Του Γιάννη Ιωάννου
Μπορεί η συνάντηση των δύο ηγετών της Δευτέρας να μην οδήγησε σε ένα κοινό ανακοινωθέν για την διάνοιξη νέων σημείων διέλευσης (οδοφράγματα) ωστόσο η διαδικασία δεν κηρύχτηκε ως αδιέξοδη και συνεχίζεται -σε επίπεδο διαπραγματευτών- με τα ΗΕ να δουλεύουν σε μια θετική προσέγγιση ενόψει της σύγκλισης μιας διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό τον προσεχή Μάρτιο. Όπως πληροφορείται η «Κ» από καλά ενημερωμένες πηγές η κάθοδος της Βοηθού ΓΓ του ΟΗΕ, Ρόζμαρι ντι Κάρλο, έχει κλειδώσει για το πρώτο δεκαήμερο του Φεβρουαρίου -με την 10η Φεβρουαρίου να είναι η ημερομηνία επίσκεψής της στη Κύπρο, πτυχή που ανοίγει τον δρόμο για συνέχιση της διαδικασίας. Την ίδια στιγμή ο Τουρκοκύπριος ηγέτης, Ερσίν Τατάρ, επαναφέρει την σκληρή γραμμή απόρριψης γνωστοποιώντας πως θα αποστείλει ενόψει ντι Κάρλο επιστολή στον ΓΓ για να απορρίψει την πρόταση 8 σημείων του Προέδρου Χριστοδουλίδη.
Πού βρισκόμαστε
Στη συνάντηση των δύο ηγετών της Δευτέρας διαφάνηκε η τακτική προσέγγιση των δύο πλευρών:
- H Ε/κ πλευρά κινήθηκε με μια πρόταση 8 σημείων τύπου-πακέτου στη λογική της διάνοιξης οδοφραγμάτων κι άλλων μέτρων τύπου ΜΟΕ περιλαμβάνοντας α. τα οδοφράγματα Πυροϊου-Αθηένου β. της Μίας Μηλιάς γ. των Κοκκίνων δ. πέρασμα από τη Λουρουτζίνα τύπου τράνζιτ ε. πρόταση για Τεχνική Επιτροπή Νεολαίας στ. πρόταση για Επιτροπή Αλήθειας ζ. πρόταση για Συμβουλευτική Επιτροπή για το Κυπριακό από την Κοινωνία των Πολιτών και τέλος η. υλοποίηση της συναντίληψης για την Πύλα
- Ο Τ/κ ηγέτης κινήθηκε, επίσης τακτικά, στην λογική της αδυναμίας υλοποίησης «χωρίς την άδεια του στρατού (σ.σ. κατοχικού)» κι αντιπροτείνοντας σημείο διέλευσης στη Λουρουντζίνα προκειμένου αυτό «να εξυπηρετεί -εγγύς του Πυροϊου- τους κατοίκους της Αθηένου». Εξερχόμενος μάλιστα της συνάντησης ανέφερε πως πρέπει να συζητηθεί και η Πύλα (συμφωνία συναντίληψης)
Από το «ματσάρισμα» των συναντήσεων διαφαίνεται πως διαμορφώνεται μια «μίνι διαπραγμάτευση» που εντάσσει το αίτημα της Ε/κ πλευράς για σημεία διέλευσης σε Πυρόι και Κόκκινα με αυτό της Τ/κ πλευράς για σημεία διέλευσης σε Μια Μηλιά και το ζήτημα της Πύλας -που η τουρκοκυπριακή πλευρά πριν την κρίση με τον δρόμο Άρσους-Πύλας, τον Αύγουστο του 2023, είχε επικαλεστεί ανθρωπιστικούς λόγους.
Λύνει τον γόρδιο δεσμό η ντι Κάρλο;
Υπό το βάρος των όσων διαμορφώνονται η κάθοδος της υψηλόβαθμης διπλωμάτη του ΟΗΕ, Ρόζμαρι ντι Κάρλο στη Κύπρο αποκτά ξεχωριστή σημειολογία δεδομένου πως τα ΗΕ στη Κύπρο σινιάλαραν την συνέχιση της διαδικασίας για τα οδοφράγματα (αρχικά σε επίπεδο διαπραγματευτών) προαναγγέλλοντας ουσιαστικά μια νέα συνάντηση των δύο ηγετών που όπως αναφέρουν στην «Κ» έμπειροι παρατηρητές του Κυπριακού θα μπορούσε να καταστεί αποτελεσματική ως προς μια συμφωνία κατά την διάρκεια της παρουσίας της κ. ντι Κάρλο στη Κύπρο -πτυχή που θα άνοιγε και τον δρόμο της σύγκλισης μιας διεθνούς διάσκεψης για το Κυπριακό με «θετικό πρόσημο». Φυσικά όπως αντιλαμβάνεται η «Κ» το ζητούμενο για μια συμφωνία για τα οδοφράγματα είναι να υπάρξει πλήρης εφαρμογή της αρχής της αμοιβαιότητας ως προς το τι θα συμφωνήσουν, τελικά, οι δύο πλευρές.
