Της Μαρίνας Οικονομίδου
Αντί για αρχές και αξίες υπηρετούνται συμφέροντα στον ΔΗΣΥ, λέει στη συνέντευξή του στην «Κ» ο πρώην υπουργός Υγείας Γιώργος Παμπορίδης. Απαντά γιατί δεν διεκδικεί την προεδρία του κόμματος ή κάποια άλλη θέση ούτως ώστε να αλλάξει τα κακώς έχοντα. Χαρακτηρίζει ανόητους όσους ασχολούνται με το 2023, σημειώνοντας, ωστόσο, πως θα τον ενδιέφερε να έχει εκτός από λόγο και ρόλο. Σχολιάζει και την εξωτερική πολιτική, η οποία, όπως λέει, αφήνεται σε τακτικισμούς. Απαντά στο αν προσωποποιεί το πρόβλημα στο πρόσωπο του Νίκου Χριστοδουλίδη, σημειώνοντας πως δεν έχει καμία προσωπική διαφορά μαζί του, αλλά διαφωνεί με το ότι εστιάζεται στο περιτύλιγμα παρά στο περιεχόμενο.
–Θα μπορούσαμε να περιορίσουμε ως κράτος την προκλητικότητα της Τουρκίας;
–Θεωρώ πως ναι, γιατί ως κράτος είχαμε αρκετά χρόνια να προβλέψουμε τις εξελίξεις αλλά κυρίως να χαράξουμε στρατηγική. Αυτό που με λυπεί είναι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία ουδέποτε χάραξε μεσοπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη στρατηγική. Οι κινήσεις μας στον τομέα των υδρογονανθράκων, αλλά και σε όλους τους τομείς της ζωής μας, έχουν βραχυπρόθεσμο ορίζοντα. Είμαστε πάντα των επόμενων ημερών και εβδομάδων αλλά ποτέ των στρατηγικών προγραμματισμών. Αυτό αντανακλάται και πάνω στην ενεργειακή μας πολιτική. Η κουλτούρα της προχειρότητας είναι διάχυτη, όπως και η κουλτούρα του βραχυπρόθεσμου. Αυτό είναι λυπηρό γιατί θέματα εξωτερικής πολιτικής δεν μπορεί να αφήνονται σε τακτικισμούς. Πρέπει να τυγχάνουν στρατηγικού προγραμματισμού και να υπηρετούνται στόχοι μακρόπνοοι.
–Πού κάναμε λανθασμένη διάγνωση;
–Το μόνο πράγμα που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία στο οπλοστάσιό της είναι το διεθνές δίκαιο. Δεν διαθέτουμε άμυνα, δεν διαθέτουμε στρατό ξηράς ή ναυτικό ή αεροπορία, που θα μας επιτρέψουν να επιβάλουμε την κυριαρχία μας. Είμαστε ένα μικρό κράτος με περιορισμένους πόρους που τελούμε υπό κατοχή ήδη και απειλούμαστε από περαιτέρω εισβολές και κατοχές από την Τουρκία. Όταν έρθει η ώρα του «λογαριασμού», οι περισσότεροι από τους γείτονές μας έχουν εναλλακτικούς τρόπους να δράσουν. Η μόνη που δεν έχει είναι η Κύπρος. Είναι μία ανοχύρωτη πολιτεία και δύσκολα θα μπορέσει να παραμείνει εκτός των διεκδικήσεων των παρανομιών του Ερντογάν, σε ένα σενάριο όπου θα μοιραστεί η πίτα της ανατολικής Μεσογείου με τρόπους συμφεροντολογικούς.
–Οι Τριμερείς δεν βοηθούν τελικά;
–Η Κύπρος δεν μπορούσε να μην κάνει συνεργασίες. Ο κ. Κασουλίδης, που είναι ο πατέρας των Τριμερών, διέκρινε εγκαίρως ότι η Κύπρος θα μπορούσε να απαλλαγεί από την παλιά εικόνα του επαίτη που περιφέρεται στα διεθνή φόρα καταγγέλλοντας την κακή Τουρκία και να καταστεί ένας παράγοντας σταθερότητας στην περιοχή ως ο μόνος εκπρόσωπος της Ε.Ε.
