ΚΥΠΕ
Το παιδικό-νεανικό βιβλίο έχει κάνει άλματα στην Κύπρο, δηλώνουν σε συνέντευξή τους στο ΚΥΠΕ η Έλενα Περικλέους, Πρόεδρος του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου (ΚΠΣΝΒ), και ο Χαράλαμπος Δημητρίου, μέλος του Συνδέσμου, που εξελέγη πρόσφατα στη νέα Εκτελεστική Επιτροπή της Διεθνούς Οργάνωσης Βιβλίου για τη Νεότητα (IBBY International).
Δεδομένου ότι φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την ίδρυση του Συνδέσμου, οι κ. Περικλέους και Δημητρίου τονίζουν -μεταξύ άλλων- ότι ο ΚΣΠΝΒ έχει συμβάλει στην ανάπτυξη του παιδικού-νεανικού βιβλίου και στην καλλιέργεια αναγνωστικής κουλτούρας στην Κύπρο. Παράλληλα, εκφράζουν την αισιοδοξία τους για το μέλλον του τομέα στην Κύπρο, επισημαίνοντας ότι οι Κύπριοι συγγραφείς εξελίσσονται και η εκδοτική παραγωγή βελτιώνεται.
Αναφερόμενος στην εκλογή του στην ανώτατη επιτροπή της ΙΒΒΥ, ο Χαράλαμπος Δημητρίου σημειώνει πως «δείχνει ότι οι δράσεις του ΚΣΠΝΒ, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, δεν περνούν απαρατήρητες».
«Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον της παιδικής-νεανικής λογοτεχνίας»
Κληθέντες από το ΚΥΠΕ να αξιολογήσουν το παιδικό και νεανικό βιβλίο που γράφεται στην Κύπρο, η Έλενα Περικλέους και ο Χαράλαμπος Δημητρίου σημειώνουν ότι «έχει κάνει άλματα τα τελευταία χρόνια τόσο ποσοτικά όσο και ποιοτικά», υπογραμμίζοντας ότι «αυτό το επιβεβαιώνει ο αυξανόμενος αριθμός των εκδόσεων κάθε χρόνο αλλά και οι διακρίσεις/ συμπεριλήψεις βιβλίων Κύπριων δημιουργών που εκδίδονται στην Κύπρο και στην Ελλάδα, σε διεθνείς λίστες με αξιόλογα βιβλία όπως τα White Ravens, τη λίστα με τα καλύτερα βιβλία από όλο τον κόσμο που ανακοινώνει κάθε χρόνο η Διεθνής Νεανική Βιβλιοθήκη του Μονάχου (βιβλιοθήκη που ίδρυσε η Jella Lepman, η ιδρύτρια του IBBY), στα κρατικά βραβεία Ελλάδας κ.ά.».
«Οι θεματικές μας πλέον κινούνται και πέρα από το τραύμα του 1974 που σημάδεψε, όπως ήταν αναμενόμενο, τη λογοτεχνία μας για πολλά χρόνια», επισημαίνουν. «Οι συγγραφικές φωνές πληθαίνουν και οι εκδοτικοί μας οίκοι φαίνεται να εξελίσσονται σε ένα τοπίο που η κυπριακή λογοτεχνική παραγωγή αντιπαλεύει τους περιορισμούς της γλώσσας για να βγει προς τα έξω και το υψηλό κόστος έκδοσης/εκτύπωσης», συμπληρώνουν.
Ακόμη, η κ. Περικλέους και ο κ. Δημητρίου λένε ότι οι Κύπριοι συγγραφείς εξελίσσονται και η εκδοτική παραγωγή βελτιώνεται τόσο από λογοτεχνικής πλευράς, όσο και από πλευράς εικονογράφησης και έκδοσης. «Μπορούμε να είμαστε αισιόδοξοι για το μέλλον της παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας», σημειώνουν.
Ταυτόχρονα, προσθέτουν ότι «το παιδικό και νεανικό βιβλίο που γράφεται ή και εικονογραφείται από Κυπρίους δημιουργούς εκδίδεται ευρέως και από ελλαδικούς εκδοτικούς οίκους συμμετέχοντας ισότιμα και με αξιώσεις στην ευρύτερη ελλαδική λογοτεχνική παραγωγή, κερδίζοντας αρκετές φορές αξιόλογα βραβεία και ξεχωρίζοντας».
