Της Μαρίνας Οικονομίδου
«Το Νέο Κύμα αποτελεί τη δεύτερη ευκαιρία για να φτιάξουμε ένα σύγχρονο κράτος, με βιώσιμα λυμένο το Κυπριακό, με μία οικονομία διαφορετική από τη σημερινή και μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, βασισμένη στη δημιουργικότητα», λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο πρώην πρύτανης του Πανεπιστημίου Κύπρου και επικεφαλής του κινήματος «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος» Κωνσταντίνος Χριστοφίδης, σημειώνοντας πως μέσα από τον καταρτισμό ενός φιλόδοξου σχεδίου με επιστημονική τεκμηρίωση θα παρουσιάσει το επόμενο διάστημα το σχέδιο για την «Άλλη Κύπρο». Κληθείς να σχολιάσει αν ο στόχος είναι οι προεδρικές εκλογές του 2023, αναφέρει πως οι προεδρικές είναι μακριά, αλλά σίγουρα οι ιδέες του κινήματος θα επηρεάσουν τις προεδρικές εκλογές του 2023. Μιλάει, επίσης, για την πολιτική των πολιτογραφήσεων, τις σκιές γύρω από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας και για το αν μετάνιωσε και γιατί δεν υπέβαλε τελικά υποψηφιότητα το 2018.
–Γιατί Νέο Κύμα;
–Το Νέο Κύμα ήταν μουσικό κίνημα στην Ελλάδα, κινηματογραφικό στη Γαλλία και πολιτιστικό κίνημα στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ’60. Συνέπεσε χρονικά με την ανεξαρτησία της Κύπρου. όταν οι γονείς μας είχαν την ευκαιρία να φτιάξουν ένα σύγχρονο κράτος. Δυστυχώς, δεν το κατάφεραν. Στη δεκαετία του ’60 που ο κόσμος άλλαζε, εμείς στην Κύπρο, εγκλωβισμένοι στο δικό μας μικρόκοσμο, αδυνατούσαμε να αποκωδικοποιήσουμε ορθολογικά τις διεθνείς εξελίξεις. Το «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος» θέλει να ξαναπιάσει το νήμα της δεκαετίας του ’60 –την αισιοδοξία και την πίστη ότι ένας καλύτερος κόσμος είναι εφικτός– κοιτάζοντας μπροστά. Είναι ένα κοινωνικό κίνημα που θέλει να κάνει την πατρίδα μας καλύτερη. Στόχος του είναι η κινητοποίηση της κοινωνίας για την ετοιμασία ενός νέου, οραματικού και υλοποιήσιμου σχεδίου-προγράμματος για την Κύπρο, που αποσκοπεί σε βαθιές αλλαγές, μεταρρυθμίσεις και τομές που φέρνουν νέες προοπτικές στην κυπριακή κοινωνία. Το Νέο Κύμα αποτελεί τη δεύτερη ευκαιρία για να φτιάξουμε ένα σύγχρονο κράτος, με βιώσιμα λυμένο το Κυπριακό, με μία οικονομία διαφορετική από τη σημερινή και μια κοινωνία ίσων ευκαιριών, βασισμένη στη δημιουργικότητα.
–Όταν λέτε μία οικονομία διαφορετική από τη σημερινή;
–Το σημερινό οικονομικό μοντέλο της Κύπρου είναι πολύ επικίνδυνο για την επιβίωση του κυπριακού ελληνισμού. Και αυτό γιατί όταν έχεις μία οικονομία που βασίζεται σημαντικά στον τουρισμό σημαίνει ότι η Τουρκία θα μπορούσε με διάφορες κινήσεις (π.χ. ένα θερμό επεισόδιο) να μας τον στερήσει. Κάτι τέτοιο σημαίνει αυτόματα πτώση του βιοτικού επιπέδου και φυγή ανθρώπων που θέλουν να ζήσουν καλύτερα. Πρέπει να κτίσουμε μια οικονομία, η οποία θα έχει και άλλα χαρακτηριστικά, που θα παράγει νέες καινοτόμες ιδέες και καινοτόμα προϊόντα. Μπορούμε να γίνουμε η Δανία του Νότου. Χάσαμε το 37% του εδάφους μας, όμως το υπόλοιπο 63% το χρησιμοποιούμε σωστά; Έχουμε, για παράδειγμα, γυρίσει την πλάτη στο Τρόοδος που είναι διαμάντι σε βιοποικιλότητα και θα μπορούσε να ήταν μεγάλος αιμοδότης της οικονομίας.
