Του Απόστολου Κουρουπάκη
Το 21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες – Κύπρος 2023 ανοίγει τις πύλες του σε Θέατρο Ριάλτο στη Λεμεσό και Ζήνα Πάλλας, στη Λευκωσία, στις 21 Απριλίου και μέχρι τις 29 του μήνα το σινεφίλ κοινό και όχι μόνο θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν πρωτότυπες και ποικίλες κινηματογραφικές εμπειρίες, αισθητικά και αφηγηματικά φρέσκες προοπτικές από διαφορετικά μέρη του κόσμου. Για αυτή την κινηματογραφική εμπειρία μιλήσαμε με τους νέους καλλιτεχνικούς διευθυντές του Φεστιβάλ Αργυρώ Νικολάου και Μάριο Λιζίδη. Οι δύο επικεφαλής του φεστιβάλ λένε πως διατηρούν τα καθιερωμένα τμήματα του φεστιβάλ, το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα και το τμήμα που επικεντρώνεται σε ταινίες που έχουν επαινεθεί από τη διεθνή κινηματογραφική κοινότητα και πως φέτος συμπεριλαμβάνουν ένα παράλληλο πρόγραμμα «Με Συμπαραγωγό την Κύπρο», υπογραμμίζοντας τους ποικίλους τρόπους που η Κύπρος και οι παραγωγοί της ενεργούν στον ευρωπαϊκό κινηματογραφικό χώρο. Επίσης, φέτος συνεργάζονται με δημιουργούς από την εικαστική, μουσική, σχεδιαστική αλλά και εκδοτική κοινότητα του νησιού. Η Αργυρώ και ο Μάριος λένε επίσης πως το φεστιβάλ φέτος προβάλει ταινίες που θίγουν σημαντικά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, όπως την ξενοφοβία, τη στρατιωτικοποίηση και την κατάχρηση του περιβάλλοντος, την κοινωνική απομόνωση λόγω τεχνολογικών μέσων, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά και την ισότητα των φύλων και την αναγνώριση μη-δυαδικών ταυτοτήτων και σεξουαλικότητας κα λένε χαρακτηριστικά: «Ευχόμαστε πως με κάθε επόμενη έκδοση το πρόγραμμά μας θα συνεχίσει να γίνεται όλο και πιο πολυφωνικό και πολυπολιτισμικό, όπως παράλληλα και το κοινό μας».
Στο φεστιβάλ προβάλλεται και το σουρεαλιστικό φιλμ του Kristijan Risteski «Snow White Dies at the End», συμπαραγωγή Βόρειας Μακεδονίας- Κύπρου.
–Αλλάζει κάτι στο φετινό Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες-Κύπρος 2023;
–Φέτος είναι η πρώτη μας χρονιά ως καλλιτεχνικοί διευθυντές και είχαμε πολλά να μάθουμε, αλλά είναι φυσικό πως με κάθε αλλαγή διεύθυνσης, αλλάζουν οι επιλογές των ταινιών, τα παράλληλα προγράμματα, οι παράλληλες δράσεις και το γενικό image του Φεστιβάλ. Αυτό, γιατί η κάθε καλλιτεχνική διεύθυνση έχεις τις δικές τις ευαισθησίες και τη δική της ξεχωριστή ματιά. Διατηρούμε τα καθιερωμένα μας τμήματα Glocal Images και Viewfinder, δηλαδή το διεθνές διαγωνιστικό τμήμα που δίνει έμφαση σε ανεξάρτητες ταινίες από γειτονικές ηπείρους και το τμήμα που επικεντρώνεται σε ταινίες που έχουν επαινεθεί από τη διεθνή κινηματογραφική κοινότητα. Συμπεριλαμβάνουμε επίσης ένα παράλληλο πρόγραμμα «Με Συμπαραγωγό την Κύπρο», υπογραμμίζοντας τους ποικίλους τρόπους που η Κύπρος και οι παραγωγοί της ενεργούν στον ευρωπαϊκό κινηματογραφικό χώρο. Επίσης, φέτος συνεργαζόμαστε με δημιουργούς από την εικαστική, μουσική, σχεδιαστική αλλά και εκδοτική κοινότητα του νησιού για πολλές από τις δράσεις μας, όπως τον περφόρμερ και σκηνοθέτη Δημήτρη Χειμώνα και την ομάδα κουήρ δράσεων Sessions, που αναλαμβάνουν την τελετή έναρξης του φετινού φεστιβάλ.
