Του Βασίλη Νέδου
Η σκοπιμότητα των δηλώσεων του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν περί διαφωνίας της Αγκυρας στην πιθανότητα ένταξης Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ διερευνάται και στην Αθήνα, υπό το φως, μάλιστα, της σύνδεσης της συγκεκριμένης συζήτησης και με την Ελλάδα.
Υπενθυμίζεται ότι χθες ο κ. Ερντογάν δήλωσε τα εξής: «Παρακολουθούμε τις εξελίξεις σχετικά με τη Σουηδία και τη Φινλανδία, όμως δεν έχουμε θετικές σκέψεις για το ζήτημα. Διότι οι προηγούμενες διοικήσεις σχετικά με το ΝΑΤΟ έκαναν ένα λάθος σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, και ξέρετε τη στάση που κρατάει η Ελλάδα απέναντι στην Τουρκία αφού παίρνει από πίσω της και το ΝΑΤΟ. Ως Τουρκία δεν θέλουμε να κάνουμε ένα δεύτερο λάθος». Και στη συνέχεια ο κ. Ερντογάν άφησε αιχμές και κατά της Σουηδίας λέγοντας ότι μαζί με την Ολλανδία «οι σκανδιναβικές χώρες έχουν μετατραπεί σε χώρο φιλοξενίας τρομοκρατικών οργανώσεων», κάνοντας αναφορά στην κουρδική οργάνωση PKK και στο εκτός νόμου κομμουνιστικό DHKP-C.
Εκτιμάται πως ο Τούρκος πρόεδρος επιχειρεί να ξεκινήσει ένα «ανατολίτικο παζάρι» με την Ουάσιγκτον.
Ο κ. Ερντογάν, όταν ερωτήθηκε για την επίσκεψη του Κυριάκου Μητσοτάκη στην Ουάσιγκτον, όπου ο ίδιος ο πρόεδρος της Τουρκίας δεν έχει ακόμα προσκληθεί, δεν έκρυψε την ενόχλησή του. «Δεν ξέρω τι είδους δηλώσεις μπορεί να κάνει ή θα κάνει ο Μπάιντεν. Και φυσικά τα μηνύματα του Μητσοτάκη εκεί είναι ξεχωριστό θέμα. Επομένως, αφού δούμε τα πάντα, ειδικά αφού δούμε και τις δηλώσεις του Μπάιντεν, θα αποκαλύψουμε τη στάση μας».
Η «ανάγνωση» της Αθήνας
Στην Αθήνα είναι απολύτως δεδομένο ότι ο κ. Ερντογάν έχει μπει σε μια διαδικασία ανατολίτικου παζαριού, δίχως να είναι σαφές αν αυτή η διαδικασία έχει ως στόχο κέρδη από την Ε.Ε., το ΝΑΤΟ ή τις ΗΠΑ (π.χ. για την υπόθεση των F-16 ή την πίεση για το ενεργειακό).
Πηγές με άριστη γνώση της συζήτησης που επικρατεί στις Βρυξέλλες για το ενδιαφέρον Φινλανδίας και Σουηδίας να ενταχθούν στο ΝΑΤΟ σημειώνουν ότι ο κ. Ερντογάν με τη δημόσια τοποθέτησή του είπε εκείνο που σκέφτονται ήδη αρκετές χώρες του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, περί του αν δηλαδή είναι απαραίτητο να δοθούν στη Μόσχα επιχειρήματα για περαιτέρω κλιμάκωση της έντασης.
Και πρόσθεταν ότι αν η Τουρκία ήταν η μόνη σκεπτικιστική χώρα κατά της ένταξης της Φινλανδίας και της Σουηδίας, τότε ο κ. Ερντογάν πιθανότατα δεν θα αναλάμβανε την πρωτοβουλία να τοποθετηθεί δημόσια.
Εν ολίγοις, εφόσον έλθει η στιγμή να κυρωθεί η ένταξη των δύο χωρών στο ΝΑΤΟ, και έχει εξασφαλιστεί η υποστήριξη των 29 από τα 30 κράτη-μέλη, η Τουρκία πιθανότατα δεν θα επιμείνει στην αντίδρασή της. Σε κάθε περίπτωση, η υφυπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Κάρεν Ντόνφριντ είπε χθες ότι στην επικείμενη συνάντηση των υπουργών του ΝΑΤΟ θα συζητηθεί η τουρκική θέση, ενώ σημείωσε ότι η Ουάσιγκτον ήδη έχει ζητήσει να «διευκρινιστεί» τι ακριβώς εννοούσε ο κ. Ερντογάν.
Αντιθέτως, την Αθήνα ανησυχεί η επαναφορά των έμμεσων, πλην σαφών απειλών κατά της Ελλάδας, που συνδυάζονται και με τις πρόσφατες υπόνοιες περί νέων ερευνών στην Ανατολική Μεσόγειο τις προηγούμενες ημέρες.
Σε γενικές γραμμές στην Αθήνα εκτιμάται ότι η ένταση των τελευταίων εβδομάδων με επίκεντρο το Αιγαίο και οι επιθετικές δηλώσεις εντάσσονται σε μια προσπάθεια να κεντριστεί και το ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον, παρά το γεγονός ότι ήδη στην κυβέρνηση Μπάιντεν έχει συντελεστεί μια αρκετά σαφής στροφή βελτίωσης των σχέσεων με την Αγκυρα.
Προφανώς, όλα αυτά θα εμπλουτίσουν τον φάκελο που ήδη έχει προετοιμαστεί και θα έχει μαζί του στον Λευκό Οίκο ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης. Από την Αθήνα αναμένεται να τονίσουν ότι πέρα από τις υπερπτήσεις, ο κ. Ερντογάν υπονομεύει δημόσια την ενότητα του ΝΑΤΟ, μάλιστα κατ’ επανάληψη, καθώς η Αγκυρα ήδη επιχειρεί ρόλο μεσάζοντα, ενώ δεν συμμετέχει στις κυρώσεις κατά της Ρωσίας, με σκοπό, μάλιστα, να επωφεληθεί οικονομικά.