–Δώσαμε βεβαίως το μήνυμα ότι διασφαλίζεται η ΑΟΖ μας…
-Ανέκαθεν λοιπόν οι Κύπριοι αρέσκονται στα φούμαρα. Όταν ψηλώνεις όμως τον πήχη κι εσύ ο ίδιος εμφανίζεις τις τριμερείς ως πολύ διαφορετικές από αυτό που είναι, όταν τις εμφανίζεις ως πανάκεια ή ως μία στρατιωτική συμμαχία, τότε όταν έρθει η Τουρκία έξω από τη Λεμεσό, ο πολίτης, δικαίως θα αναζητά την θωράκιση της ΑΟΖ μέσω των τριμερών. Ουδέποτε όμως οι τριμερείς έπρεπε να εμφανιστούν ως ικανές να θωρακίσουν την ΑΟΖ μας, με τον ίδιο τρόπο που το Ισραήλ δεν ανέμενε πως σε περίπτωση που θα δεχόταν επίθεση στο Λεβιάθαν, θα έσπευδε ένα γειτονικό κράτος να το συνδράμει. Μακάρι να φτάσουμε σε σημείο αμυντικών συνεργασιών με τις υπόλοιπες χώρες της περιοχής αλλά αυτό είναι πρώιμο.
Το περιτύλιγμα του Χριστοδουλίδη
–Προσωποποιείτε το πρόβλημα στο πρόσωπο του Νίκου Χριστοδουλίδη;
–Ένα από τα προβλήματα της έλλειψης πολιτικής παιδείας στον τόπο μας είναι και η αδυναμία πολλών να αντιληφθούν τη διαφορά μεταξύ πολιτικής διαφωνίας και προσωπικής επίθεσης. Ασχολούμαι συστηματικά για 30 χρόνια με τις Διεθνείς Σχέσεις, το Διεθνές Δίκαιο, την Ενέργεια και τα νομικά. Σε αυτά λοιπόν που ειδικεύομαι έχω και άποψη και μάλιστα έντονη την οποία διατυπώνω πάντα επώνυμα, ευθαρσώς και με παρρησία. Δεν έχω καμιά προσωπική διαφορά με τον Νίκο Χριστοδουλίδη. Απεναντίας τον θεωρώ έναν συμπαθή άνθρωπο. Έχω όμως σοβαρές πολιτικές διαφωνίες με τον τρόπο που ασκεί πολιτική, αφού θεωρώ ότι εστιάζεται περισσότερο στο «περιτύλιγμα» παρά στο «περιεχόμενο». Τόσο απλά! Καιρός να ωριμάσουμε πολιτικά σαν κοινωνία και να αντιληφθούμε όλοι ότι η πολιτική διαφωνία είναι στοιχείο του δημοκρατικού διαλόγου.
Οι ψίθυροι για τα περί λύσης δύο κρατών και η γραμμή στο κυπριακό
–Επειδή έχουν γραφτεί διάφορα για τον πρόεδρο ότι βολιδοσκοπούσε για λύση δύο κρατών και ανάθεση διαχωρισμού της ΑΟΖ, εσείς δεν ακούσατε κάτι ως μέλος του υπουργικού σχήματος;
–Στα δυόμισι χρόνια που ήμουν υπουργός ουδέποτε ελέχθη κάτι τέτοιο στο Υπουργικό Συμβούλιο. Αποτελεί προσβολή για μένα ή τον κ. Κασουλίδη ή και τους άλλους, να μου λέει κάποιος ότι ενόσω ήμουν στο Υπουργικό ο πρόεδρος έθεσε θέμα δύο κρατών. Τους ψιθύρους, ωστόσο, για τα περί δύο κρατών τους άκουσα κι εγώ και φρόντισα –αν και είχα ήδη αποχωρήσει από την κυβέρνηση– να καταστώ όσο πιο επικριτικός γινόταν. Θεωρώ οποιαδήποτε συζήτηση για λύση δύο κρατών καταστροφική για την Κύπρο. Πρέπει οπωσδήποτε να υπάρξει λύση στο Κυπριακό, δεν χωρεί πλέον οποιαδήποτε αναβολή. Μέχρι στιγμής είχαν βολευτεί πολλοί με την υφιστάμενη κατάσταση. Όσοι από μας έλεγαν ότι αυτό αποτελεί μια εκκρεμότητα που είναι θέμα χρόνου να κλείσει εις βάρος μας, μας έλεγαν ενδοτικούς.
