9 Ιουλίου τα γενέθλιά του. Και η γιορτή είναι μεγάλη, αφού γίνεται 100 χρόνων και παραμένει ευσταλής, γοητευτικός, με μνήμη σπινθηροβόλο και ατιθάσευτη, όπως με διαβεβαιώνουν στενοί φίλοι του.
Και πού να πρωτοπεριπλανηθεί; Κατοχή (μέλος της ΕΠΟΝ), Εμφύλιος, Παρίσι και σπουδές στην περιβόητη IDHEC, Σοβιετική Ενωση για 29 χρόνια, επιστροφή στην Ελλάδα το ’79 «από νοσταλγία», σύμβουλος Κινηματογραφίας (με υπουργό τη Μελίνα Μερκούρη). Η αναφορά θα είναι πάντα τόσο ατελής που θα φαντάζει άσκοπη. Γιατί αν έχεις βιώσει τον 20ό αιώνα των επαναστάσεων, των πολέμων, των συγκρούσεων και των μεγάλων κοινωνικών και πολιτικών αλλαγών, όχι ως παρατηρητής αλλά ως αγωνιστής και συνδιαμορφωτής, τότε οι εσωτερικές τακτοποιήσεις παραμένουν work in progress. Δεν ολοκληρώνονται.
Σκηνή από την ταινία «Σφουγγαράδες».
Αύριο στις 11 μ.μ., το κανάλι της Βουλής, για να τον τιμήσει, θα προβάλει την ταινία του «Σφουγγαράδες», μία από τις 7 μεγάλου μήκους που γύρισε στην «καρδιά» του σοβιετικού κινηματογράφου, στη Μόσφιλμ. Οι «Σφουγγαράδες» είναι παραγωγή του 1960. Το σενάριο είναι του στενού φίλου του, Γιώργου Σεβαστίκογλου, ελεύθερη διασκευή από το διήγημα του Νίκου Κάσδαγλη «Ο μηχανικός». Ενα ασπρόμαυρο κοινωνικό δράμα (σ’ ένα νησί του Αιγαίου –που αναδημιουργείται στην παραλία της Σεβαστούπολης– δύο νέα παιδιά αγαπιούνται, αλλά ο έρωτας είναι εμποδισμένος και μοιραίος), με εξαιρετική φωτογραφία και υποδειγματική σκηνοθεσία. Μια ταινία-κοινωνική καταγγελία αλλά και πράξη αγάπης. Η αλληγορία μιας Ελλάδας πληγωμένης από τον Εμφύλιο Αύριο ο Μάνος Ζαχαρίας θα έχει κοντά του την πολύτιμη οικογένειά του: τη σπουδαία σύντροφο της ζωής του Λιόλια, τις κόρες τους Λένα και Μάσα, τους γαμπρούς τους, τα τέσσερα εγγόνια τους (η Μαριέλλα Φασούλα, κόρη της Μάσας και του Παναγιώτη Φασούλα, είναι επαγγελματίας μπασκετμπολίστρια με διεθνή καριέρα). Εκτός από τη στενή οικογένεια, υπάρχει και η άλλη, πολυπληθέστερη, που ενώνει τις ευχές της και την αγάπη της.