«Πορεία γεμάτη προκλήσεις»
Κληθείσα από το ΚΥΠΕ να αποτιμήσει την έως τώρα δράση του Κυπριακού Συνδέσμου Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου, η Έλενα Περικλέους αναφέρει ότι ο ΚΣΠΝΒ είχε μια πορεία γεμάτη προκλήσεις από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του το 1974, λίγο πριν από την τουρκική εισβολή. Από τότε, υπογραμμίζει, όλα τα διοικητικά συμβούλια που αποτελούνται πάντοτε από εθελοντές, εργάστηκαν με απίστευτο ζήλο και μεράκι για την ανάπτυξη της παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας, τη βελτίωση της ποιότητας του βιβλίου, την καλλιέργεια κουλτούρας αναγνώστη και την εμπέδωση αναγνωστικών συνηθειών.
Όπως λέει η κ. Περικλέους, «η παρουσία του ΚΣΠΝΒ τα τελευταία 50 χρόνια έχει σαφέστατα συμβάλει στην κατεύθυνση αυτή, ξεκινώντας από τους διαγωνισμούς του οι οποίοι ανακάλυψαν και αποκάλυψαν σπουδαίους συγγραφείς, οι οποίοι σήμερα διακρίνονται με αξιώσεις διεκδικώντας βραβεύσεις και ανοίγοντας δρόμους».
Ταυτόχρονα, τονίζει ότι «ο ΚΣΠΝΒ με τις ποικίλες δράσεις του απευθύνεται στο εκπαιδευτικό κοινό προσφέροντας συστηματικά επιμορφώσεις στην κατεύθυνση της δημιουργικής και κριτικής συμπερίληψης της κυπριακής παιδικής/νεανικής λογοτεχνίας στην εκπαιδευτική διαδικασία με τη διάχυση ποικιλίας καλών πρακτικών και δημιουργικών εργαλείων».
Το παιδικό και εφηβικό κοινό αποτελεί την άλλη ομάδα-στόχο του Συνδέσμου, αναφέρει η Πρόεδρός του, προσθέτοντας ότι με τη λειτουργία του Furry Book Club και της Λέσχης των Φανατικά Αθεράπευτων Βιβλιοφάγων ο Σύνδεσμος επιχειρεί συστηματικά την καλλιέργεια κριτικών και δημιουργικών αναγνωστικών συνηθειών στα παιδιά και στους εφήβους.
Σε ό,τι αφορά στην έρευνα και τη μελέτη της κυπριακής παιδικής λογοτεχνίας, η κ. Περικλέους λέει ότι ο ΚΣΠΝΒ «συμμετέχει ουσιαστικά και καθοριστικά στον τομέα αυτό με την έκδοση της Ανέμης, της Επιθεώρησης της Κυπριακής Παιδικής Λογοτεχνίας, η οποία φέτος συμπληρώνει 32 εκδόσεις». Η έκδοση παραχωρείται δωρεάν σε όλα τα σχολεία Δημοτικής και Μέσης Εκπαίδευσης για αξιοποίηση από τους εκπαιδευτικούς, προσθέτει.
Τα πεπραγμένα του Συνδέσμου το 2023
Αναφερόμενη στα πεπραγμένα του Συνδέσμου την περασμένη χρονιά, η Πρόεδρός του δηλώνει στο ΚΥΠΕ ότι ο Σύνδεσμος λειτούργησε για τρίτη χρονιά το Furry Book club σε συνεργασία με την Ελληνική Τράπεζα, οργάνωσε «Ανταλλακτικές Βιβλιοθήκες» σε απομακρυσμένες κοινότητες και σε σχολεία σε συνεργασία με την Παγκύπρια Οργάνωση Προώθησης Γραμματισμού, ενώ διοργάνωσε ημερίδα σε συνεργασία με το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο και το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας για τους Κυπρίους υποψηφίους για τα βραβεία Andersen και Alma.