–Εσείς βεβαίως θεωρείστε η σκληρή γραμμή του ΔΗΣΥ στο Κυπριακό…
–Είμαι υποστηρικτής της ορθής γραμμής στο Κυπριακό, δηλαδή της διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας, γιατί δυστυχώς μόνον αυτή μπορεί να είναι η λύση μετά που χάσαμε τον πόλεμο, όσο οδυνηρό κι αν ακούγεται. Η θέση μου όμως ότι το Σχέδιο Ανάν δεν αποτελούσε βιώσιμη και λειτουργική λύση ήταν ο λόγος που υποστήριξα το «Όχι» το 2004, πηγαίνοντας ενάντια στον Γλαύκο Κληρίδη, στον Νίκο Αναστασιάδη και στον Ιωάννη Κασουλίδη που ήταν κι ο πολιτικός μου μέντορας.
–Η διζωνική, δικοινοτική ομοσπονδία βεβαίως τίθεται εν αμφιβόλω από μία κυβέρνηση στην οποία συμμετείχατε;
–Όσο ήμουν στην κυβέρνηση ουδέποτε υπήρξα στην ομάδα που ασχολήθηκε με το κυπριακό ή τα ενεργειακά. Κρατήθηκα και σε απόσταση.
–Από δική σας επιλογή;
–Όχι. Δεν κλήθηκα ποτέ όσο ήμουν μέλος του Υπουργικού, παρά το ότι στην Κύπρο οι ενασχολούμενοι με το δίκαιο της θάλασσας και τα ενεργειακά ήμασταν μετρημένοι στα δάκτυλα του ενός χεριού. Και αφότου αποχώρησα ουδέποτε έτυχα οποιασδήποτε ειδικής ενημέρωσης ή πληροφόρησης. Γι' αυτό κι εγώ επέλεξα τα τελευταία δύο χρόνια να διατυπώνω δημόσια ή μέσω twitter κάποιες προτάσεις μου, όπως την εισήγηση να γίνουν ανοίγματα προς τη Δαμασκό για να μπορέσει να δρομολογηθεί η υπογραφή κειμένου που έχει ήδη συμφωνηθεί επί υπουργίας Λιλλήκα για οριοθέτηση της ΑΟΖ Κύπρου-Συρίας. Ή για μια συντονισμένη προσφυγή στη Χάγη.
Ο ΔΗΣΥ θεωρούσε το ΓεΣΥ ως το νόθο παιδί της παράταξης
–Με δεδομένες τις τελευταίες αλλαγές στην βουλή και στην ηγετική πυραμίδα του ΔΗΣΥ, το κόμμα μπαίνει σε τροχιά ανάκαμψης;
–Για να μπορέσει κάποιος να αλλάξει, το πρώτο βήμα είναι να αναγνωρίσει ότι έχει πρόβλημα. Δεν είδα ακόμα τον ΔΗΣΥ να αποδέχεται ότι έχει πρόβλημα. Όταν εξέφρασα την θέση πως υπάρχει σοβαρότατο πρόβλημα απόστασης της κομματικής ηγεσίας από τις παραδοσιακές αρχές και τη βάση του κόμματος, δεν έπεισα. Ζήτησα να γίνει εκλογικό αλλά και ιδεολογικό συνέδριο και αγνοήθηκα.
–Θα γίνει ιδεολογικοπολιτικό συνέδριο το προσεχές φθινόπωρο.
–Μήπως θα γίνει το φθινόπωρο για να δοθεί επικοινωνιακά η εικόνα της ανανέωσης ενόψει βουλευτικών εκλογών; Εγώ αν θεωρούσα ότι υπάρχει πρόβλημα στο γραφείο μου θα το έλυνα σήμερα. Έθεσα αυτό το θέμα από τον Μάιο του 2019 και πάνε για συνέδριο το φθινόπωρο του 2020. Καλές οι αλλαγές προσώπων, αν και δεν πιστεύω στο «όλοι οι καλοί χωράνε». Ας περιμένουμε όμως να δούμε αν θα υπάρξουν ουσιαστικές αλλαγές στην πράξη και αν έχουν ληφθεί τα μηνύματα. Γιατί αν δεν έχουν ληφθεί τα μηνύματα οι κίνδυνοι που διατρέχει ο χώρος του Συναγερμού είναι πολύ σημαντικοί.