–Παρακολουθούμε στα κοινωνικά μέσα δικτύωσης επαφές σας με πρόσωπα. Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η δημιουργία του Κινήματος;
–Έχουμε γράψει το «Νέο Κύμα – Η Άλλη Κύπρος» ως μη κερδοσκοπική εταιρεία και τώρα βρισκόμαστε στο στάδιο εγγραφής φίλων.
–Δηλαδή πού αποσκοπεί, αν δεν είναι ένα πολιτικό κόμμα;
–Είναι ένα σύγχρονο κοινωνικό κίνημα που επιδιώκει να φέρει κοντά χιλιάδες ανθρώπους, χωρίς βεβαίως αυτό να σημαίνει πως περιορίζεται στον ρόλο μιας δεξαμενής σκέψης που θα συζητά σε θεωρητικό επίπεδο. Στόχος, αντίθετα, είναι να οδηγήσει σε συγκεκριμένα αποτελέσματα. Ο βασικός στόχος του σχεδίου «Η Άλλη Κύπρος» είναι να δείξει στους ανθρώπους της χώρας μας ότι υπάρχουν και άλλοι δρόμοι, να τους πείσει ότι υπάρχουν προοπτικές, ότι μπορούμε να κάνουμε τα πράγματα διαφορετικά και καλύτερα. Όλα αυτά, βέβαια, με επιστημονική τεκμηρίωση.
–Το όραμα ποιο είναι;
–Προτείνουμε ένα καινούργιο «brand name» για την Κύπρο. Σήμερα, η διεθνής κοινότητα μας γνωρίζει ως μια χώρα με ήλιο και ωραίες παραλίες αλλά, δυστυχώς, με περίεργες τραπεζικές πρακτικές, χορήγηση διαβατηρίων σε πλούσιους και αμφίβολες διαδρομές χρήματος. Εμείς ψάχνουμε κάτι άλλο, κάτι διαφορετικό, το οποίο δεν θα συγκινήσει μόνο τους Κύπριους αλλά, και τους Ευρωπαίους συμμάχους μας. Προτείνουμε στην κοινωνία έναν καινούργιο και ενάρετο κύκλο ανάπτυξης, στον οποίο θα συμμετέχουν νέοι άνθρωποι, γιατί οι πιο παραγωγικές δυνάμεις του τόπου αυτήν τη στιγμή είναι έξω από τη διαδικασία παραγωγής.
–Πώς θα διασφαλίσετε πως η μελέτη σας δεν θα μείνει απλώς στα χαρτιά;
–Μια χώρα δεν αλλάζει μόνο με εκλογές, μια χώρα αλλάζει με το να ευαισθητοποιείς τους πολίτες της, με το να μορφώνονται διαρκώς, με το να εκτίθενται σε απόψεις έξω από τα τετριμμένα, με το να τους κάνεις να σκέφτονται εκτός πλαισίου. Είναι σημαντικό να ακούσει ο κόσμος εναλλακτικές απόψεις και προτάσεις. Μόνο ο ενεργός πολίτης είναι σε θέση να οραματισθεί και να δράσει. Και πολλοί πολίτες μαζί μπορούν να κάνουν τη διαφορά.
–Μπορεί για παράδειγμα να παρουσιαστεί ως πρόγραμμα για τις προεδρικές εκλογές του 2023; Θα συμμετέχετε στις προεδρικές του 2023;
–Οι εκλογές του 2023 είναι μακριά. Δεν λειτουργούμε με ορίζοντα τις εκλογές. Αν για παράδειγμα το κίνημα καταφέρει να αλλάξει την ανούσια θεματολογία των προεδρικών εκλογών, θα έχει ήδη επιτύχει μία μεγάλη νίκη. Εκείνο που μπορώ να σας πω είναι πως οι ιδέες και προτάσεις μας θα επηρεάσουν τις εκλογές του 2023 και ευελπιστούμε και πολλές εξελίξεις πριν από το 2023. Δεν θα είναι βέβαια εύκολο, εξαιτίας των εθισμών των κομμάτων σε πρακτικές διαπλοκής και του εγκλωβισμού τους στην κατεστημένη, ξύλινη σκέψη. Αλλά θα τολμήσουμε να προσπαθήσουμε.