Ακόμη, σημειώνει ότι ο ΚΣΠΝΒ συνέχισε τη λέσχη των Φ.Α.Β. (Φανατικά Αθεράπευτων Βιβλιοφάγων), διοργάνωσε Σπονδυλωτό Συνέδριο με τίτλο «Με τη δύναμη των ιστοριών αλλάζουμε τον κόσμο» με τη χορηγία του Υφυπουργείου Πολιτισμού, ξεκίνησε τον θεσμό συναντήσεων αφήγησης στα παιδιά του παιδογκολογικού και παιδιατρικού τμήματος του Μακάρειου Νοσοκομείου, με τίτλο « Χάρτινοι ήρωες συναντούν τους μαχητές της ζωής», ενώ διοργάνωσε διημερίδα για τη Φιλαναγνωσία και την ανάδειξη του χώρου των Βιβλιοθηκών σε συνεργασία με το ΥΠΑΝ, το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας, την ΠΟΕΔ και το Υφυπουργείο Πολιτισμού.
Παράλληλα, όπως λέει η Έλενα Περικλέους, ο Σύνδεσμος συμμετείχε στο Παγκόσμιο Συνέδριο της ΙΒΒΥ στην Τεργέστη, στις Διεθνείς Εκθέσεις βιβλίου στην Μπολόνια και στη Θεσσαλονίκη, στο Nicosia Book Festival και στο Limassol Book Fair.
«Οι δράσεις του ΚΣΠΝΒ δεν περνούν απαρατήρητες»
Απαντώντας σε ερώτημα του ΚΥΠΕ, ο κ. Δημητρίου αναφέρει ότι η εκλογή του στην ανώτατη επιτροπή της ΙΒΒΥ, είναι μια τεράστια τιμή για την Κύπρο, τον Κυπριακό Σύνδεσμο Παιδικού και Νεανικού Βιβλίου – Cyprus IBBY (ΚΣΠΝΒ), αλλά και για τον ίδιο προσωπικά. «Δίνει στην Κύπρο, φωνή και αναγνωρισιμότητα. Δείχνει ότι οι δράσεις του ΚΣΠΝΒ, τόσο σε τοπικό όσο και σε διεθνές επίπεδο, δεν περνούν απαρατήρητες. Δίνει στην Κύπρο, στην ελληνική γλώσσα αλλά και σε όλα τα μικρά κράτη που συνεργάζονται στην εν λόγω οργάνωση, έναν εκπρόσωπο», τονίζει.
Επιπρόσθετα, σημειώνει ότι η εκλογή του ως του υπεύθυνου ατόμου του τομέα της Ευρώπης (ΙΒΒΥ Europe Liaison Officer) «μάς δίνει ενεργό ρόλο στην υλοποίηση στρατηγικών πολιτιστικής διπλωματίας, επιτρέποντάς μας να αφήσουμε το δικό μας στίγμα στον χώρο της διεθνούς παιδικής και νεανικής λογοτεχνίας».
Αναφερόμενος στις δράσεις που θα επιδιώξει να προωθήσει κατά τη διάρκεια της θητείας του, ο Χαράλαμπος Δημητρίου επισημαίνει ότι θα προσπαθήσει να συνεχίσει το έργο της διεθνούς οργάνωσης, συνδέοντάς το όσο περισσότερο γίνεται με τις δράσεις του ΚΣΠΝΒ, που γιορτάζει φέτος 50 χρόνια δράσης. «Φέρνουμε παιδιά και βιβλία μαζί, είναι η δέσμευση της IBBY International. Σε μία συνεχή προσπάθεια προς τον πιο πάνω στόχο, η στήριξη παιδιών σε χώρες που βρίσκονται σε κρίση είναι μία από δικές μου προτεραιότητες στην οργάνωση», δηλώνει στο ΚΥΠΕ.
Επιπρόσθετα, ο κ. Δημητρίου σημειώνει ότι η συμμετοχή του στις επιτροπές για τα διεθνή βραβεία προώθησης φιλαναγνωσίας που απονέμει η ΙΒΒΥ (το IBBY-iRead Outstanding Reading Promoter Award και το IBBY-Asahi Reading Promotion Award) αναμένει ότι θα του δώσουν τις ανάλογες εμπειρίες έτσι ώστε να μπορέσει να βοηθήσει άτομα στην Κύπρο να δραστηριοποιηθούν με ανάλογους τρόπους και να τα φέρει σε επαφή με άτομα που έχουν ήδη εμπειρία σε συγκεκριμένους τομείς. «Επίσης, όταν μελλοντικά δεν θα είμαι στις συγκεκριμένες επιτροπές, θα μπορώ να στηρίξω τις υποψηφιότητες της Κύπρου στους εν λόγω διαγωνισμούς», συμπληρώνει.