–Ποιο θεωρείτε πως είναι το πρόβλημα;
–Στη διάχυτη απογοήτευση του κόσμου του Συναγερμού πρέπει να αναζητηθεί το πρόβλημα. Ο κόσμος αηδίασε και αποστρέφεται αυτό που κάποτε αποτελούσε την ελπίδα για αλλαγή και λύση. Αντί για αρχές και αξίες υπηρετούνται συμφέροντα.
–Πού έδειξε ότι υπηρετεί συμφέροντα ο ΔΗΣΥ;
–Να μιλήσω μόνο για το ΓεΣΥ. Ένα κατόρθωμα της κυβέρνησης το οποίο αντί να αγκαλιάσει και να αναδείξει ως δικό του επίτευγμα ο ΔΗΣΥ το θεωρούσε ως το νόθο παιδί της παράταξης.
–Πού οφείλεται η δυσφορία του ΔΗΣΥ για το ΓεΣΥ;
–Τα οργανωμένα σύνολα και συμφέροντα στην Κυπριακή Δημοκρατία απέκτησαν πολύ καλύτερες προσβάσεις στα κόμματα από ό,τι το γενικό σύνολο της κοινωνίας. Αυτό είναι μία παθογένεια της κυπριακής πολιτικής πραγματικότητας ότι τα κόμματά μας αντί να βλέπουν τους εαυτούς τους ως τον προστάτη του δημοσίου συμφέροντος και τη γραμμή που χωρίζει τα ειδικά συμφέροντα από το γενικό σύνολο τον βλέπουν ως προωθητή των ειδικών συμφερόντων. Γι’ αυτό βλέπετε τα κόμματα να χαϊδεύουν τα αφτιά οργανωμένων συνόλων είτε αυτοί είναι δημόσιοι υπάλληλοι είτε συντεχνίες.
Δεν θα μπω σε ένα επικοινωνιακό κάδρο γιατί κάποιοι θέλουν να δώσουν ωραιοποιημένη εικόνα
–Εκφράσατε ανησυχίες για τον ΔΗΣΥ, γιατί λοιπόν δεν συμμετέχετε ούτως ώστε να διορθώσετε τα κακώς έχοντα;
–Δεν δίνω λευκή επιταγή σε κανέναν. Εγώ είχα συνηθίσει έναν Συναγερμό που υπηρετεί αρχές και αξίες. Δεν μπορώ να μπω σε ένα επικοινωνιακό κάδρο γιατί κάποιοι θέλουν να δώσουν μια ωραιοποιημένη εικόνα. Δεν ξέρω σήμερα ποιες είναι οι στοχεύσεις του ΔΗΣΥ, ξεκάθαρα βλέπω ότι αλλάζει θέσεις, κι όταν μετακινείται στα δεξιότερα με ενοχλεί βαθύτατα. Όταν το στηλιτεύω μου λένε πως πάντα είχε τέτοιες θέσεις. Αυτά είναι ανοησίες. Δεν μπορεί να πολιτεύεται έτσι ένα ιστορικό κόμμα.
–Διαφωνείτε συνεπώς με την πολυφωνία του;
–Αυτό που ανέκαθεν ένωνε όλες τις «συνιστώσες» του Συναγερμού ήταν ένα πράγμα: η προσήλωση στη λύση του Κυπριακού, στη βάση διζωνικής, δικοινοτικής ομοσπονδίας. Ήταν ο κοινός παρονομαστής που επέτρεπε σε άτομα που κατά κανόνα δεν θα έπρεπε να ανέχονται ο ένας τον άλλο να συνυπάρχουν στοχοπροσηλωμένοι για τη λύση του Κυπριακού. Αν αφαιρέσετε τον κοινό παρονομαστή τότε θα έχετε τον Πύργο της Βαβέλ.
–Υπάρχει βεβαίως η φημολογία ότι ο Αβέρωφ Νεοφύτου έτεινε χείρα συνεργασίας για να εμπλακείτε στην ηγετική πυραμίδα.
–Δεν ισχύει. Εμένα άλλωστε ποτέ δεν με ενδιέφερε η καρέκλα.
–Από την καρέκλα όμως ίσως να μπορούσατε να αλλάξετε όσα σας ενοχλούν.
–Ποια καρέκλα;
–Από τη θέση του αναπληρωτή προέδρου;
–Δεν βλέπω πώς.