–Αν είναι διαπλεκόμενα για ποιο λόγο τους καλείτε να τα υλοποιήσουν;
–Ένα μαζικό κίνημα, όπως φιλοδοξούμε να γίνουμε, είναι ένας τεράστιος μοχλός πίεσης πάνω στην κομματική και πολιτική εξουσία. Έχουμε σχεδιάσει πρωτόγνωρους τρόπους με τους οποίους η φωνή των χιλιάδων μελών –που ελπίζω πως θα έχουμε– θα ακούγεται. Τα κόμματα ήδη γνωρίζουν, έστω κι αν δεν τα συμφέρει να το ομολογήσουν, ότι χάνουν έδαφος όταν τα πράγματα δεν πηγαίνουν προς τη σωστή κατεύθυνση. Το Νέο Κύμα, με τις ιδέες και τις πρωτοβουλίες του, αφενός θα θυμίζει στους πολίτες ότι υπάρχουν δυνατότητες για μια Άλλη Κύπρο, αφετέρου θα αυξάνει με τη δράση του το κόστος στο πολιτικό σύστημα, όταν τα συμφέροντα του τόπου δεν εξυπηρετούνται.
–Θα έχετε δηλαδή λόγο και ρόλο στις βουλευτικές του ’21;
–Δεν μίλησα για βουλευτικές του ’21.
–Για να μπορέσετε να αλλάξετε το πολιτικό σύστημα θα πρέπει να συμμετέχετε πρώτα σε αυτό…
–Η συμμετοχή στο πολιτικό σύστημα δεν γίνεται κατ’ ανάγκη με εκλογές. Τα εκλογικά αποτελέσματα πιστοποιούν κοινωνικές διεργασίες που βρίσκονται σε εξέλιξη. Θυμηθείτε πόσο άλλαξαν τα ευρωπαϊκά πανεπιστήμια μετά τα γεγονότα του 1968, πόσο άλλαξε η πολιτική θέση των μαύρων στις ΗΠΑ μετά το κίνημα των πολιτικών δικαιωμάτων, κοιτάξτε τον ρόλο των περιβαλλοντικών κοινωνικών κινημάτων κοκ. Η κοινωνία μας έχει αρχίσει να αντιλαμβάνεται για παράδειγμα ότι το σύστημα των πολλών αιρετών και των συμβουλίων είναι ένα σύστημα για να μπαίνουν σε θέσεις «εξουσίας» εκατοντάδες κομματικά στελέχη, λαμβάνοντας επιδόματα χωρίς ουσιαστική προσφορά. Το κίνημά μας θα υπενθυμίζει καθημερινά ότι το κράτος μας είναι θεμελιωμένο στην αναξιοκρατία που παράγει συνεχώς χαμένες ευκαιρίες και ανακυκλώνει τις χαμηλές προσδοκίες. Πρέπει επιτέλους να ξυπνήσουμε. Όταν αυτό συμβεί, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο για το πολιτικό παιχνίδι να διεξάγεται με όρους όπως τους σημερινούς. Όλα ανατρέπονται αρκεί να μεταβληθεί η συνείδηση των ανθρώπων.
–Κάποιοι ενδεχομένως να θεωρήσουν αοριστολογία την «Άλλη Κύπρο». Υπάρχουν συγκεκριμένες προτάσεις για την εσωτερική και την εξωτερική πολιτική;
–Δεν είμαι άνθρωπος που μένει στη θεωρία. Προχωρώ σε πράξεις και αυτό το έχω αποδείξει μέσα από την πορεία μου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου. Θέλουμε να δώσουμε ένα ολοκληρωμένο και ουσιαστικό περιεχόμενο στη διακήρυξή μας. Όλοι κάνουν διακηρύξεις όμως στο τέλος σχεδόν όλοι κάνουν πίσω. Γιατί υπάρχει ένα δυνατό σύστημα διαπλοκής και συμφερόντων σε όλα τα επίπεδα. Γιατί τα κόμματα ενδιαφέρονται για τις επόμενες εκλογές και όχι για τις επόμενες γενιές, και αυτή είναι η μεγάλη μας διαφορά.