–Ποιος ήταν ο άξονας στην επιλογή του φετινού προγράμματος;
–Αναλάβαμε τους νέους μας ρόλους θέτοντας στον εαυτό μας το ερώτημα «What Now? Now What?» («Και τώρα τι;»). Σε έναν κόσμο που επανειλημμένα υποτιμά την αξία της ατομικής και συλλογικής ζωής, υποκύπτοντας στην καταστροφική, αντί στη δημιουργική, παρόρμηση της ανθρωπότητας, πώς μπορούμε να αξιοποιήσουμε τη δύναμη που έχει ο κινηματογράφος για να φανταστούμε ένα καλύτερο, διαφορετικό μέλλον; Αυτό το ερώτημα καθοδήγησε και τις επιλογές μας, πέρα από την καλλιτεχνική αρτιότητα, τη σκηνοθετική πρωτοτυπία και την επικαιρότητα της θεματολογίας. Το φεστιβάλ φέτος προβάλει ταινίες που θίγουν σημαντικά κοινωνικοπολιτικά ζητήματα, όπως την ξενοφοβία, τη στρατιωτικοποίηση και την κατάχρηση του περιβάλλοντος, την κοινωνική απομόνωση λόγω τεχνολογικών μέσων, την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της ελευθερίας της έκφρασης, αλλά και την ισότητα των φύλων και την αναγνώριση μη-δυαδικών ταυτοτήτων και σεξουαλικότητας.
–Ποιο είναι το αποτύπωμα που θέλετε να αφήσετε στο Φεστιβάλ;
–Κτίζοντας στα θεμέλια των προκάτοχων μας, τους οποίους και ευχαριστούμε θερμά για την πολύτιμη συνεισφορά τους, ευελπιστούμε ότι θα μπορέσουμε και εμείς να συνεισφέρουμε με το δικό μας τρόπο, ώστε οι Κινηματογραφικές Μέρες να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο και να μετεξελιχθούν σε μια δημιουργική φωλιά ανταλλαγής, συνεισφοράς και ανοικτού διαλόγου. Επίσης, ευχόμαστε πως με κάθε επόμενη έκδοση το πρόγραμμά μας θα συνεχίσει να γίνεται όλο και πιο πολυφωνικό και πολυπολιτισμικό, όπως παράλληλα και το κοινό μας. Για μας είναι ιδιαίτερα σημαντικό μέσα από το φεστιβάλ να προωθούμε το σινεμά σαν μια συλλογική εμπειρία εντός και εκτός της κινηματογραφικής αίθουσας, μια ευκαιρία συναναστροφής, συζήτησης και συνεργασιών.
H κωμωδία του Νορβηγού Kristoffer Borgli «Sick of Myself» έχει θέμα τον ναρκισσισμό.
–Μιλήστε μου για τις φετινές παράλληλες δράσεις;
–Όπως και τις προηγούμενες χρονιές, το φεστιβάλ εξακολουθεί να προσφέρει εργαστήρια για όλες τις ηλικίες! Φέτος θα έχουμε ένα masterclass με τον Georg Georgi, πράκτορα ταλέντων και διευθυντή της Das Imperium Talent Agency, με θέμα "Κάνοντας καριέρα στην ευρωπαϊκή κινηματογραφική βιομηχανία” (Δευτέρα 24/4 στις 3μμ στο Θεατράκι του ΡΙΚ) το οποίο θα είναι ανοικτό στο κοινό και σε επαγγελματίες κινηματογράφου, όπως και μια συζήτηση Στρογγυλής Τραπέζης με τη Sophie Cavoulacos, επιμελήτρια κινηματογραφικών εκθέσεων του Μουσείου Μοντέρνας Τέχνης (MoMA) της Νέας Υόρκης (Τετάρτη 26/4 στις 3μμ στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών (NiMAC) στη Λευκωσία) με αφορμή την έκθεση μη μυθοπλαστικών φιλμικών έργων από γυναίκες δημιουργούς με τίτλο we can only begin to notice. Τέλος, οι “Κινηματογραφικές Μέρες για Παιδιά και Νέους”, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Σταύρου Παμπαλλή, πέρα από το πλούσιο πρόγραμμα προβολών για παιδιά και έφηβους, θα προσφέρει μία σειρά βιωματικών εργαστηρίων με έμφαση στην εικονική πραγματικότητα, τη σκηνοθεσία και τη βιωσιμότητα.
–Υπάρχει κάτι που ενδέχεται να υποκαταστήσει τον κινηματογράφο; Μια διαφορετική εμπειρία θέασης;
–Πάντα θα υπάρχουν καινούριες εμπειρίες θέασης, αλλά δεν ανησυχούμε και δεν φοβόμαστε την εξέλιξη. Μην ξεχνάτε επίσης πως το σινεμά το ίδιο ήταν κι αυτό παράγωγο μιας τεράστια τεχνολογικής επανάστασης (της φωτογραφίας, της κινούμενης εικόνας, και μετέπειτα της ενσωμάτωσης του ήχου στην κινούμενη εικόνα). Ενστερνιζόμαστε, λοιπόν, την αλλαγή και την πρόοδο, πάντα όμως μέσα σε δίκαια, δημοκρατικά και βιώσιμα πλαίσια. Το θέμα είναι να βρεθεί μια ισορροπία μεταξύ του τεχνολογικού και του ανθρώπινου, του παρελθόντος και του μέλλοντος, κάτι που θίγουμε μέσα από την αφίσα της φετινής μας έκδοσης η οποία δημιουργήθηκε με τη βοήθεια τεχνητής νοημοσύνης, σε συνδυασμό με το ανθρώπινο σχεδιαστικό «άγγιγμα» της σχεδιάστριας Κλειώς Χατζηγεωργίου. Πιστεύουμε ότι παρ’ όλες τις εναλλακτικές εμπειρίες θέασης και τα streaming services που έχει τώρα το κοινό στη διάθεσή του, ο κινηματογράφος συνεχίζει και θα συνεχίσει να παρέχει, τη δική του ξεχωριστή, πολυαισθητηριακή εμπειρία, την οποία το κοινό μπορεί να έχει μόνο με την παρουσία άλλων σινεφίλ και στον σωστά διαμορφωμένο χώρο μιας κινηματογραφικής αίθουσας.