Απορρίπτει ο Τατάρ
Επιστολή στον ΓΓ του ΟΗΕ σκέφτεται να αποστείλει ο Ερσίν Τατάρ πριν από την κάθοδο της Ρόζμαρι Ντι Κάρλο, για να του εξηγήσει τις θέσεις του για τα όσα συζητήθηκαν και τα θέματα που τέθηκαν στη συνάντηση των δύο ηγετών, λέγοντας ότι δεν γνωρίζει «πώς θα του μεταφερθούν αυτά που συζητήθηκαν». Μιλώντας νωρίς το απόγευμα της Τετάρτης σε εκπομπή στο τ/κ κανάλι Κίπρις, ο Τ/κ ηγέτης είπε ότι εργάζονται τώρα πάνω σε αυτή την επιστολή η οποία θα είναι απευθείας προς τον κ. Γκουτέρες. «Βεβαίως και υπάρχει εκπρόσωπός του εδώ (του ΓΓ), αλλά γνωρίζετε ότι οι Ειδικοί Αντιπρόσωποι πάντα βρίσκονται υπό την επιρροή των Ε/κ. Γι’ αυτό και θα την στείλω απευθείας στον ίδιο». Θα του γράψει, είπε, ότι στο δείπνο στη Νέα Υόρκη ο ίδιος (ο κ. Γκουτερες) τους μίλησε για σημεία διέλευσης, αλλά δυστυχώς ο Χριστοδουλίδης μεταφέρει το θέμα αλλού. «Έφερε ένα πακέτο που περιέχει θέματα τα οποία δεν είναι δυνατόν εμείς ν’ αποδεχθούμε». Στην παρατήρηση δημοσιογράφου ότι στο πακέτο εμπεριέχονται σημεία για επιτροπή νεολαίας κ.ο.κ., ο Ερσιν Τατάρ είπε ότι «αυτά δεν έχουν καμία σχέση». Ανέφερε δε ότι η Επιτροπή Αλήθειας που πρότεινε ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης είναι «πολιτικοποίηση του θέματος των αγνοουμένων», ενώ είναι ένα «ανθρωπιστικό θέμα». Όταν έρθει η ώρα, κι αφού ολοκληρωθεί το έργο της ΔΕΑ, μπορούμε να το συζητήσουμε αυτό, πρόσθεσε. Δεν έπρεπε να «αναμείξει τα θέματα. Άλλοι οι διελεύσεις, άλλο τα άλλα θέματα», είπε, προσθέτοντας πως «εάν τα θέτεις ως πακέτο, δεν θα ανοίξουν Μια Μηλιά – Λουρουτζίνα, δεν θα περάσεις από τα Κόκκινα». Σύμφωνα με τον κ. Τατάρ ο ΓΓ του ο ΗΕ στο δείπνο της Νέας Υόρκης τους είπε να συζητήσουν και να προσπαθήσουν να επιλύσουν τα προβλήματα που υπάρχουν στα οδοφράγματα και να ανοίξει οδόφραγμα στη Μια Μηλιά. «Αναφέρθηκε ο ΓΓ ονομαστικά στη μια Μηλιά».
Και blame game
H συνάντηση των δύο ηγετών είχε φυσικά και πρώιμο παιχνίδι επίρριψης ευθυνών μεταξύ των δύο κοινοτήτων αλλά και εσωτερική... ουρά με Προεδρικό, και ΑΚΕΛ να ανταλλάσσουν πυρά με φόντο την δήλωση της κυβέρνησης πως η πρόταση 8 σημείων ήταν ουσιαστικά τύπου «take it or leave it» και το ΑΚΕΛ να κατηγορεί την κυβέρνηση για προχειρότητα. Στη παρούσα φάση και ενόψει εξελίξεων στο Κυπριακό διαφαίνονται τα αφηγήματα κάθε πλευράς αλλά και πως θα κινηθεί εκάστη σε περίπτωση μιας αποτυχημένης διεθνούς διάσκεψης -τον προσεχή Μάρτιο.
- Για την Ε/κ πλευρά σημασία έχει να επικοινωνηθεί προς τρίτους πως σημασία αποκτά η έλλειψη ετοιμότητας εκ μέρους του Τουρκοκύπριου ηγέτη Ερσίν Τατάρ και η αρνητικότητα του, εδώ και μήνες, να δεχτεί διάνοιξη οδοφραγμάτων ως ΜΟΕ που θα ωφελούσε -οριζόντια- την διαδικασία του Κυπριακού
- Για την Τ/κ πλευρά ενδιαφέρον αποκτά η τακτική προσέγγιση του να βάζει στο τραπέζι εναλλακτικές «έναντι του ματσαρίσματος» για Πυρόι και Κόκκινα με προέκταση στη λογική της συνεργασίας «δύο κρατών» έναντι της διευκόλυνσης (σ.σ. απορρίπτουν σημεία τράνζιτ) των πολιτών και την ίδια στιγμή και οι δηλώσεις του ίδιου του Τατάρ -που πήγε παραπέρα- έχουν σημασία μιας και αναφερόμενος στη πρόταση 8 σημείων κατηγόρησε τον ΠτΔ πως «πηγαίνει πολύ μακριά από όσα είπε στον ΓΓ στο γεύμα της Νέας Υόρκης»