–Το πού βρίσκεται σήμερα το Πανεπιστήμιο Κύπρου το θεωρείτε ως δική σας προσωπική επιτυχία;
–Φυσικά και όχι. Είναι αποτέλεσμα συνεργασίας και επιτυχία μιας μεγάλης ομάδας. Είχα όμως την τιμή να διαλέξω πολλά μέλη αυτής της ομάδας και, κυρίως, είχα την τιμή να ηγηθώ αυτής της προσπάθειας. Ο ηγέτης δίνει τον τόνο σε έναν οργανισμό και, φυσικά, κρίνεται από το αποτέλεσμα.
–Επειδή κάνετε λόγο για το κομματικό κατεστημένο, δεν είναι λίγο αντιφατικό δεδομένου ότι κι εσείς εκλεγήκατε με τη στήριξη της Φοιτητικής Παράταξης του ΔΗΣΥ, την Πρωτοπορία;
–Εγώ ήμουν υποψήφιος πρύτανης, όπως και άλλοι τρεις. Η Πρωτοπορία έκανε την επιλογή της μετά από μία μεγάλη συζήτηση που είχαμε. Δεν ήμουν κομματικό στέλεχος, ούτε είμαι. Άλλωστε έχω ασκήσει πολλές φορές κριτική σε όλα τα κόμματα. Στη συγκεκριμένη περίπτωση έκανα αυτό που κάνω πάντα: συνδιαλέγομαι. Τους εξέθεσα τις απόψεις μου για το Πανεπιστήμιο Κύπρου και τους έπεισα. Τους ευχαριστώ που με επέλεξαν στη βάση του ποιος θα εξυπηρετούσε καλύτερα τα συμφέροντα του Πανεπιστημίου και όχι με κομματικά κριτήρια. Δεν μου όφειλαν τίποτα όπως και δεν τους οφείλω τίποτα. Εξάλλου τότε, σας θυμίζω, είχαν την ευκαιρία να επιλέξουν υποψήφιο που ανήκε στο κόμμα τους.
–Ποιες είναι οι θέσεις σας στο Κυπριακό;
–Χρειαζόμαστε βιώσιμη λύση, άμεσα! Γιατί η μη βιώσιμη λύση σημαίνει σκληρό σύνορο με την Τουρκία που θα μας πληγώνει, θα μας ταπεινώνει διαχρονικά και θα μας στερεί τη δυνατότητα να γίνουμε περισσότερο δημιουργικοί άνθρωποι. Οι λαοί που δεν είναι ελεύθεροι, δεν είναι ποτέ δημιουργικοί.
–Είστε έτοιμος να συζητήσετε άλλη λύση πέραν της ΔΔΟ;
–Αν μιλάτε για δύο κράτη ή συνομοσπονδία, βεβαίως και όχι. Αν μιλάτε για μία λύση, η οποία να απομακρύνει τους ανθρώπους από τον τόπο τους για πάντα, προφανώς όχι. Μία λύση πρέπει να είναι καλύτερη από αυτό που έχουμε σήμερα. Είναι, βεβαίως, σημαντικό σε μία βιώσιμη λύση να λαμβάνουμε υπόψη και τον παράγοντα χρόνο. Είναι επίσης λάθος να θεωρούμε αυτό που έχουμε σήμερα δεδομένο. Αυτήν τη στιγμή οι εξελίξεις είναι ραγδαίες, η γεωπολιτική αλλάζει, πλέουμε σε αχαρτογράφητα νερά.
