ΚΥΠΕ
Συνέχιση του άτυπου διαλόγου σε πιο διευρυμένη μορφή με συμμετοχή των εγγυητριών δυνάμεων, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ όμως πιθανότατα όχι με τον διορισμό της Μαρία Άνγκελα Ολγκίν αλλά ανάθεση των καθηκόντων αυτών σε αξιωματούχο των Ηνωμένων Εθνών, παράλληλα με συζητήσεις μεταξύ των ηγετών των δύο κοινοτήτων με στόχο τη διάνοιξη νέων οδοφραγμάτων και εστίαση κατ’ αρχήν στο Πυρόι ή τα Κόκκινα σε αντάλλαγμα με άνοιγμα της Μιας Μηλιάς, συζήτησαν ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης και ο κατοχικός ηγέτης Ερσίν Τατάρ με τον ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες κατά το άτυπο δείπνο που πραγματοποιήθηκε το βράδυ της Τρίτης στη Νέα Υόρκη, σύμφωνα με αρμόδιες πηγές.
Ουσιαστικά πρόκειται για μια προσπάθεια σε δύο ράγες, αυτές του διευρυμένου άτυπου διαλόγου και αυτού της οικοδόμησης εμπιστοσύνης μεταξύ των κοινοτήτων, ούτως ώστε να ανοίξει σταδιακά ο δρόμος για επανέναρξη διαπραγματεύσεων, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές.
Αν και η θέση της τ/κ πλευράς αφορά διευρυμένες επαφές χωρίς το Ηνωμένο Βασίλειο, δηλαδή τις δύο πλευρές, την Ελλάδα και την Τουρκία, φαίνεται πως η κατεύθυνση στην οποία κινούνται τα πράγματα συμπεριλαμβάνει το Λονδίνο καθώς ο ΓΓ του ΟΗΕ θα μιλήσει με τους Βρετανούς για τα επόμενα βήματα, όπως έκανε ήδη και με την Ελλάδα και την Τουρκία. Η Ελλάδα και το Ηνωμένο Βασίλειο δεν δέχονται άλλο σχήμα από αυτό των πενταμερών, σύμφωνα με πληροφορίες.
Ο κ. Τατάρ φέρεται να διαφώνησε με τον διορισμό της Μαρία Άνγκελα Ολγκίν, θεωρώντας πως δεν έφερε εις πέρας αυτά τα οποία ζητά η τ/κ πλευρά για τα τρία «απευθείας» (εμπόριο, πτήσεις, επαφές), κάτι που σημαίνει πως ο ΓΓ του ΟΗΕ θα προχωρήσει σε ανάθεση δρομολόγησης αυτών των διευρυμένων επαφών σε άλλο πρόσωπο, ενδεχομένως στη βοηθό ΓΓ Ρόζμαρι Ντι Κάρλο.
Η ε/κ πλευρά επέμεινε πως θεωρεί ως αδιαπραγμάτευτα στοιχεία την διασφάλιση των τριών singles (ενιαία κυριαρχία, ενιαία προσωπικότητα, ενιαία ιθαγένεια), τη διασφάλιση της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη λειτουργικότητα του κράτους, κάτι που είναι αναγκαίο για ένα κράτος μέλος της ΕΕ. Επανέλαβε επίσης πως η ε/κ πλευρά δεν συζητά κάτι άλλο από τερματισμό των εγγυήσεων, ή τη θέση για πλήρη αποχώρηση στρατευμάτων με sunset clause αντί για ρήτρα αναθεώρησης.
Η συζήτηση για μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης εστίασε κυρίως σε ενδεχόμενο άνοιγμα οδοφραγμάτων, με τον κ. Τατάρ να ζητά εκ νέου τη διάνοιξη του οδοφράγματος Μιας Μηλιάς, και τον κ. Χριστοδουλίδη να απαντά πως μαζί με αυτό το οδόφραγμα η ε/κ πλευρά ζητά τη διάνοιξη οδοφράγματος ή στο Πυρόι ή στα Κόκκινα. Παράλληλα ο κ. Χριστοδουλίδης έθεσε ως πιθανό ΜΟΕ και την ιδέα για δημιουργία Επιτροπής Αλήθειας, με τον κ. Τατάρ να την απορρίπτει πριν τη λύση. Αναφέρθηκε επίσης πρόταση για δημιουργία τεχνικής επιτροπής για θέματα νεολαίας, την οποία ο κ. Τατάρ επίσης απέρριψε.
Στη συζήτηση μεταξύ των ηγετών ο κ. Τατάρ φέρεται να αναφέρθηκε και στο θέμα των διώξεων κατά προσώπων που εμπλέκονται σε σφετερισμό ε/κ περιουσιών, ζητώντας παρέμβαση του ΠτΔ.