–Θα διεκδικούσατε τη θέση του προέδρου του ΔΗΣΥ;
–Αν πίστευα ότι μπορώ, διεκδικώντας την ηγεσία του ΔΗΣΥ, να τον αλλάξω σε ένα σύγχρονο ριζοσπαστικό κόμμα, τότε θα το έκανα. Δεν πιστεύω ότι έχω τέτοια δυνατότητα. Ειλικρινά.
–Για ποιο λόγο;
–Πρωτίστως επειδή το ίδιο το σύστημα δεν σε αφήνει. Δεν μπορείς να ηγηθείς οποιουδήποτε σχήματος αν δεν περάσεις τις δομές που έχει θέσει το ίδιο το σύστημα και να δίνεις εξετάσεις στο κάθε στάδιο για να μπορεί να σου επιτραπεί να προχωρήσεις στο επόμενο. Είναι βαριές πόρτες και ανοίγουν μόνο από μέσα, όπως συνηθίζω να λέω. Με λυπεί. Και δεν είναι πρόβλημα μόνο του Συναγερμού αλλά όλων των κομμάτων. Στην Κύπρο τα περισσότερα κόμματα είναι αρχηγικά κόμματα. Οργανισμοί που υπηρετούν τον πρόεδρο ή τον αρχηγό παρά ο πρόεδρος και ο αρχηγός να υπηρετεί τις αρχές και αξίες της βάσης.
Ανόητοι όσοι συζητούν για το 2023
–Το όνομά σας μπαίνει και στο κάδρο της προεδρίας για το ’23…
–Εδώ συζητούμε για το αν θα υπάρχει η Κύπρος, όπως τη γνωρίζουμε μέχρι το επόμενο καλοκαίρι. Είναι ανόητοι όσοι συζητούν για το 2023 και προσωπικά αρνούμαι να μπω στα μικροπολιτικά παιχνιδάκια κάποιων.
–Σας ενδιαφέρει η προεδρία;
–Ως ταξίδι αναψυχής; (γέλια) Δεν φαντάζομαι να μιλάτε για μωροφιλοδοξίες;
–Όχι. Για να αλλάξετε όσα θέλετε να αλλάξετε.
–Υπήρξα ενεργός πολιτικά από τα 12 μου και παραμένω ενεργός με τον λόγο και τις θέσεις που λαμβάνω σε μια δημόσια συζήτηση. Θα ήταν τουλάχιστον υποκριτικό να πω ότι δεν θα με ενδιέφερε να έχω εκτός από λόγο και ρόλο. Και δεν μιλώ κατ’ ανάγκη για τη θέση του προέδρου αλλά γενικά για θέσεις που μπορούν να κάνουν τη διαφορά. Το ζητούμενο, όμως, πλέον είναι αν μπορεί πράγματι να αλλάξουν ριζικά πράγματα στην πατρίδα μας. Κι αν η κοινωνία πράγματι θέλει να αλλάξει και να εξελιχθεί. Ώρες-ώρες διερωτώμαι.
–Αν σας ζητηθεί τώρα να συμμετάσχετε στο Υπουργικό θα το κάνετε; Στο Υπουργείο Ενέργειας για παράδειγμα;
–Για μένα η ανάληψη μιας θέσης απαιτεί θυσία προσωπική και επαγγελματική. Για να το κάνει οποιοσδήποτε πρέπει να πιστεύει ότι αξίζει τον κόπο να θυσιάσει κάποια πράγματα για να επιτύχει ένα συγκεκριμένο αποτέλεσμα για τον τόπο. Το ΓεΣΥ άξιζε τον κόπο. Δεν βλέπω κάτι αντίστοιχο στο Ενέργειας ειδικά μέσα στο πλαίσιο που σκιαγράφησα πιο πριν. Δεν έχω κανένα λόγο να μετέχω σε οποιαδήποτε θέση εκτελεστικής ή άλλης εξουσίας παρά μόνο αν εγώ πιστεύω ότι μπορώ να προσφέρω και να αλλάξω ουσιαστικά τα πράγματα.
–Ποιες είναι οι σχέσεις σας με το ΑΚΕΛ;
–Δεν έχω καμία σχέση με το ΑΚΕΛ, ποτέ δεν είχα πλην της άριστης, πρέπει να πω, συνεργασίας που ανέπτυξα με κάποια στελέχη στην μάχη για το ΓεΣΥ και πλην του ότι 2-3 από τους κολλητούς μου φίλους είναι αριστεροί... (γέλια)