Οι καλλιτεχνικοί διευθυντές, Μάριος Λιζίδης και Αργυρώ Νικολάου.
Η Κύπρος άξια διεκδικεί τη θέση της στον κινηματογραφικό χάρτη
–Η Κύπρος μπορεί να έχει ευτυχισμένες κινηματογραφικές ημέρες;
–Ναι, φυσικά και μπορεί, και ήδη έχει, αλλά για να συνεχίσει να μεγαλώνει αυτή η ευτυχία θα πρέπει πρώτα η Πολιτεία να αναγνωρίσει τις δυνατότητες, τις ικανότητες αλλά και τις ανάγκες των Κύπριων δημιουργών. Επίσης, η κινηματογραφική παιδεία, η οποία, όπως και κάθε καλλιτεχνική παιδεία, είναι μείζονος σημασίας, θα έπρεπε να τυγχάνει διεξοδικότερης μεταχείρισης από την Πολιτεία και την κοινωνία, αφού καλλιεργεί την αισθητική και κριτική σκέψη και χαρίζει στους αυριανούς θεατές και πολίτες την ικανότητα να διαβάζουν πιο διεισδυτικά όχι μόνο τα κινηματογραφικά έργα, αλλά και οτιδήποτε καταλήγει στις οθόνες τους.
–Ποιες συνέργειες μπορούν να γίνουν με τις χώρες της περιοχής μας, και ποιο το όφελος για τον κυπριακό κινηματογράφο;
–Ήδη γίνονται. Φέτος έχουμε αρκετά τέτοια παραδείγματα στο πρόγραμμά μας. Πιο συγκεκριμένα, στο τμήμα «Με συμπαραγωγό την Κύπρο», το κοινό μπορεί να παρακολουθήσει διεθνείς ταινίες με την Κύπρο στην ιδιότητα του συμπαραγωγού: την ταινία «Tel Aviv-Beirut» της Michale Boganim, που γυρίστηκε στην Κύπρο και πραγματεύεται τον πόλεμο Ισραήλ - Λιβάνου, και το «Snow White Dies at the Εnd» του Kristijan Risteski, συμπαραγωγή Κύπρου και Βόρειας Μακεδονίας. Στο διαγωνιστικό θα δούμε επίσης και την ταινία Mediterranean «Fever» της Maha Haj, που είναι επίσης κυπριακή συμπαραγωγή. Αυτό επιβεβαιώνει την ανάπτυξη της κυπριακής κινηματογραφικής βιομηχανίας η οποία άξια διεκδικεί τη θέση της στον κινηματογραφικό χάρτη. Μεγάλο ρόλο στην καλλιέργεια τέτοιων συνεργιών παίζει και το Dot.on.the.Map Industry Days, η πλατφόρμα συμπαραγωγής, επιμόρφωσης και δικτύωσης του φεστιβάλ μας με επικεφαλής τη Δανάη Στυλιανού, που φέρνει παραγωγούς, σκηνοθέτες και σεναριογράφους από τις χώρες της Μεσογείου μαζί με επαγγελματίες του διεθνούς κινηματογραφικού χώρου στη Λεμεσό για τρεις μέρες συναντήσεων, workshops, pitches και panels.
–Ποιες είναι οι προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει η εγχώρια κινηματογραφική παραγωγή;
–Η τοπική κοινότητα των filmmakers, μεγαλώνει συνεχώς αλλά οι υποδομές που στηρίζουν την εγχώρια παραγωγή δεν εξελίσσονται με τους ίδιους ρυθμούς. Υπάρχει μεγάλη ανάγκη για μια πιο γενναιόδωρη οικονομική και τεχνοκρατική επένδυση στον κινηματογράφο και την κινηματογραφική παιδεία που αναμφίβολα θα αποφέρουν πάμπολλα οφέλη.
Πληροφορίες
21ο Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογραφικές Μέρες – Κύπρος 2023, 21 - 29 Απριλίου, Θέατρο Ριάλτο, Λεμεσός - Ζήνα Πάλλας, Λευκωσία.
* Το αναλυτικό πρόγραμμα του Φεστιβάλ είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα cyprusfilmdays.com.