Η συζήτηση, σύμφωνα με πληροφορίες από αρμόδιες πηγές, ξεκίνησε με παρέμβαση του ΓΓ του ΟΗΕ ο οποίος ανέφερε πως χρειάζεται να γίνει μια ανοιχτή συζήτηση με ιδέες «out of the box» και αποφεύγοντας αντιπαραθέσεις των ηγετών στη βάση προηγούμενων δηλώσεων, ενώ ευχαρίστησε την Μαρία Άνγκελα Ολγκίν για τη δουλειά που έκανε αν και δεν πέτυχε τον στόχο για επανέναρξη συνομιλιών.
Ο κ. Γκουτέρες σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες σημείωσε πως ανέλαβε την πρωτοβουλία ως κάποιος που κατανοεί την Κύπρο, λόγω και της κατάστασης στην περιοχή. Σημείωσε πως αν και υπάρχει διαφορά στο σημείο εκκίνησης, με τον ένα ηγέτη να μιλά για την κυριαρχική ισότητα και τον άλλο για τα ψηφίσματα του ΟΗΕ, θεωρεί πως μπορούν σταδιακά να βρεθούν κάποια στοιχεία που να συζητηθούν πέρα από τους τίτλους.
Το άλλο σημαντικό στοιχείο το οποίο υπογράμμισε ο ΓΓ του ΟΗΕ, είναι να προχωρήσουν κάποια μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης προς την κατεύθυνση της βελτίωσης των σχέσεων των κοινοτήτων και της ζωής των πολιτών.
Όπως είπαν οι ίδιες πηγές, στην παρέμβασή του ο ΠτΔ ευχαρίστησε τον ΓΓ του ΟΗΕ για την πρωτοβουλία του, και αναφέρθηκε στα σημεία στα οποία θεωρεί πως απέδειξε πως υπάρχει πολιτική βούληση και δέσμευση για λύση, απαριθμώντας ειδικότερα τη συμφωνία της ε/κ πλευράς για διορισμό προσωπικής απεσταλμένης αν και η ε/κ θέση ήταν για ειδική απεσταλμένη, αποδέχθηκε όνομα που προτάθηκε αν και απορρίφθηκε από την Τουρκία και δέχθηκε τον διορισμό Ολγκίν καθώς και τις προτάσεις της για συναντήσεις με τον Τ/Κ ηγέτη. Ακόμα ανέφερε πως προχώρησε σε άνοιγμα των ευρωτουρκικών σχέσεων, επικαλούμενος τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του περασμένου Απριλίου, πως η κυβέρνηση δέχθηκε τη συμμετοχή Φιντάν σε άτυπη σύνοδο ΥΠΕΞ της ΕΕ, και πως ανακοίνωσε μέτρα υπέρ των Τ/Κ πολιτών από την Κυπριακή Δημοκρατία.
Σύμφωνα πάντα με την ίδια πληροφόρηση, από την πλευρά του ο Τ/Κ ηγέτης αφού επανέλαβε τις θέσεις για κυριαρχική ισότητα, σημείωσε πως ενώ η ε/κ πλευρά έχει διεθνείς συναντήσεις σε Λονδίνο και Βρυξέλλες ο ίδιος δεν μπορεί να προχωρήσει σε συναντήσεις, και αναφέρθηκε στην ομιλία Ερντογάν στη Γενική Συνέλευση όπου παρουσίασε τη θέση της τουρκικής πλευράς για δύο κράτη. Αναφέρθηκε ακόμα εκ νέου στη θέση της τ/κ πλευράς για απευθείας εμπόριο, πτήσεις και σχέσεις για τους Τ/Κ.
Οι ίδιες πηγές έκαναν λόγο για εκτεταμένες αναφορές από τον κ. Τατάρ για τις υποθέσεις σφετερισμού ε/κ περιουσιών και τις συλλήψεις που έγιναν ζητώντας από τον ΠτΔ να κάνει παρέμβαση, με τον κ. Χριστοδουλίδη να φέρεται να απαντά πως στα κράτη της ΕΕ η εκτελεστική εξουσία δεν επηρεάζει τη δικαστική, και πως μάλιστα είχε παρόμοιο αίτημα από τον Ισραηλινό Πρόεδρο στον οποίο έδωσε ανάλογη απάντηση, ενώ παρέπεμψε σε κοινή ανακοίνωση ε/κ και τ/κ κομμάτων κατά της παράνομης χρήσης περιουσιών.
Όσον αφορά το μέλλον της διαδικασίας, αν και ο ΓΓ του ΟΗΕ δεν αναφέρθηκε στην έκθεση Ολγκίν ήγειρε τα ζητήματα διακυβέρνησης και εγγυήσεων, θεωρώντας πως μπορεί να γίνει συζήτηση στη βάση των όσων λέει η ε/κ πλευρά, ενώ ανέφερε πως στο Κραν Μοντανά είχε πει πως οι εγγυήσεις δεν μπορούν να διατηρηθούν και πως είχε γίνει πρόοδος στη συζήτηση για τα στρατεύματα. Από την πλευρά του ο κ. Τατάρ φέρεται να αναφέρθηκε στην ιδέα των δύο κρατών εντός της ΕΕ, κάτι που η ε/κ πλευρά επέμεινε πως δεν μπορεί να γίνει.