–Έχει ανοίξει ένας κύκλος συζητήσεων με αφορμή τα δημοσιεύματα του OCCRP περί ξεπλύματος, αλλά και την πολιτική των πολιτογραφήσεων. Πώς τα σχολιάζετε;
–Το ξέπλυμα χρήματος είναι κάτι που μας ταλανίζει εδώ και πολλά χρόνια. Από τα λεφτά του Μιλόσεβιτς στη Σερβία, την Ουκρανία, τη Ρωσία, όλοι ξεπλένουν ή ξέπλυναν. Τα πρόσφατα δημοσιεύματα που αναφέρονται στον πρόεδρο της Δημοκρατίας δημιουργούν σοβαρό ζήτημα, γιατί εκθέτουν την Κύπρο διεθνώς. Δεν είναι μόνο ηθικό ή νομικό το ζήτημα, έχει βαθιά πολιτική συνταγματική διάσταση. Είναι ο πρώτος πολίτης του κράτους.
Να δώσουν πολιτογραφήσεις σε επιστήμονες
–Θα έπρεπε να παραιτηθεί δηλαδή;
–Είναι επιβεβλημένο να δοθούν συγκεκριμένες απαντήσεις. Έχει στηθεί, για την προσφορά διαβατηρίων, ολόκληρη επιχείρηση, εδώ και χρόνια. Δεν είμαι εναντίον της προσφοράς διαβατηρίων, το κάνουν πολλές χώρες. Όμως, δίνουν διαβατήρια σε επιστήμονες, σε ανθρώπους που θα μπορέσουν να προσθέσουν στο εθνικό εισόδημα της χώρας με καινοτόμες επιχειρήσεις. Όχι σε εκείνους που θα φέρουν μερικά χρήματα για να τα ξεπλύνουν από παράνομες δραστηριότητες και αποκτώντας ευρωπαϊκό διαβατήριο να διαφύγουν τη δικαιοσύνη στις χώρες τους. Αυτό που γίνεται με την εμπλοκή συγκεκριμένων δικηγορικών γραφείων είναι άθλιο. Όπως πολύ ενοχλητική είναι η υπερ-προβολή που αναπτύσσεται μέσω των γυαλιστερών περιοδικών. Η αντουανετική λογική που το επιζητεί είναι απλά προκλητική.
Οι οικογένειες των πολιτικών που προκαλούν
–Αναφέρεστε στην οικογένεια του προέδρου;
–Μιλάω για πολλούς... Τα μέλη προβεβλημένων πολιτικά οικογενειών προκαλούν προβάλλοντας τον χλιδάτο τρόπο ζωής τους. Η στάση αυτή είναι προκλητική και δίνει την εικόνα ματαιοδοξίας και ναρκισσισμού που δεν τιμούν τον πολιτικό κόσμο. Οι ίδιοι φαίνεται πως δεν ενοχλούνται, η κοινωνία όμως σημειώνει…
–Είχατε εκδηλώσει ενδιαφέρον για τις προεδρικές εκλογές του 2018. Μετανιώσατε που δεν υποβάλατε τελικώς υποψηφιότητα;
–Δεν μετάνιωσα, γιατί ήταν απόφαση που πήρα μετά από σοβαρή σκέψη και θέλοντας να ολοκληρώσω το έργο μου στο Πανεπιστήμιο Κύπρου ως πρύτανης. Είμαι πολύ ευτυχής γιατί τον Δεκέμβριο του 2018 ήμουν παρών στα εγκαίνια της βιβλιοθήκης μας και άφησα στην κρύπτη μία επιστολή για τους φοιτητές του 2089. Ήταν για μένα μια μοναδική στιγμή.
–Πιο σημαντικό από την προεδρία για παράδειγμα;
–Εκείνη τη στιγμή θεώρησα ότι ήθελα να παραμείνω εκεί που ήμουνα. Το Πανεπιστήμιο ήταν για μένα πολύ σημαντικό, ήταν θέμα ηθικής να ολοκληρώσω ένα έργο που ανέλαβα. Ακούστηκαν τότε πολλά περί συναλλαγών και υποσχέσεων για να μην είμαι υποψήφιος, τα γεγονότα και η συνέχεια βέβαια διέψευσαν όλες τις φήμες.
–Ψηφίσατε τον Νίκο Αναστασιάδη το 2018;
–Αυτό αφήστε το όπως κάθε πολίτης να κρατήσω για μένα.