«Τέλος, ως συντονιστής της οργανωτικής ομάδας του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου της ΙΒΒΥ, που θα διεξαχθεί στην Μπολόνια στις 3 Απριλίου 2025, είμαστε σε επικοινωνία με κορυφαία άτομα του χώρου της παιδικής λογοτεχνίας αλλά και της Έκθεσης Παιδικού Βιβλίου στην Μπολόνια, για καθορισμό του προγράμματος και των ομιλητών», προσθέτει. Όπως λέει, το θέμα θα οριστικοποιηθεί σύντομα και αναμένεται να αφορά τη λογοκρισία στα παιδικά βιβλία. Παράλληλα, υπογραμμίζει την επιδίωξή του να μεταφερθεί και στην Κύπρο το θέμα του συνεδρίου, «αφού υπήρχε ανέκαθεν σε συγκεκριμένες μορφές και για διαφορετικούς λόγους και αναμένεται να γίνει και στη χώρα μας ακόμα πιο έντονο τα επόμενα χρόνια».
«Έχουν γίνει πολλά, μπορούν να γίνουν ακόμη περισσότερα»
Απαντώντας σε άλλο ερώτημα του ΚΥΠΕ, η Έλενα Περικλέους και ο Χαράλαμπος Δημητρίου τονίζουν ότι «χωρίς τη στήριξη της Πολιτείας, μέσω του Τμήματος Σύγχρονου Πολιτισμού του Υφυπουργείου Πολιτισμού, καμιά από τις δράσεις μας δεν θα μπορούσε να υλοποιηθεί, καθώς είμαστε ένας μη-κερδοσκοπικός, μη-κυβερνητικός οργανισμός που αποτελείται από εθελοντές». Ως παράδειγμα αναφέρουν την επιχορήγηση της συμμετοχής του ΚΣΠΝΒ στη Διεθνή Έκθεση Παιδικού Βιβλίου στην Μπολόνια, κάθε χρόνο από το 1987.
«Φυσικά, η στήριξη πάντα χρήζει βελτίωσης. Ως ένας φορέας που δεν έχουμε ποτέ κάποια χρέωση συμμετοχής στις δράσεις μας, είναι λογικό ότι παλεύουμε κάθε χρόνο να κάνουμε περισσότερα αξιοποιώντας τα διάφορα χορηγικά προγράμματα του Υφυπουργείου Πολιτισμού», διευκρινίζουν.
«Υπάρχουν όμως και δράσεις που εκ των πραγμάτων δεν εμπίπτουν σε κάποιο πρόγραμμά του και τότε είναι που χρειάζεται να υπάρχει δυνατότητα να μπούμε σε έναν διάλογο με τα ανάλογα τμήματά του, για στήριξη», υπογραμμίζουν. Παράλληλα, σημειώνουν, «είμαστε σε συνεχή αναζήτηση χορηγών που στο πλαίσιο των δράσεων κοινωνικής εταιρικής ευθύνης, θα μπορούσαν να μας στηρίξουν».
«Υπάρχει η βούληση, υπάρχει και το όραμα, χρειαζόμαστε όμως στήριξη οικονομική, καθώς ποτέ δεν είναι αρκετή η εθελοντική εργασία όσο μεγάλη και αν είναι», προσθέτουν οι κ. Περικλέους και Δημητρίου.
«Έχουν γίνει πολλά. Μπορούν να γίνουν ακόμη περισσότερα. Θα συνεχίσουμε να το παλεύουμε γιατί θέλουμε ο καθένας και η καθεμιά να γίνει μέρος της μεγάλης μας βιβλιοεπανάστασης. Πιστεύουμε βαθιά πως με τη δύναμη των ιστοριών μπορούμε να αλλάξουμε τον άνθρωπο και τον κόσμο», καταλήγουν.
